تأمّلی بر حق دعوت به مداخله شورشیان از منظر نظام فقهی اسلام و حقوق بین الملل موضوعه
محورهای موضوعی : حقوق خصوصیرضا نصیری لاریمی 1 , محسن عبداللهی 2
1 - نجف آباد
2 - تهران
کلید واژه: جهاد, دعوت به مداخله, شورشیان, بغی, مخاصمات مسلحانه داخلی,
چکیده مقاله :
با وجود ممنوعیت شورشیان از حق‌دعوت به مداخله در نظام حقوق بین الملل، در برخی از جنگ‌های داخلی، به ویژه در تحولات و مخاصمات مسلحانه داخلی اخیرخاورمیانه و شمال آفریقا، شورشیان در نزاع با دولت حاکم، به حق تعیین سرنوشت مردم استناد نموده و از سایر دولت ها تقاضای کمک نظامی نموده‌اند. این مسأله در خصوص مردمی که تحت ظلم و ستم حکومت مستبد و طغیانگر هستند و مسؤولیتهایی که دول اسلامی براساس شریعت اسلامی برای‌کمک به آنها دارند از اهمیت دوچندانی برخوردار است. لذا بررسی قواعد حقوقی، ممنوعیت ها و محدودیت های حاکم بر اینچنین مداخلاتی از منظر نظام فقهی اسلام و حقوق بین الملل معاصر ضروری به نظر می‌رسد. اگرچه دعوت به مداخله از سوی شورشیان با موانع و محدودیت‌های مهمی، هم در نظام حقوق بین الملل و هم در نظام فقهی اسلامی، روبرو بوده که مورد بررسی‌قرارخواهد گرفت؛ به نظر می رسد حقوق بین الملل می‌تواند در برخی موارد محدود، با مجوز و نظارت شورای امنیت سازمان ملل، حق‌دعوت به مداخله را برای شورشیان، جهت مقابله با دولت سرکوبگر و دولتی که حقوق اساسی شهروندان خود را به طور سیستماتیک نقض می‌نماید، بپذیرد. نظام فقهی اسلام با پذیرش و واجب دانستن مداخله به نفع گروه های مستضعف که در حال مبارزه با حکومت های ظالم هستند، با کنارنهادن احتیاط های موجود در حقوق بین الملل موضوعه، تصویر روشن تری از حق دعوت به مداخله این گروه ها ارائه می دهد.
Despite of the prohibition of the rebels in the right of intervention by invitation in international law, the rebels in some cases of civil wars, particularly the recent developments and civil armed conflicts in Middle East and North Africa asked for military aid from other governments in fighting against the governing state regarding with the right of people to self-determination. This is about people who are under oppressive, tyrannical and turbulent government and the responsibility that the Islamic governments to help them based on sharia have a double importance. So it seems necessary to examine the legal rules, prohibitions and restrictions governing such interventions from the perspective of Islamic jurisprudence and contemporary international law. Although, the intervention by invitation of rebels have been faced With some obstacles and limitations in international law and Islamic law which will be examined, it seems that international law can, in some limited cases with the permission and supervision of the UN Security Council, accept the intervention by invitation of rebels to fight the oppressive government and the governments that systematically violate their citizens' basic rights. The Islamic jurisprudence with the acceptance and the necessity of intervention in favor of oppressed groups who are fighting with the oppressive governments with ignoring of the present precautions in contemporary international law, give a clearer picture of intervention by invitation of these groups.