تدوین راهنمای طراحی منظر شهری خیابان امام ارومیه

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

اکبر عبدالله زاده طرف ¹ , احمد آفتاب ² , وحید اسماعیل زاده ³

1 - استادیار دانشکده معماری و هنر، گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری،گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

تاریخ دریافت : 1395/02/12 تاریخ پذیرش : 1395/07/16 تاریخ انتشار : 1395/11/13

کلید واژه: منظرشهری, راهنمای طراحی, منظرعینی, خیابان امام خمینی (ره), شهرارومیه,

چکیده مقاله :

منظرشهری، در واقع اولین سطح برخورد و ارتباط میان شهروندان و محیط شهری است که از طریق آن شهر را درک می‌کنند از جمله فضاهایی که این منظرشهری در آن حیات می‌یابد، خیابان‌های شهری بوده که به منظور تعاملات اجتماعی و رفع نیازهای عمومی مردم ایجاد می شوند.این تحقیق سعی در شناسایی منظر عینی در فضاها و چگونگی اعمال روش‌هایی جهت تدوین راهنمای منظر شهری خیابان امام ارومیه دارد برای دست یافتن به هدف مورد نظر رویکرد نظری-عملی با استفاده از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. شناخت حاصل از محدوده مورد مطالعه نشان از آشفتگی در کالبد و فعالیت خیابان امام ارومیه دارد تا پژوهش مورد نظر سعی در ارتقا منظر عینی باشد. محدوده مورد مطالعه دارای سه سکانس اصلی است: سکانس یک با حاکمیت منظر اجتماعی (حد فاصل میدان ولایت فقیه تا چهارراه عطایی)، سکانس دو با حاکمیت منظر فرهنگی-آموزشی (حد فاصل چهارراه عطایی تا چهارراه خیام)، سکانس سه با حاکمیت منظر سیاسی (حد فاصل چهارراه خیام تا میدان انقلاب) است تا در ادامه مطالعه برای تقویت حاکمیت مناظر و ارتباط بین آن‌ها پژوهش با تدوین ضوابط طراحی منظر سعی در ارتقا کیفی خیابان باشد

چکیده انگلیسی:

Townscape is the first level of interaction and communication between citizens and the urban environment through which cities are understood. Among the areas that city perspective become alive is urban streets which are created to achieve social interactions and meet public needs. This study tries to identify objective view of the spaces and the methods to apply techniques to develop urban landscape guide for Imam Street in Urmia. Theoretical-practical approach using library and field methods have been used to achieve the desired goal. Knowledge of the studied area shows the turmoil in the body and activities of Imam Street in Urmia and the study tries to promote the objective view. The study area has three main sequences: first sequence is with a governance of social perspective (between Velayat Square and Ataye intersection), second sequence is with culturally-educational perspective (between Ataye intersection and Khayyam intersection) and third sequence is with political perspective (between the Khayyam intersection and Engelab Square). In order to strengthen the rule of sceneries and the relationship between them, present study is trying to improve the quality of the street by landscape design regulations.

منابع و مأخذ:

1. آتشین‌بار، محمد، (1388)؛ تداوم هویت در منظر شهری، تهران، فصلنامه باغ نظر، شماره دوازده، سال ششم، صص 56-45


2. بحرینی، حسین، بلوکی، بهناز و تقابن، سوده، 1393: تحلیل مبانی نظری طراحی شهری معاصر، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم


3. بل، سایمون (1394)؛ منظر، الگو ادراک فرآیند. (بهناز امین زاده)، دانشگاه تهران. تهران، چاپ چهارم.


4. بل، سایمون (1394)؛ عناصر طراحی بصری در منظر. (محمد رضا مثنوی)، دانشگاه تهران. تهران، چاپ دوم.


5. بهزادفر، مصطفی- صفاری، مینا؛ (1386 )؛ طراحی منظر خیابان شهری با رویکرد پایداری (نمونه موردی خیابان شریعتی تهران)، تهران، همایش معماری پایدار و توسعه شهری، صص 26-13


6. پاکزاد، جهانشاه (1386)؛ راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران ، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری دبیرخانه شورایعالی شهرسازی و معماری


7. پاکزاد، جهانشاه (1388)؛ مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، تهران، چاپ نهم، انتشارات شهیدی


8. پاکزاد، جهانشاه (1389)؛ سیر اندیشه‌ها در شهرسازی(3)، تهران، انتشارات شهیدی


9. پورجعفر، محمد رضا و صادقی، علیرضا (1388)؛ شناخت و ساماندهی محورهای دید: رهیافتی در مدیریت بصری، فصل نامه پژوهش مدیریت شهری، صص 93-86

10. توسلی، محمود (1376)؛ طراحی شهری در بخش مرکزی تهران. میدان حسن‌آباد. خیابان امام، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و شهرسازی و معماری ایران

1. یوسفی، علی - صادقی، عطیه-عبداللهی، ساره (1393)، منظر شهری، مشهد، ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری، صص 45-32


2. رحیمیان، مجتبی- تقوایی، علی اکبر- خادمی، مسعود- علی پور، روجا، (1391)؛ بررسی تطبیقی رویکردهای سنجش کیفیت در طراحی فضاهای عمومی شهری، تهران، نشریه علمی پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، صص 43-35


3. ذکاوت، کامران (1385)؛ چارچوب مدیریت استراتژیک بصری، تهران، آبادی، شماره53، صص37-26


4. سجادزاده، حسن- کریمی، مهرداد- وحدت، سلمان، (1393): بررسی و ارزیابی اولویت مولفه های منظر خیابان­های شهری(مطالعه موردی: شهر همدان)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال سوم، شماره دهم، صص100-85


5. شیبانی، اسماعیل و استوار، آزاده 1389: منظر ادراکی شهر، مجموعه مقالات همایش ملی منظر شهری، جلد دوم، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، صص 125-131.


6. عباس زاده، مظفر (1385)؛ مطالعه و آسیب شناسی مجموعه بازار ارومیه)، سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی


7. طرح و آمایش، (1381)؛ طرح جامع شهر ارومیه، تهران-ارومیه


8. طرح و آمایش، (1385)؛ مطالعات و طرح راهبردی بافت­های فرسوده ارومیه، تهران-ارومیه


9. صبری، سیروس (1393)؛ طراحی منظر شهری، تهران، هنر معماری قرن.


10. کالن، گوردن، 1390؛ گزیده منظر شهری (طبیبیان، منوچهر)، دانشگاه تهران، چاپ چهارم.


11. کلانتری، حسین، 1391: مجموعه مقالات همایش ملی منظر شهری 1، سازمان زیباسازی شهر تهران


12. گروتر، یورگ، 1375: زیبایی شناسی در معماری(جهانشاه پاکزاد)، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی


13. گلکار، کورش، (1387)؛ محیط بصری شهر؛ سیر تحول از رویکرد تزیینی تا رویکرد پایدار، تهران، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهیدبهشتی، انتشارات علوم محیطی 


14. گلکار، کورش (1387)؛ مفهوم منظر شهری، تهران، فصلنامه آبادی، سال شانزدهم، شماره53، صص 47-38


15. ماتلاک، جان ال (1379)؛ آشنایی با طراحی محیط و منظر جلد 1 و 2 (حسن لقایی)، تهران


16. محمودی، سید امیر سعید، 1385؛ منظر شهری: مروری بر چند نظریه، فصلنامه آبادی، سال شانزدهم، شماره53، صص 61-54


17. Gehl, Jan (1987): Life Between Building, New York: Van Nostrand Reinhold.


18. Leyden, Kevin (2003): Social Capital and the Built Environment: The importance of Walkable Neighborhoods, American Journal of Public Health, 93(9): pp.1546-1551.


19. Paul D Spreiregen. (1981) Urban Design the Architecture of Towns and Cities


20. Vega-Barachowitz, David- Flynn, Michael- Koonce, Peter. (2013) Urban Street Design Guide The Future of City Streets, NACTO, usa


21. Varadkar,  Leo, - O’Sullivan, Jan (2014) Design Manual for Urban Roads and Streets


22. (2016), Abu Dhabi Urban Street Design Manual, Abu Dhabi, roye

Bosselman, P. (1998), Representatien of place: reality and realism in City design, University of California press, Berkeley.