مقایسۀ روند تحول خلاقیت دانش آموزان دختر و پسر دورۀ متوسطه در مناطق بالا و پایین
محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)زهرا باقرزاده گل مکانی 1 , شکوه السادات بنی جمالی 2 , علی اکبر سیف 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه روانشناسی، تهران، ایران z.golmakan@gmail.com
2 - دانشگاه الزهرا، دانشیار گروه روانشناسی، تهران، ایران dr banijamali@ alzahra.ac.ir
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، استاد گروه روانشناسی، تهران، ایران Ali Akbar Saif@yahoo.com
کلید واژه: خلاقیت, تحول, جنسیت, دوره متوسطه, مناطق بالا – پایین,
چکیده مقاله :
زمینه: خلاقیت نیروی پیش برندۀ تمدن به جلو و پاسخی مدرن به مسائل و مشکلاتی است که با تغییرات سریع تکنولوژیکی و اجتماعی همراه می باشند لذا پرورش آن یکی از اولویت های نظام های آموزشی جهان است. هدف: این مقاله در صدد بررسی تحول خلاقیت دانش آموزان شش گروه سنی سیزده تا هجده سال مناطق بالا و پایین شهرستان مشهد است. روش: پژوهش حاضر توصیفی – تحولی و طرح مقطعی بوده است. برای اندازه گیری خلاقیت، از آزمون خلاقیت عابدی استفاده شد. جامعه پژوهش را کلیه دانش آموزان مدارس دولتی شهرستان مشهد تشکیل داد که از میان آنها 1273 دانش آموز دختر و پسر از دو منطقه بالا و پایین، به صورت تصادفی و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس عاملی، آزمون تعقیبی و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که میزان خلاقیت دانش آموزان مناطق بالا، بالاتر از دانش آموزان مناطق پایین است. میزان خلاقیت گروه های سنی مختلف مناطق بالا متفاوت بود؛ به طوری که با افزایش سن، خلاقیت دانش آموزان در این منطقه روند رشد و تحول را طی می کرد. همچنین میزان خلاقیت گروه های سنی مختلف مناطق پایین نیز متفاوت بود؛ به طوری که با افزایش سن، خلاقیت دانش آموزان در این منطقه، روند رشد وتحول را با افت و خیزهایی متفاوت و پایین تر از منطقه بالا طی می کرد. نمرات خلاقیت دانش آموزان دختر و پسر، تفاوت معناداری را نشان نداد. نتیجه گیری: یافته ها، ضرورت ایجاد شرایطی برای رشد خلاقیت، لزوم ارائه الگوهای خلاق و اتخاذ راهبردهایی آموزشی به منظور تضمین شرایط بهینه رشد و تحول خلاقیت را مطرح می کند.
Background: Creativity is the driving force of modern civilization forward and respond to the problems that are associated with the fast technological and social changes. So the growth and development of the creativity is a priority for educational systems in the world. Purpose: The aim of the present study was to investigate and compare the development of the students’ creativity in two socio-economic regions of Mashhad. Method: The method of this research is descriptive-developmental and cross-sectional designs. A sample of 1273 students (629boys &644 girls aged 13-18 years) was selected randomly from the various public schools. Abedi Creativity Test (TC) was used for data collection. Result: The result revealed that the socio-economic status had a significant relationship with the development of the creativity. The most and the least means were achieved in rich and poor regions. The creativity develops by an increase in age with two significant declines in both rich and poor regions with a little bit differences. The scores of boys and girls in the development of the creativity did not show a significant difference. Conclusion:The findings suggest the necessity of enhancement of the attention to the development of the creativity.
آمابیل، ترزا (1388). شکوفایی خلاقیت کودکان، ترجمه: حسن قاسم زاده، پروین عظیمی. تهران: دنیای نو.
اسبورن، الکس (1382). پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت. ترجمه: حسن قاسم زاده. تهران: نیلوفر.
افروز، غلامعلی؛ کامکاری، کامبیز(1390). هوش و خلاقیت تاریخچه، نظریه ها و رویکردها. تهران: دانشگاه تهران.
تورنس، ئی. پال. (1392). خلاقیت. ترجمه: حسن قاسم زاده. تهران: نشر دنیای نو.
ثابت قدم، مرتضی؛ بهرامیان، پریسا (1390). پرورش خلاقیت. تهران: فرهنگ مردم.
جلالی، محمدرضا (1386). تحلیل رابطه نابرابری های طبقاتی و نابرابری های آموزشی با تأکید بر نقش متغیرهای واسطه ای. تعلیم و تربیت، 91، 54-15.
ساعتی، توماس ال. (1391). تفکر خلاق، حل مشکل و تصمیم گیری. ترجمه: مجید عزیزی، رضا نقدی. تهران: دانشگاه تهران. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 2001).
سیف، علی اکبر (1387). روانشناسی پرورشی نوین، (ویرایش ششم) تهران: دوران.
عابدی، جمال (1372). خلاقیت و شیوه نو در اندازه گیری آن. پژوهش های روان شناختی، 2، 1و2، 54-46.
لطف آبادی، حسین (1386). روانشناسی تربیتی، تهران: سمت.
محسنی طارمسری، مریم (1376). رابطه خلاقیت با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع راهنمایی ناحیه یکشهرستان رشت، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی.
میلانی فر، بهروز (1386). روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنائی. تهران: قومس.
هاردمن، مایکل ام.، درو، کلیفورد جی.، وینستون اگن، ام. (1389). روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی در جامعه، مدرسه و خانواده.ترجمه: علیزاده، حمید،کامران گنجی، مجید یوسفی و فریبا یادگاری. تهران: دانژه.
هرگنهان، بی. آر.، السون، ام. اچ (1390). مقدمه ای بر نظریه های یادگیری. ترجمه: علی اکبر سیف. تهران: دوران (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2009).
Abraham, A., Thybusch, A., Pieritz, K., & Hermann, C. (2014). Gender differences in creative thinking: Behavioral and FMRI findings. BrainImaging and behavior, 8, 39-51.
Alfonso-Benlliure., V., Melendez, J.C.,& Garcia-Balleteros, M. (2013).Evaluation of a creativity intervention program for preschoolers. Thinking Skills and Creativity. 10, 112-120.
Amabile,T.M.(2001).Beyond talent: John Irving and the passionate craft of creativity. American psychologist.56,4, 333-336.
Camp,G.C.(1994).A longitudinal study of psychological correlations of creativity: Developmental trends and treatment effects in children selected as having high creative potential. Creativity Research Journal,7, 125-144.
Chen, A., Li, L., Li, X.,Zhang,J.,&dong,L. (2013). Study on innovation capability of college students based on extenics and theory of creativity.Procedia Computer Science, 17, 1194-1201.
Chrisler, J.C., & Mc Creary, D.R. (2010). Handbook of gender research inpsychology. New York, NY: Springer Science + Business Media.
Forman,S.G.(1979). Effect of socioeconomic status on creativity in elementary school children. Creative Child and Adult Qauarterly. 4,2,87-92.
Gardner, H.(1982).Art, mind and brain: Acognitive approach tocreativity.New York: Basic Books.
Gezi, K.l.(1969). Analayses of certain measures of creativity and self–concept and their relationship to social class.London: pergamon Press.
Gralewski, J., Karwowski, M. (2012). Creativity and school grades: A case from poland. Thinking Skills and Creativity, 7, 198-208.
Gu, J., Zhang, Y., & Liu, H. (2014). Importance of social capital to student creativity within higher education in China. Thinking Skills And Creativity,12, 14-25.
Hennessey, B.A., & Amabile, T.A. (2010). Creativity. Annu. Rev. Pcychol, 61, 569-598.
Kaufman, J.C., Sternberg, R. J.(Eds) (2010). TheCambridge handbook of creativity. Cambridge: Cambridge University press.
Lassig, C.J. (2013). Approaches to creativity: How adolescents engage in the creativity process. Thinking Skills And Creativity, 10, 3-12.
Lindauer, M.S. (2003). Aging, Creativity And Art. NewYork: Kluwer Academic Plenum Publishers.
Liu, L.M.(2007). The relationship between creativity, drawing ability, and visual/ spatial intelligence: A study of Taiwan’s third-grade cildren. Asia pacific Educational Review.8,3,343-352
Masafoor, S.(2013). The relationship between parenting style and educational achievement. Life Science Journal,10,6, 487-494.
Milgram, R.M., & Hang, E. (1999). Creative out-of- school activities in intellectually gifted adolescents as predictors of their life accomplishments in young adults: A longitudinal study. Creativity research journal, 12, 77-88.
Mishra, A., & Henriksen, D. (2013). A new approach to defining and measuring creativity: Rethinking technology&creativity in the 21st century. Tech Trends, 57,5, 10-13.
Pfeiffer, S,I.(Ed)(2008). Handbook of giftedness in children. Psychoeducationaltheroy, research and best practices. New Yor Science+ Business Media.
Pope, R. (2005). Creativity, Theoty, History, Practice. New York: Routledge.
Shaliy,C.E.,&Gilson,L.L.(2004).What leaders need to know:A review of social and contextual factors that can foster or hinder creativity. The LeadershipQuarterly. 15,33-53.
Smith, G. J. W., & Carlson, I. (1985). Creativity in middle and late school years. International Journal of Behavioral Development, 8, 329-343.
Strenberg,R.J. (2005). Creativity or creativities? Int.J.Human- ComputerStudies, 63, 370-382.
Strenberg, R.J. (2006).The nature of creativity. Creativity Research Journal,18,1, 87-98.
Torrance, E. P., & Goff, K. (1989). A quiet revolution. Journal of Creative Behavior, 23,2,136-145.
Ward, W. (1969). Creativity an enviromental cues in nursery school children. Developmental Psychology, 1, 543-547.
Wu, H.Y, Wu, H.S, Chen, I.S., & Chen, H.C. (2014). Exploring the critical influential factors of creativity for college students. Thinking Skills and Creativity, 11, 1-21.
_||_