براورد صادرات بالقوه و شکاف تجاری کشاورزی ایران (کاربرد الگوی جاذبه مرزی تصادفی)

شکراله حاجیوند ¹ ( دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، گروه اقتصاد،ترویج و آموزش کشاورزی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران )
رضا مقدسی ² ( دانشیار، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی ،گروه اقتصاد کشاورزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات تهران )
سید یعقوب زراعت کیش ³ ( دانشیار گروه اقتصادکشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدعلوم و تحقیقات، تهران، ایران )
امیر محمدی نژاد ⁴ ( دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات تهران )

تاریخ ارسال : 1401/02/01 تاریخ تایید : 1403/05/31

کلید واژه: ایران, صادرات کشاورزی, تعرفه, الگوی جاذبه مرزی تصادفی,

چکیده مقاله :

با توجه به اهمیت کشاورزی در اقتصاد ایران از یک سو و تاکید بر رونق کشاورزی و صادرات غیر نفتی از سوی دیگر، به دنبال ارائه تخمین های قابل اتکا از توانمندی های صادرات کشاورزی بر حسب بازارهای هدف می باشد. ابتدا با توسل به ادبیات و سوابق موضوع، الگوی جاذبه مرزی تصادفی با استفاده از اطلاعات 36 کشور مقصد برای دوره زمانی 1982 تا 2019 برآورد شد. تأثیر مستقیم و معنادار تولید ناخالص داخلی و جمعیت شرکای تجاری در کنار تاثیر معکوس فاصله جغرافیایی و محدودیت های مرزی(تعرفه) کشورهای مقصد بر ارزش صادرات محصولات کشاورزی ایران، از جمله مهمترین یافته های گام نخست مطالعه حاضر است. در مرحله بعد، ظرفیت بالقوه صادرات کشاورزی برآورد و با مقادیر واقعی آن مقایسه شد. بر این اساس می توان ادعا نمود که به طور متوسط 69 درصد از ظرفیت صادرات محصولات کشاورزی ایران طی دوره مورد مطالعه تحقق یافته است. لذا اقدامات لازم برای ارتقاء صادرات رقابتی به همراه پیگیری توافق های تجاری دو جانبه و منطقه ای برای استفاده حداکثری از ظرفیت ها توصیه می شود.

چکیده انگلیسی :

The present study considers the importance of exporting agricultural products in three groups of goods (Live animals, food products and crops) Looking to measure the export potential of these products And examining the factors affecting the non-realization of the potential of exporting agricultural products. The present study aims at measuring the export potential of these products and considering the factors affecting the potential export potential of agricultural products due to the importance of agricultural exports in three groups of commodities (live livestock, food products and crops).
The main purpose of this study is to provide an estimate of the country's agricultural exports potential and to determine how efficient Iran is in realizing this capacity. Using data for 36 destination countries for the period spanning from 1982 to 2017, proper stochastic frontier gravity model was estimated. Main findings revealed direct and significant impact of trade partners' GDP and population on Iran's agricultural exports, while distance and border barriers imposed by destination countries show significant reverse effect.