اثر مقادیر مختلف سلنیم و گوگرد بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم بهاره

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

اولدوز بخشی راد ¹ , محمد معز اردلان ² , عادل ریحانی تبار ³

1 - فرهیخته ی کارشناسی ارشد شیمی و حاصلخیزی خاک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
2 - استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
3 - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

تاریخ دریافت : 1389/01/18 تاریخ پذیرش : 1389/08/06 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: عملکرد, رشد, گوگرد, گندم بهاره, سلنیم,

چکیده مقاله :

سلنیم عنصری ضروری برای سلامت انسان و دام با خواص آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی می‌باشد. اگرچه سلنیم هنوز به‌عنوان عنصری ضروری در گیاهان عالی به‌شمار نمی‌رود، ولی گزارش های متعددی در ارتباط با اثرات مثبت آن در افزایش رشد گیاه وجود دارد. به‌منظور ارزیابی اثر سلنیم و گوگرد بر رشد و عملکرد سه رقم گندم بهاره آزمایشی در گلخانه ی ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال 1388 به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه رقم گندم (کرج، پیشتاز و سپاهان)، پنج سطح سلنیم (0 ، 0.2، 2، 5 و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم) که به‌صورت سلنات سدیم استفاده گردید و چهار سطح گوگرد (0، 50، 100 و 150 میلی‌گرم بر کیلوگرم) که به‌صورت گوگرد عنصری مصرف گردید. نتایج نشان داد استفاده از سلنیم در سطوح 0.2 و 2 میلی‌گرم بر کیلوگرم، باعث افزایش رشد و عملکرد هر سه رقم می گردد، در صورتی‌که استفاده از 5 و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم سلنیم در شرایط نبود گوگرد باعث بروز علایم سمیت به‌صورت لکه‌های سفید در حاشیه ی برگ‌ها گردید که این علایم در تیمارهایی با مقدار 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم گوگرد کاهش و با مقـدار گـوگـرد 150 میلی‌گرم بر کیلـوگرم فـاقد عــلایم سمیت بودند، که این امر نشان دهنده ی اثر مثبت مقادیر کم سلنیم در افزایش رشد و عملکرد گیاه و اثر متقابل معنی دار سلنیم و گوگرد در کاهش اثرات سمیت سلنیم در گیاه می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Selenium is an essential element for human and animal heath, with antioxidant and anti-cancer properties. Although, researchers have found it to increase vegetative growth. It is not considered to be essential for higher plants. In order to evaluate the effect of selenium and sulfur on growth and yield of three cultivars of spring wheat a factorial experiment based on randomized complete  block design with three replicates was conducted in pots at the Agricultural Faculty of Islamic Azad University, Tabriz Branch, Iran, during 2009-2010. Treatments were 3 cultivars of spring wheat (Karaj, Pishtaz and Sepahan), 5 levels of selenium (0, 0.2, 2, 5 and 10 mg/kg) in the form of sodium selenate used and 4 levels of elemental sulfur (0, 50, 100 and 150 mg/kg). Results showed that 0.2 and 2 mg Se/kg of soil increased growth and yield in all three cultivars, but 5 and 10 mg Se/kg of soil without sulfur, caused toxicity symptoms, white spots on leaf margins, while its toxicity decreased when 50 and 100 mg S/kg of soil was used and toxicity disappeared by using 150 mg S/kg of soil. This indicates that low levels of Se may have positive effects on growth and yield of wheat through meaningful interaction between Se and sulfur.