افزایش ضریب غنی شدگی آرسنیک ،روی و مس در رسوبات بستر زاینده رود اصفهان
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
1 - عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میمه
کلید واژه: فاکتور غنی شدگی, اندیس زمین تجمع-فلزات سنگین-حوضه آبریز زاینده رود-پساب,
چکیده مقاله :
رودخانه زاینده رود با طول 420 کیلومتر و امتداد تقریبا شرقی-غربی از مهمترین رودخانه های ایران محسوب می شود که در استان اصفهان و چهار محال بختیاری جریان دارد.به دلیل اهمیت این رودخانه از نظر کاربردهای متعدد آن و همین طور قرار گرفتن رودخانه در مسیر تخلیه پساب کارخانجات مختلف،بررسی این رودخانه از نظر آلودگی به تعدادی از عناصر سنگین و آگاهی از میزان تجمع و تاثیرات عناصر سنگین در رسوبات رودخانه اهمیت حیاتی دارد.به همین منظور در فاصله اصفهان تا باغ بهادران که بیشترین تجمع صنایع موجود است،تعداد 12 نمونه به روش استاندارد از رسوبات سطحی رودخانه در آذرماه 1388 برداشته شد و پس از آماده سازی تحت تاثیر آنالیز ICP-MS قرار گرفتند.نتایج نشان داد که تغییرات غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه زاینده رود بسیار متغیر بوده و بیشترین مقادیر مربوط به نمونه هایی است که بعد از ورود زهکش ذوب آهن،باغ بهادران،زرین شهر و پل فلاورجان برداشته شده بودند.برای مطالعه شدت تاثیر عوامل و فرایندهای انسانی و تفکیک آن از عوامل طبیعی و زمین شناسی ایستگاه پل زمان خان به عنوان ایستگاه شاهد انتخاب و ضریب غنی شدگی فلزات سنگین نسبت به این ایستگاه محاسبه شدند.نتایج نشان داد که رسوبات برداشت شده از رودخانه نسبت به عناصری مانند ... Cu, Ni, Cr, Mn, Fe, Zn, As ضرایب غنی شدگی بالایی دارند.همچنین جهت تعیین میان آلودگی محیط،ضریب زمین انباشتگی به روش مولر در ایستگاه های نمونه برداری تعیین و مشخص شد که با نزدیک شدن به محدوده شهر اصفهان میزان آلودگی نسبت به این عناصر افزایش می یابد و ایستگاه پل غدیر در محدوده شدیدا آلوده قرار می گیرد.
Zayanderoud river, located in Isfahan and Charmohale bakhtiyary provinces with a length of about 420 kmsflowing from west to east, is one of the most important rivers of Iran.The river is very important because of itsvarious applications of its water. Many heavy industries, discharge their waste water into the river, therefore,investigating river’s water in terms of heavy metals pollution and understanding aggregation and changes ofheavy metals in river’s water and sediments is of vital importance. For this reason, between Isfahan tobaghbahadoran that exist maximum of industries, 12 samples were taken from surface sediments in autumn of of2009, these samples after providing analyzed by ICP-MS method. The results showed that concentration ofheavy metals in zayanderoud river is very changeable, and the maximum amount was related to samples weretaken from zovb-e-ahan, baghbahadoran, zarinshahr bridge and falavarjan bridge stations. In order to study theeffects of Variables such as human and natural factores, the zamankhan station was selected as the standardstation and calculated enrichment coefficient of heavy metals with regard to this station. Results showed thatsediment regarding elements such as, As, Zn, Fe, Mn, Cr, Ni, Cu, … have high enrichment coefficient.Meanwhile to determine the rate of environmental pollution, geoaccumulation index in sampling stations werecalculated, this index showed that the more we get near to Isfahan, the more pollution we face with in thesesubstantces (is observed), and it is greatly seen in Ghadir station