تحمل به گیاه خواری شبیه سازی شده در علف‌هرز شنگ (Tragopogon graminifolius)
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
نیوشا ولایی
1
(
دانش آموخته ی کارشناسی ارشد شناسایی و مبارزه با علف های هرز، دانشگاه شیراز، دانشکده کشاورزی، بخش زراعت و اصلاح نباتات، شیراز، ایران
)
سیده زهرا حسینی سیسی
2
(
استادیار دانشگاه شیراز، دانشکده کشاورزی، بخش زراعت و اصلاح نباتات، شیراز، ایران
)
کلید واژه: رشد رویشی و زایشی, گیاه خواری, Tragopogon graminifolius,
چکیده مقاله :
توان گیاهان برای کاهش اثرات منفی حذف برگ (گیاه خواری) بر رشد آنها، تحمل گیاه خواری نامیده می شود. شنگ (Tragopogon graminifolius) علف هرزی چندساله می باشد که در سرتاسر جهان گسترش دارد. به منظور بررسی اثر حذف برگ در شرایط بدون خسارت (کنترل)، 50 درصد حذف برگ در مرحله 10 برگی، 50 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی و 100 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی بر بقا و زیست توده نهایی شنگ آزمایشی در سال 1391 در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد که تعداد برگ های فعال نهایی، تعداد گل و دانه، تعداد شاخه های جانبی و ارتفاع نهایی علف هرز شنگ در تیمار 100 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی به طور معنی داری کمتر از سایر تیمارها بود (P<0.0001). این نتایج حاکی از آن است که با ایجاد تنش گیاه خواری و کاهش تعداد برگ، توانایی فتوسنتز و در نتیجه توان گیاه برای ادامه بقا و تولید اندام زایشی علف هرز شنگ کاهش یافته است. به علاوه، شدت و زمان اعمال تنش در اواسط دوره رشد گیاه اثرات منفی بر رشد زایشی این علف هرز داشت تا آنجا که تعداد دانه تولیدی در تیمار 100 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی 66.7 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. با کاهش مؤلفه های رشدی در علف هرز شنگ، زیست توده اندام های هوایی و زیرزمینی در تیمار 100 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی نیز به ترتیب 52.58% و 52.06% از تیمار شاهد کمتر بود (P<0.0001). نتایج نشان داد که جمعیت این علف هرز چندساله علی رغم تحمل خسارت قادر به جبران بافت از دست رفته خود نمی باشد. این یافته به لحاظ پایداری این گیاه در زیستگاه های مختل شده از اهمیت اکولوژیک برخوردار است.
The ability of plants to reduce the negative effects of leaf removal or simulated herbivory on their growth is defined as their tolerance. Tragopogon graminifolius is a herbaceous perennial weed distributed around the world. To investigate the effect of leaf removals like 100% leaf removal, no damage (control), 50 % leaf removal at ten- leaf stage, 50 % leaf removal at twenty- leaf stage and 100 % leaf removal at twenty- leaf stage on its survival and final biomass of this plant, a greenhouse study was conducted during 2011 in completely randomized design. The results showed that the number of active leaves, number of flowers and seeds, number of branches and final height of T. graminifolius were significantly lower in “100% leaf removal at twenty-leaf stage” (P < 0.0001) less than the other treatments. These results indicate that herbivory or reduction of the photosynthesing leaves, reduce plant's ability to survive and produce reproductive organs. Furthermore, the intensity and timing of the mid-term leaf removal resulted in negative effects on seed yield and the reproductive growth of this weed more than ”100% leaf removal at twenty- leaf stage” treatment by 66.7% compared to control. Shoot and root biomass in “100 % leaf removal at twenty-leaf stage” treatment was 52.58% and 52.06% less than the control one, respectively (P < 0.0001). Also, our results show that population of this perennial weed, despite its tolerance of damage, is not able to compensate its tissue losses. This finding, because of the stability of this plant in disturbed habitats, is of ecological significance.