بررسی و مقایسة موقعیت‌های طنز‌آمیز در داستان‌ها و نمایشنامه‌های محمود دولت‌آبادی

محورهای موضوعی : نقد ادبی و نظریه پردازی

راضیه فانی اسکی ¹ (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان)
فیروز فاضلی ² (هیات علمی دانشگاه گیلان)
محمود رنجبر ³ (هیات علمی دانشگاه گیلان)

تاریخ دریافت : 1397/01/19 تاریخ پذیرش : 1397/04/09 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: طنزموقعیت, نمایشنامه, داستان, دولت‌آبادی,

چکیده مقاله :

محمود دولت‌آبادی از نویسندگان پر‌آوازة معاصر است که در آثار داستانی و نمایشی خود با دیدگاهی واقع گرایانه به بررسی معضلات و مشکلات جامعه پرداخته‌است و گاه برای به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی از موقعیت‌های طنز‌آمیز سود جسته است. طنز موقعیت طنزی برگرفته از تصویر‌ها، تصور‌ها و مفاهیم است که می‌تواند آمیزه‌ای از رفتار، موقعیت، صحنه و گفتار باشد. در تحقیق حاضر تلاش می‌شود تا شگردهای ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز در داستان‌ها و نمایشنامه‌های دولت‌آبادی با تکیه بر دو اثر داستانی و دو اثر نمایشی، بررسی و مقایسه شوند. با تفحص در موقعیت‌های موجود در چهار اثر می‌بینیم که عامل کلیدی ایجاد موقعیت‌های طنز‌آمیز در شبکه ارتباطی بین آنها آن-هاست که علاوه بر خنده‌انگیزی با ظرافت سیستم فرهنگی یا سیاسی جامعه را به سخره می‌گیرند. مهمترین موضوعاتی که نویسنده در قالب موقعیت‌های طنز‌آمیز به آنها توجه دارد عبارتنداز: معضلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بی-عدالتی و وجود فساد در بین ارگان‌های مختلف اداری.

چکیده انگلیسی:

Irony of situation is result from phantasms, imaginations and concepts that it will be made of elements are service the situation. This sort of irony has an especial place in Fiction and dramas. Dolat Abadie’s story and Dramas have an especial position in fiction. Because of critical language and authority of Theme’s writer in demonstration of specific problems. Personification, scene, plot and actions in this works have potential power for Irony of situation and Grotesque showing. Therefore we endeavor to indicate all kinds of ironical situation and Grotesque in this research, methods of creating them and Theme’s social reflections. With deliberation in this works we see that Characterization and Comic actions are the dominant factor of creation of situational irony. This case is more dominant in drama. Plot. And network of communication between Characters have important roles in ironical behavior action, situation, scene and dialogue. But character’s situation is the pivotal point and other formation. Moreover satirize Management system. The Most important subjects that are writer’s purpose are: cultural and Jeopardy of Society, Modernism, lack of justice and exist of corruption in diverse class in society