تعیین مناطق همگن عرضه خدمات اکوسیستمی در بخش مرکزی استان اصفهان

محورهای موضوعی : منابع طبیعی و مدیریت زیست محیطی

صدیقه عبداللهی ¹ , علیرضا ایلدرمی ² , عبدالرسول سلمان ماهینی ³ , سیما فاخران ⁴

1 - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ایران
2 - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ایران
3 - استاد گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
4 - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1398/06/07 تاریخ پذیرش : 1398/12/07 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: اصفهان, خدمات اکوسیستمی, مدیریت سرزمین, خوشه‌بندی K-Means, پهنه‌بندی مکانی,

چکیده مقاله :

یک گام مؤثر و کاربردی در بهبود مدیریت سرزمین، شناسایی و تعیین مناطق همگن عرضه خدمات اکوسیستمی است. ازاین‌رو در این مطالعه، پس از کمی‌سازی و نقشه‌سازی خدمات اکوسیستمی ارزش زیبایی‌شناسی، ارزش تفرجی و کاهش آلودگی صوتی، از روش خوشه‌بندی K-Means به‌منظور شناسایی مناطق همگن عرضه خدمات اکوسیستمی استفاده شد و پهنه‌بندی مناطق همگن در محیط GIS تهیه گردید. به‌منظور بررسی منابع اثرگذار بر عرضه خدمات اکوسیستمی، پارامترهای شیب، ارتفاع، تراکم جمعیت، فاصله از مسیرهای دسترسی، فاصله از مسیر رودخانه، درصد انواع کاربری‌های موجود و فاصله از مرکز بزرگ‌ترین منطقه شهری منطقه مطالعاتی، برای هر یک از مناطق همگن و یا خوشه‌ها استخراج گردید. براساس شاخص صحت‌سنجی دیویس-بولدین تعداد بهینه خوشه‌ها 4 به‌دست آمد. خوشه 2 با مساحت 686.27 کیلومترمربع دارای بیشترین وسعت در منطقه است درحالی‌که خوشه یک با 119.75 کیلومترمربع کمترین مساحت منطقه را به خود اختصاص داده است. بررسی پارامترهای محیطی-اجتماعی نشان داد که کاربری اراضی بیشترین تأثیر را در عرضه خدمات اکوسیستمی دارد. نتایج نشان داد که رابطه مستقیمی بین این پارامترها و عرضه خدمات اکوسیستمی در هر یک از خوشه‌ها وجود دارد. براساس نتایج این مطالعه بررسی مناطق همگن عرضه خدمات اکوسیستمی می‌تواند در بهبود برنامه‌ریزی و مدیریت کاربری زمین مؤثر واقع شود.

چکیده انگلیسی:

Determining and identifying homogeneous regions for ecosystem services supply is an effective and useful step in improving land management. Therefore, in this study, after quantifying and mapping ecosystem services, aesthetic value, recreational value, and noise pollution reduction, the K-Means clustering method was used to identify homogeneous areas of ecosystem service supply and homogeneous areas zoning was prepared in the GIS environment. To investigate the effective parameters on ecosystem services supply, the slope, altitude, population density, distance from access routes, distance from the river, percentage of available land uses and distance from the centre of the largest urban region were extracted for each homogeneous area or cluster. Based on the Davis-Bouldin validation index, the optimal number of clusters was 4. Cluster number two with the area of 686.27 Km2 was the largest, while cluster number one with the area of 119.75 Km2 was the smallest in the area. Investigation of environmental-social parameters showed that land use has the highest impact on ecosystem services supply. The results showed that there is a direct relationship between these parameters and ecosystem services supply in each cluster. Based on the results of this study, investigation of homogeneous areas of ecosystem services can be effective to improve land use planning and management.