مآثر رحیمی؛ کتابی در تاریخ و رجال هند

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

علی رضا شعبانلو ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد زرندیه)

تاریخ دریافت : 1391/02/01 تاریخ پذیرش : 1391/04/15 تاریخ انتشار : 1391/12/01

کلید واژه: زبان فارسی, Persian language, Biography, هند, India, تذکره, عبدالباقی نهاوندی, مآثر رحیمی, Abdulbaqi Nahavandi, Ma'aser – e - Rahimi,

چکیده مقاله :

نفوذ زبان فارسی در هند که از اواخر قرن نخست هجری با حمله ی مسلمانان ایرانی برای فتح هند آغاز شده بود با استقرار سلسله های حکومتی فارسی زبان و ایرانی در آنجا بیشتر شد و در دوره ی صفوی به نهایت رسید. در این دوره بسیاری از هنرمندان و شاعران و نویسندگان ایرانی به هند رفتند و در آنجا ساکن شدند و بسیاری از هندیان نیز فارسی آموختند و بدین زبان آثاری پدید آوردند. عبدالباقی نهاوندی یکی از کسانی است که در چهل سالگی به هند رفت و در آنجا مآثر رحیمی را که کتابی است در تاریخ و رجال هند تحریر کرد. در این کتاب به طور ویژه آثار و اخبار عبدالرّحیم خان خانان و ویژگی‌های شخصیتی و حسب و نسب وی، و خدمتکاران و دوستان و شاعران او معرفی شده است و به صورت فرعی مطالبی درباره پادشاهان گذشته ی هند و نورالدّین محمد جهانگیر غازی و سلسله ی وی نیز وجود دارد. در این مقاله کوشش می شود که این اثر ارزشمند و مؤلّفش معرفی گردد.

چکیده انگلیسی:

Although influence of Persian language in India had begun in the late first Hejri century by Persian Muslim invasion to India, establishing the Persian ruling dynasty and Safavid Period reach to its climax. In this period, many Iranian artists, poets and writers went to India and settled there and also a lot of Indians taught the Persian language and created lots of works. Abdulbaqi nahavandi one of those who went to India at the age of forty- has written a book" Ma'aser Rahimi" on the history and the greatest of India. This book includes Abdolrahim khan khanan's works and news, his individual personality, descent, servants, comrades and poets and also some issue about previous kings of India and especially about Noraldin Mohammad Jahangir Ghazi and his dynasty . This paper is an attempt to introduce this valuable work and it's writer.

منابع و مأخذ:

1-  آزاد بلگرامی، غلام علی. (1390).خزانه­ی عامره، به تصحیح ناصر نیکوبخت و شکیل اسلم بیک، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

2-    برهان، محمد حسین بن خلف تبریزی.(1342). برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، تهران: کتاب فروشی ابن سینا.

3-    شاد، محمد پاشا. (1335). فرهنگ آنندراج، زیر نظر محمد دبیر سیاقی، تهران: کتابخانه­ی خیام.

4-    صفا، ذبیح الله. (1371). تاریخ ادبیات در ایران، جلد پنجم، تهران: انتشارات فردوس.

5-    گلچین معانی، احمد. (1350). تاریخ تذکره‌های فارسی،ج2، تهران، دانشگاه تهران.

6-    نصر آبادی، محمد طاهر. (1378). تذکره نصر آبادی، ج 1، تهران: اساطیر.

7-    نفیسی، علی اکبر(ناظم الاطباء). (1355). فرهنگ نفیسی، تهران: کتاب فروشی خیّام.

8-    نهاوندی، عبدالباقی. (1381). مآثر رحیمی(بخش سوم: زندگی نامه ها)، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

9-    ___________. (1925 م) مآثر رحیمی، به تصحیح محمد حسین هدایت، کلکته: مطبعه بپتس مشن.

10-واله داغستانی،علیقلی بن محمد علی.(1391).تذکره ریاض الشعرا، به تصحیح ابوالقاسم رادفر و گیتا اشیدری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.