مبانی ضرورت نصب الهی امام در اندیشه اسماعیلیه
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
محمد جعفر واصف
1
(دانشجوی دکتری تاریخ اسلام ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی . تهران . ایران)
سید محمد ثقفی نژاد
2
(گروه تاریخ و باستان شناسی،واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
محمود سید
3
(گروه تاریخ و باستان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: اسماعیلیه, امامت, نصب الهی, امام ,
چکیده مقاله :
امامت، محور اساسي و شالوده اصلي فلسفه سياسي در آیین تشیع به شمار می آید. در ميان مجموعه فرقه هاي اسلامي، در باب ضرورت و وجوب نصب امام اختلاف نظر وجود دارد و هركدام از آنها بنا به خاستگاه کلامی و فقهی خود عقاید ویژه ای در پیش گرفته اند. یکی از این فرقه های مهم اسماعیلیه است که ضمن تأكيد بر صراحت و وجوب نصب امام از جانب خداوند و امام پیشین، در باب شالوده نصب امام نظري ويژه دارند. متکلمان این فرقه از جهات مختلف عقلی، روائی و تاریخی قائل به ضرورت نصب الهی امام، شناخت آن و استمرار امامت تا قیامت هستند. نظر به چنین موضوعی پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن بررسی مسأله نصب الهی امام در نزد فرق مختلف تشیع، موضوع ضرورت نصب الهی، شناخت و استمرار امامت تا قیامت را از منظر متکلمان اسماعیلی و در مقایسه با دیدگاه شیعیان دوازده امامی مورد بحث و بررسی قرار دهد.
Imamate is considered the central and foundational pillar of the political philosophy in Shiite Islam. Among various Islamic sects, there exists divergence regarding the necessity and obligation of appointing an Imam, and each sect, based on its theological and jurisprudential roots, has adopted specific beliefs. One significant sect in this regard is the Ismailiyya, which, while emphasizing the explicit divine command and obligation for the appointment of an Imam from God and the preceding Imams, holds distinctive views on the foundation of Imamate. The proponents of this sect, from rational, revelatory, and historical perspectives, advocate the divine necessity of Imam's appointment, understanding it, and the perpetuity of Imamate until the Day of Judgment. In light of this matter, the present research aims to investigate the divine appointment of the Imam among different Shiite sects, focusing on the Ismaili viewpoint, and compare it with the perspectives of Twelver Shiites regarding the divine necessity, recognition, and continuity of Imamate until the Day of Judgment.
کتابنامه
ـ حيون التميمى المغربى، ابى حنيفه النعمان بين محمد بن منصور بن احمد(1389ه.ق)، دعائم الاسلامى وزير الممالك و الحرام و القضايا و الاحكام عن اهل بيت رسول الله عليه و عليهم افضل اسلام، تحقيق: آصف بنى على اصغر فيض، مصر دارالعارف.
ـ رسائل اخوان الصفا و خلاف الوفاء(1405ه.ق )، قم، مكتب الاعلام الاسلامى.
ـ رازى، ابوحاتم(1356ش)، اعلام النبوه، تحقيق و تصحيح و مقدمه صلاح الصارى، غلامرضا اعوانى، مقدمه انگليسى سید حسين نصر، تهران، انتشارات انجمن فلسفه ايران.
ـ شریف، میر محمد(1362ش)، تاريخ فلسفه در جهان اسلام، زیر نظر نصرالله پورجوادی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
ـ طبرى، ابى جعفر محمد بن جرير بن رستم(1363ش)، دلائل الامامه، قم، مطبعه امير.
ـ طوسى، خواجه نصيرالدين(1363ش)، تصورات يا روضهالتعليم، تصحيح ولاديمير ايوانف، تهران، نشر جامى.
ـ فضل الله همدانی، رشیدالدین(1381ش)، جامعالتواريخ؛ اسماعیلیان و فاطمیان، محمدتقی دانش پژوه و محمد مدرسی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ قباديانى، ناصرخسرو(1397ه.ق)، وجه دين، به تصحيح و تحشيه و مقدمه غلامرضا اعوانى، مقدمه انگليسى، سيد حسين نصر، تهران، انتشارات انجمن فلسفه ايران.
ـ قهستانی، ابواسحاق(1336ش)، هفت باب ابواسحاق ، به تصحیح ولادیمیر ایوانف،تهران، انجمن تحقیقات اسماعیلیه.
-علی بن ولید(1403ق )، تاج العقائد و معدن الفوائد، تحقیق عارف تامر، مؤسسه عزالدین، چاپ دوم، بیروت.
ـ كامل حسين، محمد(1959 م )،طائفهالاسماعيليه،تاریخ ها، نظم ها،عقائد،قاهره، مکتبه النهضه المصریه.
ـ مادلونگ(1377ش)، فرقه های اسلامی، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، اساطیر.
ـ محمد ابو زهره(1393ش) ،تاریخ مذاهب اسلامی ؛ مترجم علیرضا ایمانی،قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
ـ مدرسی طباطبایی ، سیدحسین(1389ش)، مکتب در فرایند تکامل؛نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین، ترجمه هاشم ایزدپناه، تهران، کویر.
-نیشابوری، احمد بن ابراهیم،(1416ق)، اثبات الامامه، تحقیق و تقدیم: مصطفی غالب، دارالاندلس، بیروت.