علل ماسه دهی در چاههای آب آشامیدنی شهرستان اسلامشهر
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیستمحمود سالاری 1 , مجتبی صیادی 2
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند
2 - رئیس گروه تحقیقات آبفار استان تهران
کلید واژه: ماسه دهی, پمپاژ, اسلامشهر, بافت رسوبی و دانه ریز,
چکیده مقاله :
ماسه دهی پدیده ای است که به خروج مقادیری از رسوبات دانه ریز ماسه ای و سیلتی به هنگام حفاری و بهره برداری از چاهها اطلاق می شود.از سویی رخداد آن در پهنه های مختلف کشور منجر به مشکلاتی به لحاظ کمی،کیفی،مهندسی و زیست محیطی شده است.روستاهای شهرستان اسلامشهر از جمله مناطقی در کشور هستند که طی سنوات گذشته با این معضل مواجه بوده اند.هدف از این پژوهش معرفی موضوع و بررسی علل و میزان ماسه دهی بر روی 10 حلقه چاه نمونه آب شرب در روستاهای شهرستان اسلامشهر می باشد.بر این اساس ضمن اندازه گیریهایی که طی دوره های متوالی پمپاژ در 5 مرحله از شبانه روز (شروع،یک،چهار،هشت و دوازده ساعت) با لوازم سر چاهی از اول بهمن سال 1389 تا آبان سال 1390 صورت پذیرفت،نشان داد که روستاهای حسن آباد خالصه،ملک آباد و شاطره واقع در جنوب شهرستان که از نظر بافت رسوبی به صورت دانه ریز بوده با شروع پمپاژ و گذشت چهار ساعت،از میزان ماسه دهی کم شده ولی پس از طی 12 ساعت از زمان شروع،میزان ماسه دهی افزایش می یابد.در حالیکه در نواحی روستاهای شمال و شمال غرب شهرستان اسلامشهر (نظیر احمدآباد مستوفی،فیروز بهرام،گلدسته و ....)که دارای بافت رسوبی درشت دانه می باشند در ابتدای پمپاژ و تا 4 ساعت پس از آن ماسه دهی زیاد بوده ولیکن با گذشت 12 ساعت کار پمپ از مقدار آن نسبت به شروع کاسته می شود.لذا پیشنهاد می گردد با انجام توسعه طبیعی چاهها مبتنی بر شستشوی مناسب و آزمایش پمپاژ با کنترل دور موتور و توسعه مصنوعی که شامل استفاده از گراول پک ماسه ای و گراول پک مضاعف همراه با دو جداره نمودن چاهها و استفاده از لوله های پلیمری و غربال فیلتر می باشد نسبت به ایجاد تمهیدات لازم جهت کاهش ماسه دهی اقدام شود.
Sand production is defined as the extraction of amounts of fine grain sand and silt while drilling andexploitations of wells. This phenomenon has resulted in quantity, quality, engineering, and environmentalproblems within parts of the country. The villages of Islamshahr province are among such regions withinthe country which have been facing this problem in recent years. The goal of this study is to introduce thisissue and to explore the reasons, and quantify sand production in 10 fresh water wells within the villages ofIslamshahrprovince. In this respect, according to the measurements made within five consecutive cycles ina day(starting point, one, four, eight, and twelve hours) using well head facilities from 1stBahman 1389untillAban 1390, during which it was proved that HassanabadKhalese, Malekabad, and Shatereh villageslocated in the southern part of the province do exhibit fine grain sediments which as with the start ofpumping and after 4 hours, the sand production reduces ; however after 12 hours of the starting point, sandproduction increases. Although within the northern, and north western regions of Islamshahr province (forinstance Ahmadabad Mostofi, FiroozBahram, and Goldasteh,…) which exhibit coarse sediments, as thestarting point and after four hours, sand production deemed to be major while after 12 hours of pumping ,this amount decreases. Therefore it is recommended to reduce sand production by use of the natural welldevelopments based on proper leaching, pumping tests using controlled motor cycles, artificialdevelopment including the implementation of sandy gravel pack, and double gravel pack, along with duallayering of wells, and application of polymer pipes, and sieving filters.