بررسی مبانی و شرایط اعمال خیار تفلیس
محورهای موضوعی : حقوق خصوصی
مصطفی السان
1
(شهید بهشتی تهران)
کلید واژه: ورشکستگی, خیار, خیار تفلیس, اصل تقابل تعهدها, حق فسخ, انحلال قرارداد,
چکیده مقاله :
در عقود معاوضی که در آن، نوعی تعادل عرفی میان عوضین وجود دارد، عدم انجام یا عدم امکان انجام تعهد از سوی یکی از طرفین قرارداد، برای طرف مقابل حقوقی را به وجود می‌آورد. از آن جمله می‌توان به خیار تأخیر ثمن (در بیع)، خیار تعذر تسلیم و تبعض صفقه اشاره کرد. در این میان، خیار تفلیس یکی از حقوقی است که برای حمایت از شخصی که وفای به عهد کرده یا حاضر به ایفای تعهد قراردادی خویش می‌باشد، وضع شده است. این خیار، ریشه فقهی داشته و قانون مدنی آن را در یک ماده(380)، خارج از مبحث «خیارات» پیش‌بینی کرده است. به علاوه، در قانون تجارت موادی وجود دارد که خیار تفلیس یا حق استرداد را تحت شرایطی برای طرف معامله با تاجر ورشکسته به رسمیت شناخته است. در این مقاله، به بررسی فقهی ـ حقوقی خیار تفلیس پرداخته و ضمن مقایسه آن با نهادهای مشابه، به مطالعه مواد قانون تجارت، مرتبط با عنوان این خیار نیز می‌پردازیم.
In the bilateral contracts there is a reasonable balance between considerations of both parties. Non-fulfillment by one party or frustration of contract by one of the parties is creating an option to the other party of those contracts including option of delayed payment of price and option of unfulfilled sale in part. Insolvency option is one of these rights which enacted for protection of the party who has to fulfill his promise or is willing to fulfill his contractual obligation. This legal option to terminate of contract is based on Islamic jurisprudence and predicted in the article 380 of Iranian civil code. In addition, there are articles in Iranian commercial code which relating to the right to retention or retaking of goods which loan or sold to bankrupted merchant. This paper has analyzed the subject in Islamic jurisprudence and Iranian related Acts.