بررسی روند توسعه فیزیکی کلان شهر اهواز بر الگوی گسترش آن در افق 1400

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

فرشاد ترکی ¹ (دانشجوی دکترا، واحدتهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/02/04 تاریخ پذیرش : 1398/04/06 تاریخ انتشار : 1398/05/15

کلید واژه: GIS, توسعه فیزیکی, اهواز, کلان‌شهر, الگوی گسترش,

چکیده مقاله :

شهرنشینی، رشد شهری و گسترش نامطلوب آن به عنوان پدیده‌ای جهانی، همۀ کشورهای دنیا را تحت تاثیر قرار داده است. این پژوهش از لحاظ ماهیت هدف کاربردی و از نظر روش‌شناسی توصیفی تحلیل می‌باشد. به به دنبال بررسی روند گسترش فیزیکی و الگوی گسترش شهر اهواز در افق 1400 است. برای دستیابی اهدف ابتدا روند گسترش فیزیکی در دوره 35 سال (1360 تا 1395) بررسی شد و سپس 14 شاخص برای بررسی گسترش بهینه توسعه شهر اهواز در افق 1400 استخراج شدند که با استفاده از منطق فازی (FUZZY) این شاخص ها استاندارد شدند و در ادامه برای مدل بهینه با استفاده از مدل تحلیل ترکیبی ANPDEMATEL سه سطح برای گسترش این شهر مشخص شده که در ترکیب با OVERLAYFUZZY و GAMA 9/0 در محیط Gis نقشه های خروجی نیز با استفاده از نرم افزار‌های envi و arcgis استخراج گشت. نتایج نشان داد در سطح مدل‌‌های پیش‌بینی کننده اراضی کشاورزی با وزن‌های 0.101 و 0.118 بیشترین اهمیت و مهم‌ترین عامل تغییر یافته در روند گسترش فیزیکی شهر اهوا بوده است. همچنین خروجی سطح‌بندی گسترش فیزیکی در افق 1400 مشخص شد

چکیده انگلیسی:

Problem statement The rapid increase in urban dispersal has become a major concern in many countries. Because this rapid dispersion of harmful effects in the environment is worthless, so one of the most important issues facing urban development is its expansion. Aims Physical extension and inappropriate pattern of urban areas in the chain link with reciprocating interactions causes the natural lands of Ahwaz to be faced with a serious threat. In this regard, the present study seeks to investigate the physical development of the metropolitan city of Ahvaz during the period from 1360 to 1395, and then predict its extension in the 1400 horizons. Methodology The present research is applied in terms of the purpose of development and in terms of descriptive-analytical methodology based on library studies and field studies. In order to analyze the data, the theoretical foundations and research literature, principles and criteria were first designed. Considering the different coefficient and the effect of each criteria and indicators in the expansion of the metropolitan area of Ahwaz, the ANP-DEMATIL combination method was used for determining the weights. Then, the principles and criteria are considered to be extracted and identified, which were processed using satellite imagery over 5 years using the software (ENVI).

منابع و مأخذ:

1. ابراهیم‌‌زاده آسمین، حسین (1395) تحلیلی بر نقش پارامترهای جغرافیایی در الگوهای توسعه فیزیکی شهرها موردشناسی؛ شهر صوفیان، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال 6 ، شمارۀ پیاپی 23، صص236-225.


2. حسینی، سیدهادی(1396) شهر فشرده و توسعه پایدار شهری سبزوار، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 45، صص116-93.


3. خاکپور، براتعلی، مداحی، سیدمهدی، محمدزاده­خانی، سیما (1395)، مروری بر مفهوم و نظریات مرتبط با گسترش فیزیکی شهرها و نقش و اهمیت آن در توسعه پایدار شهری، سمپوزیوم معماری، شهرسازی و سرزمین پایدار، مشهد.


4. رستمی گله، فرهاد، شاد، روزبه، قائمی، مرجان(1394)، پیش بینی توسعه افقی شهرها با استفاده از اتوماتای سلولی فازی (FCA) جهت نیل به توسعه پایدار شهری در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، (مطالعه موردی شهر مشهد)، همایش ملی عمران و معماری با رویکردی بر توسعه پایدار شهری.


5. لحمیان، رضا(1396)، کاربرد مدل‌های کمی درتحلیل تحولات توسعه کالبد شهری (نمونه موردی : شهر ساری)، نشریه برنامه­ریزی توسعه کالبدی، سال دوم، شماره1، پیاپی 5، صص119-109.


6. مشکینی، ابوالفضل، محمد مولائی قلیچی 2 و امیررضا خاوریان گرمسیر(1395) روندهای پرا کنده روی شهری و برنامه­ریزی توسعه­ی فضایی پایدار مطالعه موردی: منطقه 2 تهران، فصلنامه معماری شهری پایدار، سال چهارم، شماره دوم، صص54-43.


7. موحد، علی، مصطفوی صاحب، سوران، احمدی، مظهر(1393) تبیین الگوی گسترش فضایی-کالبدی شهر سقز با رویکرد فرم شهری پایدار، فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی شهری، سال دوم، شماره­ی پنجم، صص77-55.

8. یزدانی، محمدحسن، سیدین، افشار، فرجی، عیسی(1396)، مکان یابی جهات بهینه توسعه فیزیکی مشگین‌شهر با راهکار مقابله با بحران، فصلنامه­ی فضای جغرافیایی، سال هفدهم، شماره60، صص99-79.

9. Grant, J., 2007, Encouraging Mixed Use in Practice. Incentives, Regulations, and Plans:The Role of States and Nation-states in Smart Growth Planning, Edited by Gerrit-Jan Knaap, Huibert, A. Haccoû, Kelly J. Clifton and John W. Frece, Published by Edward Elgar Publishing.

10. Hadadan yazdi, K., 2007, Recognition and Control of Urban Land Development Patterns through Inefficient Urban Region Emphasis on: Smart Growth (Case Study: Yaftabad District), MA. Thesis, Supervisor: M., Rafieian, Department of Urban & Regional Planning Faculty of Art Tarbiat Modarres University, Tehran.

11. Holdren, E., & Norland, I. T. (2005). Three challenges for the compact city as a sustainable urban form: household consumption of energy and transport in eight residential areas in the greater Oslo region. Urban studies, 42(12), 2145-2166.

12. Hutchison, P, (2010), Encyclopedia of urban studies, Sage publication. London & New York.

13. J.A.G. Jaeger et al., 2010, Suitability criteria for measures of urban sprawl, Ecological Indicators 10, 397-406.

14. Kaya. S, Curran, P.J., 2006, Monitoring urban growth on the European side of the Istanbul metropolitan area, international journal of applied earth observation and geoinformation 8, 18-25.

15. Litman, T. (2005) “Evaluating Criticism Of Smart Growth”. Victoria transport policy institute. (www.vtpi.org).

16. Neuman, M(2005), The Compact City Fallacy, Journal of Planning Education and Research, Vol 25, Issue 1.

17. Rinne, J.; Paloniemi, R.; Tuulentie, S.; Kietäväinen, A. 2015 Participation of second-home users in local planning and decision-making—A study of three cottage-rich locations in Finland. J. Policy Res. Tour. Leis. Events, 7, 98–114.

18. Van Acker, V.; Goodwin, P.; Witlox, F. 2016, Key research themes on travel behavior, lifestyle, and sustainable urban mobility. Int. J. Sustain. Transp, 10, 25–32.

19. Wang Xiaoxiao,2006. The second home phenomenon in Haikou, China,waterlo.

20. ye lin et al, (2005)." What I" smart growth?", journal of planning literature, vol.19,pp.301.