رابطه بین عملکرد و اجزای عملکرد دانه در هیبریدهای ذرت تحت شرایط مختلف آبیاری

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

جمیله سیدزوار ¹ (دانش آموخته ی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه)
مجید نوروزی ² (استادیار گروه به‌نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)
سعید اهری زاد ³ (دانشیار گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)
علی بنده حق ⁴ (دانشیار گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/05/20 تاریخ پذیرش : 1393/12/09 تاریخ انتشار : 1394/02/01

کلید واژه: تجزیه علیت, رگرسیون گام به گام, عملکرد دانه, تنش کمبود آب, تجزیه به مولفه‌های اصلی, هیبرید ذرت,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی ارتباط برخی صفات زراعی با عملکرد دانه 14 هیبرید ذرت، آزمایشی در سال زراعی 1389 به صورت کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز (خلعت پوشان) اجرا شد. در این آزمایش برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد، در سه شرایط آبیاری مختلف (عادی، تنش ملایم و تنش شدید کمبود آب) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در کلیه صفات مورد مطالعه، به جز قطر بلال، اختلاف معنی دار بین سطوح تنش کمبود آب و هیبریدهای مورد مطالعه مشاهده شد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام در متوسط شرایط تنش نشان داد که صفات تعداد ردیف در بلال، وزن 300 دانه، تعداد دانه در ردیف و تعداد برگ در بوته، در مجموع 83 درصد تغییرات عملکرد دانه را تبیین نمودند. بر اساس تجزیه علیت، بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه مربوط به صفت تعداد دانه در بلال بود. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که مؤلفه اول دارای ضرایب بزرگ برای صفات وزن 300 دانه، ارتفاع بوته، طول بلال، مساحت برگ پرچم، قطر بلال و قطر چوب بلال و مؤلفه دوم نیز دارای ضرایب بزرگ بر صفات وزن خشک بوته، تعداد دانه در ردیف، تعداد برگ در بوته، تعداد ردیف در بلال و عملکرد دانه بودند. دو مؤلفه اول که 78 درصد تغییرات را توجیه می کردند به عنوان مهم ترین مؤلفه ها برآورد شد که مؤلفه اول به عنـوان عامل رشـدی-مورفولوژیکی و مؤلفه دوم به عنوان عامل عملکرد نام گزاری شدند.

چکیده انگلیسی:

To evaluation the response of some maize hybrids to water deficit stress, a field experiment in 2010 was conducted using a split-plot plan on the basis of complete randomized block design with four replications at the Agricultural Research Station, University of Tabriz (Khalatpoushan). Main plots consisted of three different irrigation regimes (non-stress, mid-stress and sever-stress) and sub plots of 14 maize hybrids. Results showed significant differences among hybrids and irrigation regimes for all traits studied. Analysis of variance revealed significant differences among hybrids and also irrigation levels for all traits except ear diameter. The best model for stepwise regression based on all traits at the average of conditions, indicated that four responsible traits like number of rows per ear, 300-grain weight, number of grains per row and number of leaves per plant remained in model, which justified 83 percent of the total variations in yield performance. The path analysis showed that the number of rows per ear had the highest direct effect on yield. Based on principal component analysis the first component had a major factor on the weight of 300 seeds, plant height, ear length, flag leaf area, ear diameter and corn cob diameter and the second component had a big factor on plant dry weight, number of kernels per row, number of leaves per plant, number of rows per ear and grain yield. Principal component analysis (PCA), based on all of traits studied determined two principal components that could justify the 78 percent of vaiations. In this research the first component named as the growth-morphological factor and second component named as the yield factor.