رابطه ی عملکرد روغن و دانه با صفات مورفولوژیک در هیبریدهای سینگل‌کراس آفتابگردان

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

علیرضا تاری نژاد ¹ (استادیار گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت معلم آذربایجان)
پریسا رمضانی ² (دانش آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
ورهرام رشیدی ³ (استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
مهدی غفاری ⁴ (عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان‌غربی، شهرستان خوی)

تاریخ دریافت : 1388/08/18 تاریخ پذیرش : 1389/08/06 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: آفتابگردان, صفات کمی, سینگل کراس, عملکرد روغن و دانه,

چکیده مقاله :

عملکرد دانه و روغن آفتابگردان صفات کمی هستند که نتیجه ی توام صفات زیادی در گیاه می‌باشند، به‌همین دلیل ارزیابی صفات مختلف و روابط بین آن ها دارای اهمّیت خاصی است. صفات مهم زراعی و ارتباط بین آن ها در 16 هیبرید سینگل کراس آفتابگردان بر اساس یک طرح پایه ی بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال زراعی 1387 مورد بررسی قرار گرفت. بین هیبریدهای مورد بررسی از نظر تمامی صفات به غیر از نسبت مغز به کل دانه و وزن طبق خالی حداقل در سطح احتمال 5% اختلاف معنی‌داری وجود داشت. همچنین، مقایسه میانگین با آزمون چند دامنه‌ای دانکن بین هیبریدها نشان داد که با در نظر گرفتن مهم‌ترین صفات یعنی عملکرد دانه و روغن و همچنین سایر خصوصیات زراعی از قبیل وزن صد دانه، قطر طبق، قطر ساقه، تعداد دانه در طبق، روز تا گلدهی، تعداد برگ هیبریدهای شماره ی 8 (R2× CMS322) و 13 (R56× CMS346) قابلیت قرارگیری در آزمایش‌های سازگاری نهایی جهت کشت در منطقه را دارا می‌باشند. همبستگی ساده صفات نیز نشان داد که بین عملکرد دانه و صفات مهمی از قبیل روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق و تعداد دانه ی پر در طبق حداقل در سطح احتمال 5% همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Grain and oil yield in sunflower (Helianthus annuus L.) are quantitative traits, which are products of interactions between numbers of traits. Thus, evaluation of different traits and their relationships are important to the researcher. In this study, important agronomic traits and their relationships in sixteen single cross hybrids in a randomized complete block design experiment with three replications were investigated during 2009 at the Research Station of Islamic Azad University, Tabriz Branch. Result indicated that all of the morphological traits except ratio of kernel/achen, area of the flag leaf and hull weight per head were significant at 5% probability levels. Mean comparisons showed that hybrids including 8(CMS322×R2) and 13(CMS346×R56) possessed promising traits such as seed and oil yield, 100-seed weight, head diameter, stem diameter, total number of seeds per head, ratio of kernel/achen, day to flowering, the number and area of leaf to include in breeding programs. The result also showed that correlations between grain yield and with other traits such as growing period length¸ day to physiological maturity and stem diameter¸ head diameter¸ number of seeds per head and number of filled seeds per were head positive and significant at 5% probability levels.