سیاست مذهبی کریم خان زند

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

سیده صفیه مرتضوی ¹ , شکوه السادات اعرابی هاشمی ² , فیض اله بوشاسب گوشه ³

1 - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران
2 - استادیار گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران(نویسنده مسئول)[e-mail]
3 - دانشیار گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1398/11/27 تاریخ پذیرش : 1399/03/26 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: زندیه, کریم خان, علماء, مذهب شیعه,

چکیده مقاله :

دوره حکومت کریم خان زند، آرامش و استقرار کوتاهی در ایام فترت پس از دولت صفویه محسوب می‌شود. وی گرایشات شیعی خود را به طور واضح نشان داد اما تلاشی هم در راستای احیای سازمان دینی دوره صفویه نکرد.در این دوره تا حدود زیادی اوضاع علمای شیعه بهبود یافت، شعائر و اماکن مذهبی مورد توجه و احترام زیادی قرار گرفتند. علمای شیعه با این کهاز موقعیت برتری نسبت به دوره افشاریه برخوردار شدند، باز هم فاقد قدرت سیاسی بودند. مرکزیت یافتن زندیان در شیراز، موجب شد که بار دیگر در زندگی اجتماعی به علما وظیفه محدودی محول شود. شیخ الاسلام شیراز که مستقیما از طرف حاکم منصوب شده بود بار دیگر اداره محاکم شهر را عهده دار شد. مساجد و اماکن مذهبی از جمله مسجد وکیل ساخته و ماهیت شیعی حفظ گردید. ویژگی اصلی حکومت زند تسامح بود. کریم خان گر چه شیعی مذهب بود اما سایر مذاهب را تحمل می‌کرد. در عهد وی با پیروان ادیان دیگر با مدارا رفتار می‌شد. عده ای از علمای شیعه که در عتبات عالیات به سر می‌بردند در پرتو همین تسامح و امنیت به ایران بازگشتند. ضرب سکه به نام امام عصر (عج) و توجه خاص به مراسم عزاداری امام حسین (ع) در ماه محرم نشان دهنده ارادت وی به مذهب شیعه می‌باشد.این مقاله در پی آن است که به روش توصیفی تحلیلی سیاست مذهبی کریم خان زند را مورد بررسی قرار دهد.

چکیده انگلیسی:

The period of Karim Khan Zand's rule is a short rest and stablishment in the post-Safavid era. He clearly showed his Shiite tendencies but made no attempt to revive the religious organization of the Safavid era. during which the situation of Shia scholars has improved greatly. There was a great deal of respect for religious rites and places, but the Shia scholars still lacked political power, despite their superiority over the Afshar period. The centralization of the Zandian in Shiraz led to local clerics being given limited social duties, and Sheikh al-Salam was appointed in Shiraz and once again took over the religious courts. Mosques and religious sites, including the Vackil mosque were built and the Shi'ite nature was preserved. The main feature of Zend's rule was tolerance. Karim Khan Zand, although a Shiite, but tolerated other religions. During his era, followers of other religions were treated with tolerance. Some of the Shiite scholars who lived in the High Atatib returned to Iran in the light of this tolerance and security. Coinage in the name of Imam Asr and special attention to the mourning ritual of Imam Hussein in the month of Muharram , indicate his devotion to Shiite religion. This article seeks to examine the religious policy of Karim Khan Zand through a descriptive-analytical.