ارزشگذاری اقتصادی کارکرد تولید علوفه مراتع با استفاده از روش قیمت‌گذاری هدونیک- مطالعه موردی: حوزه آبخیز زمکان استان کرمانشاه
محورهای موضوعی : منابع طبیعی و جنگلداری و مراتع
سهراب مرادی
1
(
استادیار، گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
)
کلید واژه: ارزشگذاری اقتصادی, روش قیمت‌گذاری هدونیک, حوزه آبخیز زمکان, ارزش مورد انتظار مرتع, رانت اقتصادی مرتع,
چکیده مقاله :
علوفه محصول اصلی مراتع است. با تعیین ارزش اقتصادی علوفه مراتع، می‌‌توان مدیران را به سمت برنامهریزی صحیح و مدیریت بهینه بهره‌‌برداری هدایت کرد. هدف این مقاله، برآورد ارزش اقتصادی کارکرد تولید علوفه مراتع حوزه آبخیز زمکان در استان کرمانشاه است. محاسبه ارزش علوفه تولیدی و قابل استحصال از هر هکتار مرتع یکی از روشهای برآورد ارزش اقتصادی آن می باشد. این روش مستلزم اطلاع از وضعیت انواع تیپ‌‌های مرتعی و مقادیر قابل استحصال در هر تیپ مرتع می‌‌باشد. با استفاده از تفسیر تصاویر ماهواره‌‌ای IRS-P6 سنجنده‌‌هایLiss III وLiss IV وسعت و نوع تیپ‌‌های مرتعی حوزه آبخیز مشخص شد و میانگین تولید علوفه در هکتار هر یک از تیپ‌‌های مرتعی با استفاده از نظر کارشناسان، آمارهای رسمی و افراد مطلع منطقه حاصل شد. قیمت علوفه به دلیل اینکه از نظر اقتصادی یک کالای ناهمگن محسوب می‌‌شود، با استفاده از روش قیمت‌گذاری هدونیک برآورد شد. نتایج نشان داد که رانت اقتصادی و ارزش مورد انتظار هر هکتار از مراتع ناشی از تولید علوفه به ترتیب در مراتع نیمه متراکم برابر 870 و 13594 هزار ریال در هکتار و در مراتع کم تراکم 580 و 9063 هزار ریال در هکتار است. بنابراین می‌‌توان استنباط کرد که مراتع منطقه نقش مهمی در اقتصاد محلی و منطقه‌‌ای ایفا می‌‌کنند.
Forage is the main product of ranges. Through determining the economic value of ranges forage, managers can be directed towards the optimal management of productivity. The purpose of this paper is to estimate the economic value of forage production in the ranges of Zemkan basin located in Kermanshah province. Calculating the value of forage production per square hectare is one of the employed methods used for this purpose. This method involves the awareness of the status of various range types and the producible rate in each range type. Using the interpretation of IRS-P6 satellite images, Liss III and Liss IV sensors, there were determined the area and kind of range types in Zemkan basin. Also, the average forage production per hectare was determined in each range type using experts' attitudes, official statistics, and the information of native individuals. Forage prices are estimated using the Hedonic pricing method as they are economically heterogeneous. The results showed that the economic rents and the expected values of each hectare of ranges are 870 and 13594 Rials per hectare in moderately dense ranges and 580 and 9063 Rials per hectare in low-dense ones. Therefore, it can be inferred that the related ranges can play a significant role in both local and regional economy.
1- رستگار، شفق؛ دریجانی، علی؛ بارانی، حسین؛ قربانی، محمد؛ قربانی، جمشید و بردی شیخ، واحد. 1392. رهیافتی نو در ارزشگذاری اقتصادی کارکرد تولید علوفة مراتع (مطالعة موردی: مراتع ییلاقی حوزة آبخیز نوررود، استان مازندران)، نشریه‌‌ی مرتع و آبخیزداری، دوره 66، شماره 3، ص. 357- 347.
2- حشمت الواعظین، سید مهدی؛ قنبری، سجاد و طویلی، علی. 1389. ارزیابی درآمد حاصل از تولید علوفه و محصول فرعی سریش در مراتع منطقه‌‌ی خزنگاه شهرستان ماکو، نشریه‌‌ی مرتع و آبخیزداری، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 63، شماره 2، ص. 195- 183.
3- قربانی، محمد و علی فیروز زارع. 1386: مقدمه‌‌ای بر ارزشگذاری محیط زیست، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 216 ص.
4- کریم‌‌زادگان، حسن، 1382. مبانی اقتصاد محیط زیست، انتشارات نقش مهر- تهران.
5- موسوی، علیرضا، 1390. مدیریت بهینه اراضی با تاکید بر ارزش اقتصادی کارکردهای زیست‌بومی و با استفاده از یک سامانه پشتیبان برنامهریزی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان میانی)، پایان نامه دکتری مرتعداری، دانشگاه تهران، 318 ص.
6- یگانه بدرآبادی، حسن؛ آذرنیوند، حسین؛ صالح، ایرج؛ ارزانی، حسین و امیرنژاد، حمید. 1394. برآورد ارزش اقتصادی کارکرد علوفه تولیدی مراتع حوزه آبخیز تهم، نشریه‌‌ی پژوهش‌های آبخیزداری (پژوهش و سازندگی)، شماره 106، ص. 85- 73.
7- Moradi, S., Mohammadi Limaei, S., Lohmander, P., Khanmohammadi, M (2016): Quantitative and financial evaluation of Non-timber forest products (case study: Zemkan basin forests, West of Iran). Journal of Forestry Research, Final Accepted, published online: 20 September 2016.
8- Lalman, D., 2000. Limit Feeding Concentrate Diets to Beef Cows as an Alternative to Feeding Hay. F-3028, 4pp.
9- DiCostanzo, A., Cassady, J. M., Salzer, T. M., 1997. Wintering cow: An excel spreadsheet to balance winter beef cow rations, and evaluate winter feeding programs on annual cow cost and calf break-even price. 7pp.
10- امیرنژاد، حمید و عطائی سلوط، کمال. 1390. ارزشگذاری اقتصادی منابع زیست محیطی، انتشارات آوای مسیح، چاپ اول، 427 ص.
11- Rosen, S. (1974). Hedonic Prices and Implicit Markets: Product Differentiation in Pure Competition. The Journal of Political Economy, 55-82:34.
12- سعید، ارسطو، 1388: مبانی اقتصادی – عملی اداره جنگلها، انتشارات دانشگاه تهران، 360 ص.
13- Faustmann, M., 1995. b. "On the determination of the value which forest land and immature stands possess for forestry". Journal of Forest Economics (Reprinted) 1(1995): 7- 44pp.
14- سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه- مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات. 1393- آمارنامه کشاورزی 1393.
15- شوکت فدایی، محسن و احمدیان، سولماز. 1391. رابطه دام و مرتع، انتشارات دانشگاه پیام نور، 184 ص.
16- اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه- معاونت فنی (اداره مرتع). 1393- آمارنامه منابع طبیعی 1393.
_||_1- رستگار، شفق؛ دریجانی، علی؛ بارانی، حسین؛ قربانی، محمد؛ قربانی، جمشید و بردی شیخ، واحد. 1392. رهیافتی نو در ارزشگذاری اقتصادی کارکرد تولید علوفة مراتع (مطالعة موردی: مراتع ییلاقی حوزة آبخیز نوررود، استان مازندران)، نشریه‌‌ی مرتع و آبخیزداری، دوره 66، شماره 3، ص. 357- 347.
2- حشمت الواعظین، سید مهدی؛ قنبری، سجاد و طویلی، علی. 1389. ارزیابی درآمد حاصل از تولید علوفه و محصول فرعی سریش در مراتع منطقه‌‌ی خزنگاه شهرستان ماکو، نشریه‌‌ی مرتع و آبخیزداری، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 63، شماره 2، ص. 195- 183.
3- قربانی، محمد و علی فیروز زارع. 1386: مقدمه‌‌ای بر ارزشگذاری محیط زیست، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 216 ص.
4- کریم‌‌زادگان، حسن، 1382. مبانی اقتصاد محیط زیست، انتشارات نقش مهر- تهران.
5- موسوی، علیرضا، 1390. مدیریت بهینه اراضی با تاکید بر ارزش اقتصادی کارکردهای زیست‌بومی و با استفاده از یک سامانه پشتیبان برنامهریزی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان میانی)، پایان نامه دکتری مرتعداری، دانشگاه تهران، 318 ص.
6- یگانه بدرآبادی، حسن؛ آذرنیوند، حسین؛ صالح، ایرج؛ ارزانی، حسین و امیرنژاد، حمید. 1394. برآورد ارزش اقتصادی کارکرد علوفه تولیدی مراتع حوزه آبخیز تهم، نشریه‌‌ی پژوهش‌های آبخیزداری (پژوهش و سازندگی)، شماره 106، ص. 85- 73.
7- Moradi, S., Mohammadi Limaei, S., Lohmander, P., Khanmohammadi, M (2016): Quantitative and financial evaluation of Non-timber forest products (case study: Zemkan basin forests, West of Iran). Journal of Forestry Research, Final Accepted, published online: 20 September 2016.
8- Lalman, D., 2000. Limit Feeding Concentrate Diets to Beef Cows as an Alternative to Feeding Hay. F-3028, 4pp.
9- DiCostanzo, A., Cassady, J. M., Salzer, T. M., 1997. Wintering cow: An excel spreadsheet to balance winter beef cow rations, and evaluate winter feeding programs on annual cow cost and calf break-even price. 7pp.
10- امیرنژاد، حمید و عطائی سلوط، کمال. 1390. ارزشگذاری اقتصادی منابع زیست محیطی، انتشارات آوای مسیح، چاپ اول، 427 ص.
11- Rosen, S. (1974). Hedonic Prices and Implicit Markets: Product Differentiation in Pure Competition. The Journal of Political Economy, 55-82:34.
12- سعید، ارسطو، 1388: مبانی اقتصادی – عملی اداره جنگلها، انتشارات دانشگاه تهران، 360 ص.
13- Faustmann, M., 1995. b. "On the determination of the value which forest land and immature stands possess for forestry". Journal of Forest Economics (Reprinted) 1(1995): 7- 44pp.
14- سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه- مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات. 1393- آمارنامه کشاورزی 1393.
15- شوکت فدایی، محسن و احمدیان، سولماز. 1391. رابطه دام و مرتع، انتشارات دانشگاه پیام نور، 184 ص.
16- اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه- معاونت فنی (اداره مرتع). 1393- آمارنامه منابع طبیعی 1393.