مقایسه اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله با آموزش خودگویی بر سلامت روان و حساسیت به طرد در افراد وابسته به سوءمصرف مواد
محورهای موضوعی : فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی
مریم بهشتی
1
,
حسین ابراهیمی مقدم
2
,
نسرین باقری
3
1 - دانشجوی دکترای روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد رودهن، ایران
2 - دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد رودهن، ایران.
3 - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد رودهن، ایران
کلید واژه: حل مسأله, خودگویی , سلامت روان, حساسیت به طرد,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله با آموزش خودگویی بر سلامت روان و حساسیت به طرد در افراد وابسته به سوءمصرف مواد انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. از میان تمامی 470 نفر مراجعه کننده دارای اختلال مصرف مواد افیونی به مرکز درمان سرپایی نسیم رهایی در سال 1401، 60 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و در سه گروه 20 نفری به شیوه تصادفی گمارده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد سلامت روان (کیز، 2002) و پرسشنامه حساسیت به طرد (فلدمن، 1996) بود. گروه آزمایش اول تحت 8 جلسه آموزش مهارت حل مسأله، گروه آزمایش دوم تحت 10 جلسه آموزش خودگویی و گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. داده ها از طریق تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل گردید. یافته ها نتایج نشان داد که اثر هر دو روش آموزشی در کاهش حساسیت به طرد و افزایش سلامت روانی در افراد دارای اختلال مصرف مواد افیونی معنادار بود. همچنین، نتایج آزمون تعقیبی بن فرونی نشان داد که آموزش مهارت حل مسأله در کاهش حساسیت به طرد در مرحله پیگیری اثربخش تر از آموزش خودگویی بود اما بین تأثیر دو روش بر سلامت روانی تفاوتی مشاهده نشد. در نتیجه متخصصان و درمانگران حوزه اعتیاد به منظور ارتقای عملکرد روانی و پیشگیری از عود مصرف در معتادان می توانند در کنار دارو درمانی و دیگر روش های متداول از این شیوه های آموزشی نیز استفاده کنند.
Introduction: The aim of this research was to compare the effectiveness of problem-solving skills training with self-talk training on mental health and rejection sensitivity in individuals dependent on substance abuse. Method: The current study employed a quasi-experimental design with pre-test, post-test, and follow-up assessments, using a control group. Among all 470 individuals seeking treatment for opioid use disorder at Nasim Rahaii Treatment Center in 2022, 60 participants were conveniently selected and randomly assigned to three groups of 20 individuals. The research instruments included the standard Mental Health Questionnaire (Keyes, 2002) and the Rejection Sensitivity Questionnaire (Feldman, 1996). The first experimental group received 8 sessions of problem-solving skills training, the second experimental group received 10 sessions of self-talk training, and the control group did not receive any intervention. Data were analyzed using repeated measures analysis of variance. Results: The findings indicated that both training methods had a significant effect on reducing rejection sensitivity and improving mental health in individuals with opioid use disorder. Additionally, the follow-up analysis using Bonferroni test showed that problem-solving skills training was more effective than self-talk training in reducing rejection sensitivity. However, no significant difference was observed between the two methods in terms of their impact on mental health. Conclusion: Consequently, addiction specialists and therapists can incorporate these training approaches alongside pharmacotherapy and other conventional methods to enhance psychological functioning and prevent relapse in individuals with substance dependence.