درآمدی بر حکمروایی خوب شهری: ضرورت‌ها، الزامات و چالش‌های فراروی تحقق آن در ایران

محورهای موضوعی : کالبدی

جمیله توکلی نیا ¹ , مجید اسکندر پور ² , مجتبی برغمدی ³

1 - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/08/08 تاریخ پذیرش : 1398/08/08 تاریخ انتشار : 1391/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

چکیده روند شتابان شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه و تبدیل شهر به کانون اصلی زندگی، تشدید روند جهانی شدن و کم رنگ شدن نقش دولت‌ها، بروز ضعف و نابسامانی در سیستم‌های مدیریتی سنتی، متمرکز و غیر رقابتی کشورهای جهان سوم، ضرروت تحول در سیستم مدیریت شهری و حرکت به سمت الگویی نوین در مدیریت و برنامه‌ریزی شهری در این کشورها را بیش از پیش آشکار ساخته است. این تحول در متون مرتبط با تجدید سازمان سیاسی شهرها، به عنوان حرکت از حکومت شهری (Government Urban) به حکمروایی خوب شهری (Urban Good Governance) تعبیر می‌شود.اصل اساسی در حکمروایی خوب شهری توزیع قدرت، صلاحیت و مسئولیت‌ها بین ذینفعان متعدد جامعه شهری است، که در شرایط کشورهای در حال توسعه و از جمله کشور ما دستیابی به این هدف در گرو تقویت حکومت‌های محلی و تغییر در ساختار اداری- سیاسی به منظور مشارکت هرچه بیشتر مردم و بخش خصوصی در هدایت و مدیریت شهری است.در این تحقیق سعی گردید با روش توصیفی - تحلیلی ابتدا منابع ومدارک مورد نیاز جمع‌آوری شده و با توجه به مؤلفه‌های حکمروایی خوب شهری، داده‌ها و اطلاعات مورد تحلیل قرار گیردند.یافته های این پژوهش نشان می‌دهدکه تحقق الگوی حکمروایی خوب شهری در ایران، با چالش‌های حقوقی، سیاسی و فرهنگی بسیاری در سطوح کلان، میانی و خرد روبروست. از مهمترین آنها می‌توان به تمرکزگرایی دولتی، ضعف جامعه مدنی و فقدان شهروندی در نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری کشور، اشاره نمود که برنامه‌ریزی و مدیریت شهری کشور را در شرایط کنونی با چالش‌های جدی مواجه ساخته است.

منابع و مأخذ:

منابع

احسن، مجید(1382). مجموعه قوانین و مقررات شهرسازی، جلد 1و2، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.تهران.

احمدآخوندی، عباس و دیگران(1387)، آسیب شناسی مدل اداره امور شهر در ایران، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 63.

اکبری، غضنفر(1380). سرمایه اجتماعی و حکمروایی شهری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 83.

برک پور، ناصر(1385). حکمروایی شهری و نظام اداره شهرها در ایران، همایش برنامه‌ریزی و مدیریت شهری.جلد دوم (مجموعه مقالات)، مشهد.

بشیریه، حسین(1387). دیباچه ای بر جامعه شناسی سیاسی ایران، تهران، نشر نگاه معاصر.

بوچانی، محمد حسین(1386). لزوم بازبینی محتوایی مدیریت کلان شهری، روزنامه اعتماد،شماره 1342-12.

تقوایی، علی اکبرو تاجدار، رسول(1388). درآمدی بر حکمروایی خوب شهری در رویکردی تحلیلی،فصلنامه مدیریت شهری، شماره 23.

دباغ، سروش و نفری، ندا(1388). تبیین مفهوم خوبی در حکمروایی خوب، نشریه مدیریت دولتی،شماره 3.

رستگار، سید حامد و محملی، حمیدرضا (1388). حکمروایی خوب شهری: ابزاری برای تغییر کارکرد شهرداری‌ها، همایش نقش و جایگاه مدیریت محله و شورایاری‌ها در ارتقای مشارکت اجتماعی.

زیبایی، نیره (1387). حکمروایی شهری زمینه ساز پایداری شهر، http://citymanager.blogfa.com.

سریع القلم، محمود(1386). فرهنگ سیاسی ایران،انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات فناوری.

سریع القلم، محمود(1387). جهانی شدن و ایران،چالش‌ها و راه حل‌ها، معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی،مرکز تحقیقات استراتژیک.

سعیدی، عباس و دیگران (1387). دانشنامه مدیریت شهری و روستایی،تهران،سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.

شریفیان ثانی،مریم(1380). مشارکت شهروندی،حکمروایی شهری و مدیریت شهری،فصلنامه مدیریت شهری،شماره8.

صرافی، مظفر (1379). شهر پایدار چیست؟،فصلنامه مدیریت شهری، شماره 4.

صرافی، مظفر و اسماعیل زاده، حسن(1385). جایگاه حکمروایی خوب برنامه‌ریزی شهری طرح متروی تهران،فصلنامه مدرس علوم انسانی، ویژه نامه جغرافیا.

صرافی، مظفر و عبدللهی، مجید (1387). تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات و و مدیریت شهری کشور، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 63.

صرافی و دیگران (1379). مبانی، مفهوم و چالش‌های مدیریت شهری، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 2.

صرافی، مظفر(1380). ابر مسئله شهری ایران و نقش برنامه‌ریزان شهری، مجله معماری و شهرسازی، شماره63-62.

فرهودی و دیگران(1388). چگونگی توزیع جمعیت در نظام شهری ایران طی سال‌های 1335 تا 1385، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انساتی،شماره 68.

کاظمیان، غلامرضا و سعیدی رضوانی، نوید (1380). امکان سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداری‌ها، مرکز مطالعات شهرداری‌ها و دهیاری‌های سازمان شهرداری‌ها.

لاله پور، منیژه (1386). حکمروایی شهری و مدیریت شهری در کشورهای در حال توسعه، جستارهای شهرسازی، سال ششم،شماره 19و20.

مزینی، منوچهر(1378). جامعه مدنی و حیات شهری،نشریه هنرهای زیبا، شماره 7.

وکیل، امیرساعد و عسکری، پوریا (1387). قانون اساسی در نظم حقوقی کنونی،انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد، تهران.

Aijaz.R.(2009)."Capacity building of municipal functionaries for good governance in Uttarakhand, India", Habitat International34(2010)386-391.

Chiu,S.W.K,and Hung P.W.E.(2004),"Good Governance or muddling through Layoffs and employment reform in socialist China",Communist and Post-Communist Studies 37(2004)395-411.

Dekker, K and Van Kempen, R (2004). Governance arrangements focusing on social cohesion: the Big Cities Policies in The Hague, The Netherlands. Eura-Eurocities paper.

Mc Laughlin ,Brian (1973)."Control and Urban Planning "London : Faber and Faber

Mc.Carney.P & et al.(1995)."Towards and Understanding of Governance :The emergency of an idea and its implications four urban research in developing countries.the university of Toronto.

Roberts,S.M and et al(2007)." Good governance in the Pacific?Ambivalence and possibility", Geoforum 38 (2007) 967–984.

Roy, I.(2007)."Civil Society and Good Governance: (Re)Conceptualization the Interface",World Development Vol.36,No.4,pp677-705,2008.

Sellate, J.K(2006)." Urban governance-an analysis of institutional arrangements for delivery of urban services in selected capital cities of north eastern region in india ", University of Lgubjlana faculty of economics and international center for promotion of enterprises(ICPE), Lgubjlana master degree thesis, New delhi.        

Sheng,Y.K,(2010)."Good Governance in Southeast Asia", Environment and Urbanization ASIA, 1, 2: 131–147.

Uddin ,M.J & Joya, L.A,(2007)."Development through Good Governance : Lessons for Developing Countries", Asian Affairs,Vol.29,No3:1-28.

UN HABITAT (2000). The global campaign on urban governance, Concept Paper, second edition, Nairobi.

UNDP(1997)."Good Governance and Sustainable Human Development :A UNDP Policy Document New York.

United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific( Un Escap) .(1999).What is Good Governance?Bangkok.Thailand.

Urban Task Force (1999).Toward an Urban Renaissance ,E&FN Spon , London.

Wiratman,R.H.P,(2006)," Good Governance and Legal Reform in Indonesia", a thesis submitted in partial fulfillment of the requirement for the degree of master of arts faculty of graduate studies Mahidol University. Indonesia .

www.sci.org.ir