بررسی عامل های موثر بر صادرات خاویار ایران
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی
یاسر فیض آبادی
1
,
مائده غلام نژاد
2
,
مهناز رمضانی
3
1 - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد قائم شهر
2 - کارشناس اقتصاد کشاورزی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد قائم شهر
3 - کارشناس اقتصاد کشاورزی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد قائم شهر
کلید واژه: ایران, صادرات, خاویار, تجارت جهانی, مدل سهم ثابت بازار,
چکیده مقاله :
خاویار یکی ازمهمترین محصولات صادراتی دربخش شـیلات کـشور بـه شـمار مـی آیـد . در ایـن پژوهش به منظور مطالعه ی عامل های مؤثر بـر صـادرات خاویـار ایـران ، نخـست تـابع عرضـه ی صادرات برای دوره ی زمانی 1370-1385برآورد و سپس میزان نا پایداری درآمد صـادراتی و نـرخ رشد مرکب صادرات خاویار کشور توسط مدل روند نمایی محاسبه و در پایـان بـا اسـتفاده از روش سهم ثابت بازار ، عملکرد صادرات خاویار ایران با میانگین جهانی آن مقایسه شده است . داده هـا و آمار مورد نیاز برای این مطالعه به صورت سری زمانی و ازشـرکت مـادر تخصـصی ایـران ، اداره ی بازرگانی ، اداره ی کل شیلات مازندران، اداره ی امور ماهیان خاویاری مازندران ، بانـک مرکـزی و سایر سازمان های وابسته جمع آوری شـده اسـت . نتـایج بدسـت آمـده ازبررسـی تـابع عرضـه ی صادرات نشان می دهد که میان متغیرهـای تولیـد داخلـی و نـرخ ارز بـا میـزان صـادرات خاویـار رابطه ای مثبت ومعنی دار وجود دارد ، درحالی که بین قیمت جهانی خاویار و میـزان صـادرات آن رابطه ای معکوس و معنی دار وجود دارد. نرخ رشد تولید و صادرات خاویار در طول دوره ، منفـی و نرخ رشد قیمت جهانی خاویار مثبت اسـت . اثرتجـارت جهـانی نیـز بیـشترین سـهم را درکـاهش صادرات داشته است . نتایج بدست آمده نشان می دهد که علت اصلی ناپایداری درآمد صادراتی به عرضه ی آن مربـوط مـی شـود . بنـابراین ، بایـستی بـا نظـارت و کنتـرل ویـژه بـر زیـستگاه ها و صیدگاههای این ماهیان ، با پدیده ی قاچاق که سهم زیادی در کاهش میزان تولیـد دارد ، مبـارزه شود . همچنین میتوان با روی آوردن به پرورش ماهیان خاویـاری و تقویـت ایـن بخـش و صـادر کردن خاویار پرورشی ، تا حدودی ایـن کـاهش در تولیـد و صـادرات و در پـی آن کـاهش درآمـد صادرتی ناشی از آنها را جبران کرد.
Caviar is the most important exported good in Iranian fishery sector. In this paper, first, the supply equation of caviar export is estimated during 1992-2007 in order to recognize the effective factors on caviar export including catch of sturgeon, caviar world price and foreign exchange rate. Secondly, instability in export income is calculated which proves dramatic fluctuations over the period. Lastly, performance of caviar export in Iran is compared to their international rivals by using constant market share model. Statistics are collected from Iran's Central Bank, Provincial Fishery Office and Trade Organization. Results demonstrate that income instability caused mainly from supply side particularly decline in catch of sturgeon. Results also showed that world trade effect had the greatest impact on export decline. More government's control, monitoring and investment in breeding farmed sturgeon are recommended to improve export of caviar