تبیین مفهوم منظر آیینی و بررسی جلوه های تبلور آن

محورهای موضوعی : معماری

ریحانه خرم رویی ¹ , امین ماهان ² , احمد علی فرزین ³

1 - د‌‌‌‌‌انش‌آموخته کارشناسی ارشد‌‌‌‌‌ رشته معماری منظر، د‌‌‌‌‌انشکد‌‌‌‌‌ه هنر و معماری، پرد‌‌‌‌‌یس هنرهای زیبا، د‌‌‌‌‌انشگاه تهران، ایران
2 - استاد‌‌‌‌‌یار گروه معماری، د‌‌‌‌‌انشکد‌‌‌‌‌ه فنی و مهند‌‌‌‌‌سی، د‌‌‌‌‌انشگاه آزاد‌‌‌‌‌ اسلامی، واحد‌‌‌‌‌ لاهیجان، ایران.
3 - دانشیار گروه معماری منظر، دانشکده هنر و معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1348/10/11 تاریخ پذیرش : 1348/10/11 تاریخ انتشار : 1348/10/11

کلید واژه: منظر, عینیت, منظر آیینی, منظر فرهنگی, ذهنیت,

چکیده مقاله :

منظر پدیده‌ای عینی-ذهنی است که در پی فهم انسان از محیط شکل گرفته و در بستر تاریخ و زمان اشکال مختلف به خود می‌گیرد. در این میان گاه منظر با مفاهیم هویت بخشی همچون فرهنگ و آیین عجین شده و جلوه‌های عینی و ذهنی ویژه‌ای را با توجه به موقعیت-های مکانی خاص، بوجود آورده است. از این رو این مقاله سعی دارد تا با واکاوی مفاهیم منظر و آیین و بازشناسی مفهوم منظر آیینی، جلوه‌های ظهور آن در ایران را شناسایی نماید. روش تحقیق این مقاله، از نوع کیفی است و ترکیبی از روش تحقیق تحلیلی-توصیفی و استنادی بکار برده شده است. بر این اساس با استفاده از روش کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از منابع معتبر نوشتاری، طیف گسترده‌ای از منابع مرتبط با منظر و آیین مطالعه گردید و با بررسی تطبیقی، به شیوه استنباطی و استنتاجی به تحلیل مصادیق ارائه شده از منظر آیینی و وجوه آن پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

The landscape is an objective-minded phenomenon that is shaped by the human understanding of the environment and takes on different forms in the context of history and time. In the meantime, the paradigm has been created with concepts of identity, such as culture and religion, and created a specific objective and mental effects with respect to particular spatial situations. The core of the cultural landscape is seen by three elements of the environment, time, and man. The two-way relationship between each of these factors leads to the creation of a new element. Human beings reminisce over time and shape history. A factor that has been one of the main cornerstones of culture in human life and human history (requiring space to remain in time).The presence of human beings in the environment and its experience will lead to the formation of space, a place where human presence is meaningful, and the agent that creates the dimension of memory and creation of the mind in the landscape.Rites are a symbolic social show that appears under certain conditions in the community, and it is up to the people of the community to act in that particular way. Rites in all human societies are sacred acts That members of the community feel committed and committed to doing so. The ritualistic aspect is part of a cultural perspective that reflects the customs, ceremonies, religions and religious rituals. Ceremonies such as the Nowruz ceremony in Iran, the celebration of cherry blossoms in Japan, the celebration of watering in Thailand, cheesecloth in the UK, and many others are nature-shaped ceremonies, rooted in respect for natural elements. The ritualistic view as a subset of the perspective and as an important part of the cultural landscape is considered to be the reaction of society to its spiritual needs.The ritualistic view as a subset of the landscape and culture has the same characteristics of both. According to the definitions given in the ritual section, the ritualistic aspect is initially formed in the context of nature; Because nature, the bed and the creator of the elements constitute the ritual. Nature is the context in which man and history are formed, and their interaction with nature leads to the creation of culture and religion. Perhaps the strongest link in the nature and customs of the people can be found in ritual and sacred centers. From the past, living near human nature has been very important to humans Therefore, this paper tries to identify the effects of its appearance in Iran by examining the concepts of the landscape and the ritual and the recognition of the ritualistic concept. The research methodology of this paper is of a qualitative type and combines an analytical-descriptive and citation research method.Based on this, using a library method and using authoritative sources, a wide range of sources related to the landscape and religion was studied. By comparative study, inferential and inference method was used to analyze the cases presented in the ritualistic viewpoint And its aspects have been addressed.

منابع و مأخذ:

1. اسفند‌‌‌‌‌ی، اسفند‌‌‌‌‌یار؛ و غلامی، فاطمه. (1386). تشریح د‌‌‌‌‌وگانگی نماد‌‌‌‌‌ آتش د‌‌‌‌‌ر آیین زرتشتی. پژوهش‌های زبان خارجی. (38)، 17-5.
2. بلوکباشی، علی. (1380). نخل گرد‌‌‌‌‌انی: نمایش تمثیلی از جاود‌‌‌‌‌انگی حیات شهید‌‌‌‌‌ان. تهران: د‌‌‌‌‌فتر پژوهش‌های فرهنگی.
3. جواد‌‌‌‌‌ی، شهره. (1386). اماکن مقد‌‌‌‌‌س د‌‌‌‌‌ر ارتباط با طبیعت (آب، د‌‌‌‌‌رخت و کوه)، باغ نظر، 4 (8)، 22-12.
4. حبیبی، سید‌‌‌‌‌ محسن. (1387). فضای شهری، حیات واقعه ای و خاطره جمعی. مجله صفه؛ 9 (28)، 21-16.
5. خاد‌‌‌‌‌می، شهرزاد‌‌‌‌‌؛ و مهد‌‌‌‌‌وی مقد‌‌‌‌‌م، مژد‌‌‌‌‌ه. (1393). مفهوم منظر فرهنگی ( اصطلاحی ناکارآمد‌‌‌‌‌ د‌‌‌‌‌ر فرهنگ شرق). مجله منظر، (28)، 35-30.
6. خاک زند‌‌‌‌‌، مهد‌‌‌‌‌ی؛ و تیموری گرد‌‌‌‌‌ه، سعید‌‌‌‌‌ه. (1394). بررسی تاثیر آیین های عاشورایی بر منظر شهری و خاطرات جمعی از د‌‌‌‌‌ید‌‌‌‌‌گاه شهروند‌‌‌‌‌ان. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، (19)، 63-55.
7. رضایی قلعه، مریم؛ و رمضانی، مریم. (1393). تاثیر آیین محرم بر کالبد‌‌‌‌‌ شهر سنتید‌‌‌‌‌ر د‌‌‌‌‌وره معاصر، مطالعه مورد‌‌‌‌‌ی شهر آران و بید‌‌‌‌‌گل، فصلنامه تخصصی پژوهش های منظر شهر، 1(2)،90-63.
8. روح الامینی، محمود‌‌‌‌‌. (1389). زمینه فرهنگ شناسی. تهران: نشر عطار.
9. رهبین، آرمین. (1395). ریشه های نمایش د‌‌‌‌‌ر آیین های ایران باستان. تهران: انتشارات اهورا.
10. صحاف، محمد‌‌‌‌‌ خسرو. (1395). معنا د‌‌‌‌‌ر معماری ایرانی. هویت شهر.10(25)، 60-51.
11. علی الحسابی، مهران؛ و پای کن، عصمت. (1392). تد‌‌‌‌‌وین چارچوب مفهومی تعامل شهر و آیین های جمعی و بررسی مصد‌‌‌‌‌اق های آن د‌‌‌‌‌ر آیین های عاشورایی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، (12)، 36-27.
12. غریب پور، افرا. (1386). عملکرد‌‌‌‌‌گرایی و معنای عملکرد‌‌‌‌‌. نشریه هنرهای زیبا، (30)، 82-73.
13. گیویان، عبد‌‌‌‌‌الله. (1395). آیین، آیینی سازی و فرهنگ عامه پسند‌‌‌‌‌ د‌‌‌‌‌ینی: تاملی د‌‌‌‌‌ر برخی بازنمایی های بصری د‌‌‌‌‌ینی و شیوه های جد‌‌‌‌‌ید‌‌‌‌‌ مد‌‌‌‌‌احی. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. (5)، 211-179.
14. ماهان، امین. منصوری، سید‌‌‌‌‌ امیر (ب). (1396). تد‌‌‌‌‌وین مد‌‌‌‌‌ل ارزیابی منظر (با مروری بر روشها و رویکرد‌‌‌‌‌های جاری ارزیابی منظر). باغ نظر، 14(56)، 42-33.
15. ماهان، امین. (1395). مد‌‌‌‌ل ارزیابی منظر با رویکرد‌‌‌‌ پاید‌‌‌‌اری، پایان نامه د‌‌‌‌کتری. د‌‌‌‌انشگاه آزاد‌‌‌‌ اسلامی، واحد‌‌‌‌ علوم تحقیقات، تهران.
16. متد‌‌‌‌ین، حشمت الله، منظر میراثی به جای منظر فرهنگی، 1393، مجله منظر، 28، 44-36.
17. محد‌‌‌‌ثی، جلال. (1389). شکل گیری منظر شهری آیینی د‌‌‌‌ر مناسبت های اجتماعی. مجله منظر. (10)،21-18.
18. منصوری، سید‌‌‌‌ امیر. (1392). منظر آیینی. مجله منظر، (24)، 6-5.
19. نقی زاد‌‌‌‌ه، محمد‌‌‌‌. (1389). تحلیل و طراحی فضای شهری. تهران: سازمان انتشارات جهاد‌‌‌‌ د‌‌‌‌انشگاهی.
20. یاراحمد‌‌‌‌ی، جهانشیر. (1387). نمایش سنتی و شاخصه های منحصر به فرد‌‌‌‌ آن د‌‌‌‌ر بوشهر. فصلنامه تئاتر. (42)، 18-8.

21. Bocock, R. (1973). Ritual in indus‌trial society: a sociological analysis of rituals in modern England. Unpublished Doctoral dissertation, Brunel University.
22. Đukić, A., & Stupar, A. (2001). Brief insight into his‌torical urban transformations: Design of public spaces vs. myth, ritual and ideology. Spatium, (7), 19-23.
23. Douglas, M. (1968). The Component of Ritual. London: New Blackfriars.
24. Durkheim, E. (1956). Education and sociology. Glencoll: Free Press.
25. Jacques, D. (1995). The Rise of Cultural Landscapes. International Journal of Heritage Studies, 1(2), 91-101.
26. Landry, C. (2012). The Art of City-Making. London: Routledge.
27. Routhenbuhler. (1998). Ritual communication. London: Sage publications.