سادات و نقش میانجیگرانه آنان بین طبقات فرادست و فرودست در دوره تیموری

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

ربابه السادات جذبی ¹ , رضا دهقانی ² , محمود سید ³

1 - دانشجوی دکتری گروه تاریخ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
2 - دانشیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران(نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه تاریخ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/05/29 تاریخ پذیرش : 1402/07/24 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: تیموریان, سادات, طبقه فرادست, طبقه فرودست, طبقه میانجی,

چکیده مقاله :

سادات به جهت انتساب به پیامبر اکرم، از همان بدو طلوع اسلام مورد احترام عموم مردم بوده و از موقعیت ویژه ای برخوردار بودند. فروپاشی خلافت عباسی و حاکمیت مغولان یک فضای آزاداندیشی دینی در سراسر جهان اسلام به وجود آورد و مذاهب ، طریقت ها و جریانهای فکری فرصت پیدا کردند که آزادانه به تبلیغ اندیشه های خود بپردازند. سادات هم از این فضای آزاد بی بهره نماندند و برخی خاندان های سرشناس این شانس را یافتند که قدم در راه سیاست و کسب قدرت بگذارند و حکومت هایی هرچند کوچک و محلی مانند مرعشیان تشکیل دهند. سوای حکومت هایی که سادات تشکیل دادند؛ تیمور و جانشینان او ارادت زیادی نسبت به سادات داشتند و در ساختار اداری دولت تیموری آنها را به مناصب بالا می گماردند. سادات هم به سبب موقعیت اجتماعی و نسب سیادت خود، نقشی میانجی در بین صاحبان قدرت به مثابه فرادستان و توده مردم به مثابه فرودستان داشتند و همین نقش میانجی و ارتباط و احترام دوسویه از جانب فرادستان و فرودستان باعث می شد در عرصه های سیاسی ـ اجتماعی کنشگری فعالی داشته باشند و در مواقع بحران مانند جنگ ها یگانه ملجأ توده مردم باشند. با این اوصاف هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش سادات در عصر تیموری به مثابه یک گروه میانجی بین طبقات فرادست و فرودست است و سوالی که مطرح می شود این است که سادات در دوره فرمانروایی تیموریان به عنوان میانجی در بین طبقه فرادست و فرودست چگونه عمل می کردند ?

چکیده انگلیسی:

Due to their descent from Prophet Muhammad, Sayyids have been highly respected by the public since the advent of Islam and have enjoyed a special status. The fall of the Abbasid Caliphate and the Mongol rule created an atmosphere of religious free thinking across the Islamic world, allowing sects, Sufi orders and intellectual currents to freely propagate their ideas. Sayyids also benefited from this freedom, and some prominent families got the chance to enter politics and establish small, local governments like Mar'ashis. Apart from the states founded by Sayyids, Timur and his successors had great respect for Sayyids, appointing them to high positions in the administrative structure of the Timurid state. Owing to their social status and noble lineage, Sayyids played a mediatory role between the ruling elite as superordinates and the masses as subordinates. This mediatory function and their mutual respect by superordinates and subordinates allowed them to be socially and politically active, and serve as the sole refuge of the public in times of crisis like wars. Therefore, this study aims to investigate the role of Sayyids in the Timurid era as an intermediary group between the ruling and ruled classes. The research question is how Sayyids functioned as mediators between the ruling class and commoners under Timurid rule,