افت سطح آب زیر زمینی و فرونشت زمین در دشت مشهد

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

جعفر رهنما راد ¹ , فریدون خسروی ² , راحله فرهنگ ³

1 - گروه زمین شناسی،دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان
2 - گروه زمین شناسی،دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان
3 - گروه زمین شناسی،دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان

تاریخ دریافت : 1395/06/16 تاریخ پذیرش : 1395/06/16 تاریخ انتشار : 1388/10/01

کلید واژه: فرونشست, آب زیرزمینی, فرو نشینی, خراسان رضوی مشهد,

چکیده مقاله :

دشت مشهد به عنوان منبع مهم آب شیرین و قطب کشاورزی و صنعتی مهم در استان خراسان رضوی،بسیار پر اهمیت است.تقریبا هر ساله حدود یک میلیارد متر مکعب آب از منابع آب های زیر زمینی دشت برداشت می شود.استفاده بیش از ظرفیت مجاز دشت از آب زیر زمینی باعث ایجاد فرونشتهایی در منطقه شده است.در خراسان رضوی تقریبا 35 دشت ممنونعه اعلام شده است.به طور مشخص 12 دشت به حد بحرانی رسیده اند،در حالی که دشت مشهد،در شرایط فوق بحرانی قرار گرفته است.این دشت نصف جمعیت استان را در برگرفته و سالانه حدود 14 میلیون زائر امام رضا(ع) را پذیرا می باشد.افت سطح آب زیرزمینی در خلال 30 تا 40 سال اخیر به 40 تا 60 متر رسیده،به طوری که همین مسئله باعث خشکیدن لایه های اشباع سفره آب زیر زمینی و متعاقبا باعث شکستگی ها و ترک عمودی و افقی در زمینهای کشاورزی،جاده ها و راه ها شده است.در ادامه این تحقیق راههای جلوگیری از پیشرفت این شرایط سخت مورد توجه قرار گرفت.

چکیده انگلیسی:

Mashhad Plain is the most important and essential source of fresh water and also a significantindustrial and agricultural pole in Khorasan Razavi Province. Nearly one billion cube meter ofwater is extracted annually from the groundwater source. Excessive use of groundwater in theplain has led to land subsidence issues. Among 35 banned plains in Khorasan Razavi, currently 12plains experience critical situation, while Mashhad Plain is under overcritical conditions; the plaincovers over the half population of the province and serves 14 million pilgrims annually.Groundwater drawdown has reached 40-60 meters during 30-40 recent years and this caused to drythe saturated aquifer stratum, which in turn led to subsidence and consequently longitudinal andvertical fractures in farms, roads, and ways. Several approaches were presented to stop subsidence.