شگردهای پست‌مدرنیسم در رمان سپیده‌دم‌ایرانی براساس نظریه برایان مک‌هیل
محورهای موضوعی : نقد ادبی و نظریه پردازی
سحر علیکاهی
1
,
لطیفه سلامت باویل
2
,
علیرضا صالحی
3
1 - دانشجو
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران مرکزی،ایران
کلید واژه: سپیده‌دم‌ایرانی, پست‌مدرنیسم, مک‌هیل, مبانی وجودشناسی.,
چکیده مقاله :
چکیده به طور کلی نظریه‌های پست‌مدرنیستی به دو گروه عمده تقسیم شده‌اند. گروه نخست نظریه‌های کسانی مانند بری لوئیس، پیتر والن و دیوید لاج را در برمی‌گیرد که فهرستی از مؤلفه‌های پسامدرنیستی (عدم‌قطعیت، پارانویا، بی‌نظمی‌زمانی و...)ارائه می‌کنند. درگروه‌دوم، شاخص‌ترین نظریه را برایان مک‌هیل مطرح-کرده‌است که‌برای‌تبیین پسامدرنیسم از مفهوم "عنصرغالب" در فرمالیسم-روسی مددمی‌گیرد و مشخصه پسامدرنیسم را وجودشناسی(در تباین بودن با معرفت‌شناسی که عنصر غالب مدرنیسم است) می‌داند. در راستای تحقق این هدف،ابتدا شگردهاو مؤلفه‌هایی‌از رمان سپیده‌دم‌ایرانی استخراج‌و درسه-بخش عناصرداستان، مفهوم، شکل یاصورت موردبررسی قرارمی‌گیرد؛ سپس براساس نظریه غالب برایان مک‌هیل که در اصل ویژگی داستان‌های پسامدرن را طرح مباحث هستی‌شناسانه می‌داند، مشخص می‌شود که این شگردها و مؤلفه‌ها تا چه حد در برجسته کردن عناصرهستی‌شناسانه اثر مورد نظر نقش دارند. نتیجه‌نشان-می‌دهد که‌دراین رمان، نویسنده به‌خوبی از تکنیک چندصدایی، عدم-قطعیّت،اتصال‌کوتاه،عدم‌انسجام‌ذهن‌وآشفتگی‌‌شخصیت‌هاو...به بهترین شکل بهره‌گرفته و رمان خود را در کنار آثار پست‌مدرن قرار داده است. واژگان کلیدی: سپیده‌دم‌ایرانی، پست‌مدرنیسم، مک‌هیل، مبانی وجودشناسی.
Postmodernist theories are divided into two main groups. The first group includes the theories of people like Brillois, Peter Whalen and David Lodge, who provide a list of postmodernist components (uncertainty, paranoia, temporal disorder, etc.). In the second group, the most significant theory has been proposed by Brian McHale, who uses the concept of "dominant element" in Russian-formalism to explain postmodernism and considers the characteristic of postmodernism to be existentialism (as opposed to epistemology, which is the dominant element of modernism).In order to achieve this goal, first of all, the methods and components of the Iranian novel "Sapidh-Dam" are extracted and the elements of the story, concept, form, or form are examined. Then, based on Brian McHale's prevailing theory, which considers the characteristic of postmodern stories to be ontological discussions, it is determined to what extent these methods and components play a role in highlighting the ontological elements of the work. The result shows that in this novel, the author has made good use of the technique of polyphony, uncertainty, short connection, incoherence of the mind and confusion of the characters... in the best way. He placed his novel next to postmodern works.
منابع
1. احمدی¬آریان، امیر، «پرسه زدن در عالم متن¬ها»، سفیدبرفی اثر دونالد بارتلمی، تهران: مروارید، (۱۳۸۴).
2. --------------------ادبیات پسامدرن: داستان پسامدرنیستی، داستان علمی - تخیلی و سایبرپانک، تدوین و ترجمه¬ی پیام یزدانجو، تهران: مرکز، (۱۳۸۷).
3. براتی،محمدرضا،جادوی سخن،مشهد:آهنگ قلم ،(1389).
4. بی¬نیاز، فتح¬الله، درآمدی بر داستان¬نویسی و روایت¬شناسی؛ با اشاره¬ای موجز به آسیب¬شناسی رمان و داستان¬کوتاه ایران، تهران: افراز، (۱۳۹۲).
5. پاینده،حسین، مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان، تهران:روزنگار، (1383).
1. --------- داستان ¬کوتاه در ایران داستا¬¬ن‌های پسامدرن، تهران: نیلوفر،(1391).
2. ---------- گفتمان نقد، تهران: نیلوفر،(1393).
3. ----------------- نظریه¬های رمان از رئالیسم تا پسامدرنیسم (مجموعه مقالات) (چاپ سوم) ، تهران: نیلوفر، (۱۳۹۴).
4. تدینی، منصوره، پسامدرنیسم در ادبیات داستانی ایران، چاپ اول، تهران: علم، (۱۳۸۸).
5. تسلیمی،علی،نقدادبی(چاپ سوم)، تهران: نشراختران،( 1395).
6. چهل¬تن،امیرحسن،سپیده¬دم ایرانی،تهران: نگاه،( 1387).
7. حیدری، فاطمه؛ دارابی، بیتا، «بینامتنیت در شرق بنفشه، اثرشهریارمندنی‌پور»،جستارزبانی،(1392)،دوره4،شماره2،صص55تا74
8. -----------------داستان¬پسامدرنیستی، ترجمه¬ی¬علی معصومی، تهران: نشر ققنوس،(1395).
9. زرینکوب،عبدالحسین،ارسطووفنشعر،تهران:نشرامیرکبیر،(1385).
10. ستاری،جلال،افسون شهرزاد؛پژوهشی در هزار افسان، تهران: توس،(1368).
11. سیم، استوارت، ساختارگرایی و پساساختارگرایی، ترجمه بابک محقق، تهران: فرهنگستان¬هنر، (۱۳۸۸).
12. شروقی،علی،چقدرهمه¬چیزتغییرکرده¬است،انقلاب در سپیده¬دم¬ایرانی امیرحسن چهل¬تن،روزنامه شرق، (۱۳۹۷).
13. شریفیان،مهدی؛لطفی،محسن،«وجودشناسی¬پسامدرن در داستان (رویا یا کابوس) نوشته¬ابوتراب خسروی با تکیه بر نظریه وجودشناسی برایان مک‌هیل»،فصل¬نامه¬ادبیات داستانی،دانشکده¬ادبیات¬وعلوم-انسانی¬دانشگاه¬¬¬¬¬¬رازی¬کرمانشاه¬¬سال¬اول،(1392)،شماره۴، صص59 تا78.
14. طایفی،شیرزاد؛حاجی¬تبار،هانیه،«تحلیل¬محتوای¬گفتمان¬دررمان‌های¬سپیده¬دم¬ایرانی¬وعشق¬و¬ ، ترجمه حسین پاینده (چاپ اول)، تهران: نشر روزنگار،( 1383).
15. لوئیس، بری و دیگران، مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان: پسامدرنیسم و ادبیات، گزینش و ترجمه¬ی حسین پاینده، تهران: روزنگار، صص ۱۰۹-۷۷، (۱۳۸۳).
16. مکاریک،ایرناریما،دانشنامه‌ی¬نظریه‌های¬ادبی¬معاصر،ترجمه‌ی¬مهران¬مهاجرو محمدنبوی، تهران:آگه،(1384).
17. مک¬هیل، برایان. «سیری در هستی¬شناسی داستان»،(۱۳۸۰)،ترجمه اصغر رستگار، فصل¬نامه زنده-رود، شماره¬۲۰، صص 50-25.
18. مهندس¬پور،فرهاد،زنانگی و روایتگری در هزار و یک شب،تهران:نی،(1390).
19. مهویزانی،الهام،آینه‌ها(نقدوبررسی¬ادبیات¬امروزایران)تهران: روشنگران،(1373).
20. نجومیان، امیرعلی. (۱۳۸۵). درآمدی بر پست¬مدرنیسم در ادبیات، اهواز: رسش.
21. وو، پاتریشیا، فراداستان، ترجمه¬ی شهریار وقفی¬پور، تهران: چشمه، (۱۳۹۰).
22. هاروی، دیوید، وضعیت پسامدرنیته (تحقیق در خاستگاه¬های تحول فرهنگی)، تهران: پژواک، (۱۳۹۰).
23. وارد، گلن، پست¬مدرنیسم(چاپ سوم). ترجمه: قادر فخررنجبری و ابوذر کرمی، تهران: ماهی، (۱۳۸۹).
24. Nells, William (1997), frame works: narrative levels and embedded narrative. New York. Peter Lang publishing.
References:
1. Ahmadi Arian, Amir, "Wandering in the world of texts", Snow White by Donald Bartholomew, Tehran: M0rvarid’ (2004).
2. Barati, Mohammad Reza, the magic of speech, Mashhad: Ahang Qalam, (2016).
3. Bi Niyaz, Fathollah, an introduction to story writing and narratology; With a brief reference to the pathology of Iranian novels and short stories, Tehran: Afraz, (2019).
4. Chehel Tan, Amir Hasan, Tehran: Negah, (1387).
5. Harvey, David, The State of Postmodernity (Research on the Origins of Cultural Transformation), Tehran: Pajhwak, (2019).
6. Heydari, Fatemeh; Darabi, Bita, "Intertextuality in east violet, by Shahryar mandanipour", Search Language, (2012), period 4, Number 2, p. 55-74
7. Lewis, Barry and others, modernism and postmodernism in the novel: postmodernism and literature, selected and translated by Hossein Payandeh, Tehran: Roznegar, p. 77-109, (2013).
8. Mahwizani, Elham, Mirrors (Criticism of Iran's Modern Literature), Tehran: Roshangaran, (1994).
9. McHale, Brian. "Siri in the ontology of the story", (2000), translated by Asghar Rastegar, Zendeh Roud Quarterly, No. 20, pp. 25-50.
10. Mekarik, Irnarima, Encyclopedia of Contemporary Literary Theories, translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi, Tehran: Agah, (2004).
11. Mohandespour, Farhad, Femininity and Narration in One Thousand and One Nights, Tehran: Nei, (2018).
12. Nojomian, Amir Ali. An introduction to post-modernism in literature, Ahvaz: Resh. (2006).
13. Payandeh, Hossein, modernism and postmodernism in the novel, Tehran: Roznegar, (2004).
14. ---------- Discourse of criticism, Tehran: Nilofar, (2013).
15. ----------------- Novel theories from realism to postmodernism (collection of articles) (3rd edition), Tehran: Nilofar, (2014).
16. --------- Short stories in Iran, postmodern stories, Tehran: Nilofar, (2011).
17. --------------------Postmodern literature: postmodernist fiction, science-fiction and cyberpunk, edited and translated by Payam Yazdanjo, Tehran: Center, (2008).
18. -----------------Postmodernist story, translated by Ali Masoumi, Tehran: Qaqnos Publishing, (2015).
19. Sattari, Jalal, Shahrzads charm; Research on thousand legends, Tehran: TOS, (1989).
20. Sharifian, Mehdi; Lotfi, Mohsen, "Postmodern existentialism in the story (dream or nightmare) written by Abu Torab Khosravi based on Brian McHale's existential theory", Fiction Literature Quarterly, Department of Literature and Human Sciences, Razi Kermanshah University, (2012), No. 4, pp. 59-78
21. Shorooqhi, Ali, how much everything has changed, the revolution in Iran's dawn, Amir Hassan Cheheltan, Sharq newspaper, (2019).
22. Sim, Stuart, structuralism and post structuralism, translated by Babak Mohaghegh, Tehran: Farhangestan-Honar, (2008).
23. Tadini, Mansoureh, Postmodernism in Iranian fiction, first edition, Tehran: elm, (2008).
24. Taifi, Shirzad; Haji-Tabar, Haniyeh, "Content Analysis of Speech in Iranian Novels of Dawn and Love and Unfinished Lady", (1400), period 14, Number 2, Scientific and Research Paper, Page 253- 278.
25. Taslimi, Ali, literary criticism (third edition), Tehran: akhtaran, (2015).
26. -----------------------Transition from modernism to postmodernism, translated by Hossein Payandeh (1st edition), Tehran: Roznegar, (2004).
27. Ward, Glenn, Postmodernism (3rd ed.). Translation: Qader Fakhr ranjbari and Abuzar Karmi, Tehran: Mahi, (2018).
28. Wu, Patricia, Faradastan, translated by Shahriar Vaqfipour, Tehran: Cheshme, (2011).
29. Zarin Koob, Abdul Hossein, Aristotle and poetry, Tehran: amir Kabir, (2006).