کاربرد GISو سنجش از دور در برنامه¬ریزی فضای سبز شهری(مطالعه موردی: منطقه 6 شهراصفهان)

محورهای موضوعی : هیدرولوژی

امیر کرم ¹ ( )
شیلا حجه فروش نیا ² ( )

تاریخ دریافت : 1390/09/28 تاریخ پذیرش : 1391/02/27 تاریخ انتشار : 1391/05/01

کلید واژه: GIS, نقشه برداری, اصفهان, فضای سبز شهری, سنجش از دور, ماهواره Quick Bird, GPS,

چکیده مقاله :

امروزه شهرها به عنوان کانون‌های بزرگ فعالیت و زندگی انسانها اغلب از طبیعت دور مانده‌اند و در این میان احداث و توسعه و نگهداری فضای سبز شهری به عنوان جزء ضروری و لاینفک پیکره شهرها نقش اساسی دارد. فضای سبز شهری همچون یک موجود زنده دائماً در حال تغییر و تحول است و کاربریهای عمومی در بسیاری از شهرها به دلایلی چون تراکم بالای جمعیت، افزایش آلودگی، همجواری‌های ناصحیح، کمبود فضای سبز و..... قادر به ارائه خدمات مطلوب به شهروندان نمی‌باشند. مشکل دیگردر اغلب شهرهای ایران، عدم توزیع عادلانه فضای سبز در شهر و مشکلات دسترسی شهروندان به آن است. مدیران شهری برای پاسخگویی به این عدم تعادل‌‌ها ومشکلات، نیازمند به کارگیری ابزارهای تحلیل جدید و کارآمدی مانند GIS و RS جهت غنی‌سازی و به روز کردن نقشه‌ها و برنامه‌ریزی می‌باشند. در این پژوهش، نقشة فضای سبز شهری بخشی از شهراصفهان با انجام پردازش بر روی تصاویر ماهواره‌ایQuick Bird و همچنین با استفاده از نقشه برداری زمینی در محیط GIS تهیه شده است. همچنین با استفاده از نرم‌افزار GIS، تصویر ماهواره‌ای Quick Bird و GPS به بررسی و شناسایی گونه‌های فضای سبز، تاسیسات و مبلمان شهری و به هنگام سازی آنهادر منطقه شش اصفهان پرداخته شده است. نتایج نشان داد که استفاده از فناوری و ابزارهای مذکور نقش قابل توجهی در تولید نقشه‌های جدید، به هنگام سازی و ساماندهی بانک اطلاعاتی فضای سبز شهری دارد و می‌تواند به نحو کارآمدی مدیران شهری را در برنامه‌ریزی فضای سبز شهری یاری رساند

منابع و مأخذ:

منابع:

1- اذانی مهری،عبدیان راد، میلاد،ملکی، محمد. (1389). برنامه ریزی فضای سبز شهری با تاکید بر مناطق گرم وخشک جنوب ایران. فصلنامه فضای جغرافیایی، سال دهم، شماره 31

2- ایرانی بهبهایی، هادی، (1380)، باغ شهری، مجموعه مقالات همایش‌‌های آموزشی و پژوهشی فضای سبز شهر تهران، چاپ اول تهران، سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران

3- بخشی، شهناز، (1380)، مکانیابی پارکهای شهر کرمانشاه با استفاده از GIS، نشریه شهرنگار، شماره 25 صفحه39

4- پوراحمد، احمد. اکبرپور سراسکانرود، محمد .ستوده، سمانه. (1388). مدیریت فضای سبز شهری منطقه 9 شهرداری تهران. پژوهش‌های جغرافیایی .شماره 69.پاییز 1388.صص 50-29

5- حاتمی نژاد، حسین و عمران‌زاده،بهزاد. (1389). بررسی، ارزیابی و پیشنهاد سرانه فضای سبز شهری: نمونه موردی کلانشهر مشهد.مجله جغرافیا.سال 8..شماره 25.تابستان 1389.صص 85-67

6- زیاری، کرامت الله، (1381)، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات دانشگاه یزد، چاپ اول

7- سفیانیان، علیرضا، ترابی، ندا. کلانتری، اعظم. (1386)، نقشه برداری فضای سبز شهری با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای Quick Bird، همایش ژوئوماتیک

8- کنگویی، آرش. (1383)، ارزیابی تحلیل فضای سبز و تحلیل مکانی آن با استفاده از GIS در شهر قم .پایان‌نامه کارشناسی ارشد‌، دانشگاه شهید بهشتی، گروه سنجش ازدور و GIS 

9- محمدی، جمال، (1380)، سامانه اطلاعات جغرافیایی در مکان یابی فضای سبز شهری، نشریه شهرداریها، شماره 44 ، صص15

10- مجنونیان، هنریک. (1374)."مباحثی پیرامون پارکها، فضای سبز، تفرجگاهها".حوزه معاونت خدمات شهری.سازمان پارکها و فضای سبز تهران.

11- نوریان،  فرشاد، قدوسی، مهران، (1379)، " طراحی و مکانیابی پارکهای شهری با بکارگیری ابزار تحلیلی GIS" مجموعه مقالات همایش ژئوماتیک79، تهران سازمان نقشه برداری کشور

12- وارثی حمیدرضا، محمدی جمال،شاهیوندی احمد. (1387) مکانیابی فضای سبز شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه موردی: شهر خرم آباد).مجله جغرافیا و توسعه‌ی ناحیه‌ای. شماره 10. بهار و تابستان 1387.صص 103-83

13- هاشمی محمود، هاشمی ابراهیم، کافی محسن. (1388). تجزیه و تحلیل روند تغییرات فضای سبز شهری: مطالعه موردی منطقه 2 تهران. مجله علوم محیطی .سال 6.شماره سوم.بهار 1388.صص 86-73

14- Bailloeul, Timothée., Duan, Jinghui., Prinet, Véronique. and Serra, Bruno., (2003). UrbanDigital Map Updating From Satellite High Resolution Images Using GIS Data as A Priori Knowledge. 2nd GRSSnSPRS Joint Workshop on “Data Fusion and Remote Sensing over Urban Areas”.

15- Bruijn, De. (1991). "Spatial factors in urban growth: towards GIS methods for cities in developingcountries." ITC Journal (4).

16- Duc Uy , Pham&  Nakagoshi, Nobukazu (2008).” Application of land suitability analysis and landscape ecology to urban greenspace planning in Hanoi, Vietnam”. Urban Forestry & Urban Greening 7 (2008) 25–40

17- Holland, David. and Marshall, Paul. " UPDATING MAPS IN A WELL-MAPPED COUNTRY USING HIGH RESOLUTION SATELLITE IMAGERY" Ordance  Survey, Romsey Road, Southampton, SO164GU UK, Inter CommissionWG II/VI

18- Kyushik Oh & Jeong, Seunghyun (2007) .“Assessing the spatial distribution of urban parks using GIS”. Landscape and Urban Planning 82, 25–32

19- Kong, Fanhua & Nakagoshi, Nobukazu.(2006).” Spatial-temporal gradient analysis of urban green spaces in Jinan, China”. Landscape and Urban Planning 78, 147–164

20- Rafiee, reza. Salman Mahiny, Abdolrassoul. Khorasani, Nematolah .(2009).” Assessment of changes in urban green spaces of Mashhad city using satellite data . International journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 11. 4. 31–438

21- Shivanand, Balram&  Dragi´cevi´c, Suzana. (2005).”Attitudes toward urban green spaces: integrating questionnaire survey and collaborative GIS techniques to improve attitude measurements”. Landscape and Urban Planning 71, 147–162

22- Wolk –Musial, Elzbieta. & Zagajewski, Bogdan., (1999) -Environmental Remote Sensing, Remote Sensing of Environment Laboratory, Faculty of Geography and Regional Studies, University of Warsaw, Poland.