اثر تنش اسمزی بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذور دو گیاه دارویی
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیحمیدرضا بلوچی 1 , علیرضا یدوی 2 , محسن موحدی دهنوی 3
1 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج
2 - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج
3 - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج
کلید واژه: گیاهان دارویی, جوانه‌زنی, خشکی, تنش اسمزی, پلی‌اتیلن گلیکول,
چکیده مقاله :
ارزیابی تحمل به شوری و کم آبی گیاهان دارویی، به منظور کشت در مناطق خشک و شور، از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. تنش‌های محیطی، به ویژه خشکی و شوری بیش از عوامل دیگر موجب کاهش تولیدات زراعی در سطح جهان می‌گردند. انتخاب گیاهان مقاوم به خشکی در مراحل جوانه‌زنی، روشی کم هزینه و مطمئن جهت صرفه‌جویی در زمان محسوب می‌شود. به همین منظور آزمایشی جهت بررسی اثر تنش اسمزی، بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذور سیاهدانه و ماریتیغال، در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه یاسوج در سال 1387 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل، سطوح پتانسیل‌‌های اسمزی صفر (شاهد)، 4/2-، 8/4-، 2/7- 7/9- بار، که با استفاده از پلی‌اتیلن گلایکل 6000 تهیه گردید. نتایج نشان داد که درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه‌ی گیاهان مورد مطالعه با کاهش پتانسیل اسمزی کاهش یافت. تا پتانسیل اسمزی 4.8- بار سیاهدانه مقاومت بهتری نسبت به ماریتیغال از خود نشان داد؛ اما از سطح 4.8- بار به بالا، با توجه به کاهش شدید مؤلفه‌های رشد و جوانه‌زنی در سیاهدانه، گیاه ماریتیغال مقاومت بهتری نشان داد. در شرایط بسیار خشک، گیاه ماریتیغال دارای درصد و سرعت جوانه‌زنی پایین‌تری نسبت به سیاهدانه می‌باشد؛ اما به دلیل داشتن ریشه‌چه و ساقه‌چه‌هایی طویل‌تر با وزن خشک بالاتر نسبت به سیاهدانه بقاء و رشد آن در شرایط بسیار خشک بیشتر است.
Evaluation of medicinal plants to drought and salt stress tolerance, in an attempt to plant them under drought and saline regions, is of utmost importance. Environmental stresses, especially drought and salt, reduce the global crop yields more than other factors. Selection of drought tolerant crops at germination stage, usually is, the fast and low cost method. In order to study the effect of osmotic stress on germination indices of black cumin and milk thistle, an experiment carried out in a completely randomized design with four replications at the Seed Technology Laboratoary of Yasouj University in 2008. Treatments were 0 (as control), -2.4, -4.8, -7.2 and -9.4 bar osmotic potentials created by using PEG 6000. Results showed that, decreasing of osmotic potential reduced speed of germination and its percentage, root and shoot lengths and dry matter in these two plants. Black cumin showed higher tolerance, to -4.8 bar osmotic potential, as compared to milk thistle. However, milk thistle showed higher tolerance to drought stress, up to this osmotic potential (-4.8 bar), compared to black cumin. Milk thistle had lower germination speed and percentage at higher drought stress as compared to black cumin. Generally, milk thistle showed better growth and survival than black cumin due to its higher root and shoot length and dry matter.