کاربردشاخص زاویه تلاقی آبراهه ها (CA) در تحلیل ژئومورفولوژی تکتونیک حوضه های آبریز شمال شرق کشور
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
ابراهیم تقوی مقدم
1
(دانشگاه حکیم سبزواری دانشکده جغرافیا و علوم محیطی)
شهرام بهرامی
2
(دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی)
محمد علی زنگنه اسدی
3
(دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و علوم محیطی دانشگاه حکیم سبزواری)
کلید واژه: سیستم اطلاعات جغرافیایی, تکتونیک, بینالود, زاویه تلاقی, هزارمسجد,
چکیده مقاله :
استفاده از شاخص های ژئومورفومتری برای تعیین و تشخیص تکتونیک های فعال دارای اهمیت زیادی است. زاویه اتصال آبراهه ها از جمله پارامترهای مربوط به شبکه زهکشی محسوب می شود و ارزیابی کمی آن می تواند در شناسایی تکتونیک های فعال به محققین علوم زمین کمک نماید. واحد زمین شناسی کپه داغ -هزار مسجد و آلاداغ – بینالود از فعالترین واحد های زمین شناسی ایران محسوب می شود. در این تحقیق چهار حوضه باغرود و بوژان در زون آلاداغ بینالود و حوضه های زاوین وسررود در زون ساختمانی کپه داغ -هزار مسجد جهت ارزیابی نقش تکتونیک در زاویه آبراهه ها انتخاب شد. به این منظور از شاخص زاویه برخورد(CA)، شاخص انشعابات(R)، شاخص درصد عدم تقارن حوضه (PAF) و شاخص تضاریس جبهه کوهستان (Smf) استفاده شد. نتایج نشان می دهد حوضه باغرود و بوژان به ترتیب با مقادیر 87/1 و 57/1بیشترین میزان R و حوضه های زاوین و سررود با مقادیر 33/1و 06/1 کمترین میزان R را به خود اختصاص دادندهمچنین پس از محاسبه زاویه متوسط آبراهه ها مشخص شد حوضه آبخیز زاوین 73/67 درجه ، دارای بیشترین زاویه و حوضه باغرود 09/56 درجه دارای کمترین میزان زاویه آبراهه می باشد. که این عامل نشاندهنده تغییرات مسیر جریان آبراهه ها مانند اسارت رود و در نتیجه حرکات تکتونیکی در دامنه طاقدیس خور می باشد. همچنین مقادیر(R)(Smf)و(PAF) نیز نشان می دهد حوضه های واقع در رشته کوه کپه داغ دارای حرکات تکتونیکی بیشتری نسبت به حوضه های انتخاب شده از رشته کوه بینالود می باشند.
It is very important to use geomorphometric indices to detect active tectonics. The parameters related to the drainage network are the angle of connection of the rivers. And quantitative assessment can help to identify the active tectonics, earth science researchers. Kopet Dagh -Hezarmasjed Geological Unit and Aladagh - Binalood is one of the most active geological units in Iran. In this research four basins were selected to evaluate the role of tectonics in the cross-flow angle of the rivers.Baghrood and Bojan Basin in Aladagh-Binalood Zone and Zavin and Sharrood Basins in Kopet Dagh -Hezarmasjed Construction Zone .In this way, were used cross-flow angle (CA), branching index (R), basin asymmetric percentage index (PAF) and mountain front elevation index (Smf).Also, cross-flow angle calculation showed that the highest amount in Zavin watershed is 73/67 degrees and the lowest amount in Baghrood Basin is 59.5 degrees.Which indicates changes in the flow paths of the streams, such as the capture of the river and, consequently, tectonic movements in the slope Khor anticline.Also, the calculated values of (R) (Smf) and (PAF) indicate that most tectonic species of Kopet Dagh basins are compared to the Binalod mountain basins
_||_