پهنهبندی خطر زمینلغزش منطقه صوفیان با استفاده از مدلAHP در محیط GIS
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
حمید شهین فر
1
(
استادیار گروه زمینشناسی، دانشکدهی علوم پایه، دانشگاه آزاد واحد تبریز.
)
کلید واژه: GIS, صوفیان, پهنهبندی خطر زمینلغزش, تحلیل سلسله مراتبی(AHP),
چکیده مقاله :
وقوع حرکات تودهای دارای ساز و کار پیچیدهای است و عوامل و متغیرهای زیادی در وقوع آن میتوانند نقش داشته باشند. در این مقاله فراوانی و پراکنش زمینلغزشهای بزرگ صوفیان از توابع استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل موثر در زمینلغزشهای منطقه با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تهیه نقشه پهنهبندی خطر زمینلغزش در این منطقه میباشد. برای این منظور شش عامل مهم زمینلغزش که شامل: 1- سنگشناسی، 2- شیب دامنه، 3- فاصله از گسل، 4- طبقات ارتفاعی، 5- فاصله از چشمه و 6- کاربری اراضی به عنوان عوامل مهم و موثر در وقوع زمینلغزشهای این منطقه تشخیص داده شده است. هر یک از عوامل به صورت لایههای اطلاعاتی، وارد محیط GIS گردید و وزن هر کدام از آنها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مشخص شد. در نهایت با تلفیق لایههای اطلاعاتی در محیط GIS نقشه پهنهبندی خطر زمینلغزش در 5 گروه بسیار پر خطر ، پر خطر، با خطر متوسط، کم خطر و بسیارکم خطر تهیه گرده است. نتایج نشان میدهد بیشترین مساحت منطقه در گروه بسیارکم خطر و پایدار (43%) قرار دارد و گروه کم خطر 22%، با خطر متوسط17%، پر خطر 9% و گروه بسیار پر خطر 9% از مساحت منطقه مورد مطالعه را به خود نسبت داده است و از بین متغیرهای یاد شده در ناپایداری دامنهها سنگشناسی و شیب دامنه و فاصله از گسل بیشترین اثر را به ترتیب در حرکات دامنهای این منطقه بر عهده دارند.
Mass movements are a complicated mechanism that many factors and variables can play roles in their occurrence. In this article the frequency and distribution of large landslides in Sufiyan of the E- Azerbaijan province are studied. The main investigation of this study is to investigate that factors influencing the landslides through Analytical Hierarchy Process (AHP) and then hazard zonation map in the studied region. To do this, six landslide factors, including (1) lithology, (2) slope, (3) the distance of fault, (4) elevation, (5) the distance from the spring and (6) land usage, have been detected as important factors affecting the landslides in this area. Each layer is imported as data into GIS, and their weights are illustrated by using hierarchical analysis. Any how by integrating layers in GIS landslide hazards are mapped in 5 levels as very high-risky, high-risky, medium-risky, less-risky and very less-risky. The results show that most parts of the area are in the very less-risky (43%), and the others covered less-risky (22%), medium-risky (17%), high-risky (9%) and very high-risky (9%) parts of the area. From the mention factors in slopes instabilities, lithology, slope and the distance form fault ordinarily have impact on the slope movements of the studied region