تدوین الگوی اندازهگیری ارزشهای جاری در ایران
محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی
سمانه قوهستانی
1
(گروه حسابداری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.)
غلامحسین مهدوی
2
(گروه حسابداری ،دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
کلید واژه: ارزش منصفانه, :ارزش جاری, حسابداری بهای تاریخی, حسابداری تورمی, نگهداشت سرمایه,
چکیده مقاله :
ارائه اطلاعات منصفانه حسابداری مستلزم تهیه اطلاعاتی است که مطابق با واقعیت‌های اقتصادی باشد و آثار ناشی از تغییر عوامل تأثیرگذار را منعکس کند. یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر منصفانه بودن اطلاعات حسابداری، تغییر سطح قیمتها و تورم است که الگوی حسابداری بهای تاریخی (به عنوان پارادایم فعلی حسابداری) را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. بنابراین،در این پژوهش، تدوین الگوی اندازهگیری ارزشهای جاری متناسب با شرایط اقتصادی ایران (به عنوان جایگزین الگوی حسابداری بهای تاریخی) بررسی شده است. روش پژوهش مورد استفاده توسعه ایپیمایشی از نوع نظرسنجی استکه از لحاظ زمانی، پژوهشی مقطعی به حساب می‌آید. ابزار اندازه گیری استفاده شده در این مطالعه، پرسش نامه پژوهشگرساخته است.بر اساس نتایج پژوهش، برای گزارشگری حسابداری در ایران، الگوی ارزشهای جاری نسبت به بهای تاریخی الگوی مناسب‌تری است و برای اندازهگیری ارزشهای جاری در ایران، رویکرد ارزش خروجی در اولویت اول قرار دارد. ضرورت گزارش ارزش جاری اقلام صورت وضعیت مالی از دیگر موضوعات مورد بررسی بود که بر اساس نتایج آن، اقلام ماشین‌آلات و تجهیزات، ابزارهای مالی، زمین، ساختمان و دارایی نامشهود، به ترتیب، دارای بیشترین امتیاز است. افزون بر این، نتایج پژوهش نشان داد که سود و زیان نگهداشت سرمایه باید شناسایی و در صورت سود و زیان جامع ارائه شود. هم‌چنین، یافته‌های پژوهش در رابطه با ارائه اطلاعات ارزشهای جاری بیانگر این است که ارائه به‌عنوان اطلاعات مکمل بهای تاریخی مناسب‌ترین روش است.
1) آذر، ع. و مؤمنی، م. (1397). آمار و کاربرد آن در مدیریت. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
2) احمدپور، ا. و غلامیکیان، ع. (1382). بررسی اثرات تورم بر فرسایش سرمایه شرکتها. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. 19 (2)، 63-74.
3) تاجیک، ک. (1393). تدوین مدل حسابداری تورمی در ایران. رساله دکتری. دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران
4) جلیلی، ا. و منتقمی، ع. (1394). تجزیه و تحلیل صورتهای مالی تورمی مبتنی بر رویکردهای حسابداری مدیریت. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 4 (14)، 105-87.
5) حجازی، ر. و میهمی، ش. (1396). بررسی دیدگاه‌های متفاوت در تأثیر پذیرش استاندارد حسابداری ارزش منصفانه بر سود حسابدری. پژوهشهای تجربی حسابداری. 6(24)، 150-127.
6) دستگیر، م. و امیدعلی، م. (1383). بررسی موانع استفاده از حسابداری تورمی در ایران. بررسیهای حسابداری و حسابرس. 11 (35)، 62-45.
7) دستگیر، م. و نیکزاد چاشتری، ق. (1388). بررسی رابطه بین اطلاعات مندرج در صورتهای مالی مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی و اطلاعات مندرج در صورتهای مالی مبتنی بر ارزشهای جاری. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی. 1(2)، 19-34.
8) دیدهخانی، ح.، دمیری، م. و کاویانی، م. (1397). تأثیر تورم و چرخه عملیاتی بر انباشت وجه نقد. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی. 10(39)، 29-44.
9) رحمانی، ع. و طاهری، م. (1396). بهای تمام شده یا ارزش منصفانه تسهیلات، کدام یک بر زیان اعتباری شبکه بانکی ایران مؤثر است؟. فصلنامه پژوهشهای پولی-بانکی. 10 (33)، 507-481.
10) رویایی، ر. (1371). حسابداری تورمی: صورتهای مالی تعدیل شده. رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
11) ساسانی، م. (1375). صورتهای مالی تعدیل شده بر اساس شاخص عمومی قیمتها و تأثیر آن بر تصمیم‌گیری اقتصادی. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
12) ستایش، م. (1380). بررسی تأثیر افشای اطلاعات حسابداری بر مبنای تورم بر روی قیمت سهام. رساله دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
13) شهرضایی، م. (1381). بررسی تأثیر نسبتهای مالی تعدیل شده بر اساس تورم بر تصمیمات استفاده‌کنندگان از اطلاعات حسابداری. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
14) عامری، م. (1376). تعدیل صورتهای مالی بر مبنای شاخص قیمتها و اثرات آن بر رفتار استفاده‌کنندگان از اطلاعات حسابداری در ایران. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
15) غلامیکیان، ع. (1382). بررسی اثرات تورم بر فرسایش سرمایه شرکتها. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران.
16) فرجزاده دهکردی، ح.، اعتمادی، ح. و فغفور مغربی، ی. (1394). محتوای اطلاعاتی سود (زیان)های تعدیلشده بابت تورم. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی. 7(27)، 111-124.
17) کرمی، غ. و تاجیک، ک. (1394). تدوین مدل گزارشگری حسابداری تورمی در ایران. فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی. 22 (1)، 124-105.
18) گل‌محدی، م. و رحمانی، ع. (1397). شناسایی چالش‌های فنی بهکارگیری ارزش منصفانه در گزارشگری مالی ایران: با تأکید بر الزامات IFRS13. فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی. 25 (3)، 414-387.
19) مجتهدزاده، و. و امامی، س. (1389). مقایسه مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای با مدل تعدیل شده برای شرایط تورمی. پژوهشهای حسابداری مالی. 4 (6)، 124-109.
20) مرادی، م.، جعفریدرهدر، م. و حسینزاده، س. (1398). چالشها و فرصتهای اندازهگیری ارزشهای منصفانه در راستای پیادهسازی استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی در ایران. فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی. 26 (3)، 456-481.
21) هوشنگی، ر. (1391). ارتباط با ارزش دادههای تعدیل شده با تورم در ایران. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
22) Barlev, B., & Haddad, J. R. (2003). Fair value accounting and the management of the firm. Critical Perspectives on Accounting, 2354(October 2001), 383-415.
23) Bick, P., Orlova, S., & Sun, L. (2018). Fair value accounting and corporate cash holdings. Advances in Accounting, 40, 98-110.
24) Carroll, T. J., Linsmeier, T. J., & Petroni, K. R. (2003). The reliability of fair value versus historical cost information: Evidence from closed-end mutual funds. Journal of Accounting, Auditing & Finance, 18(1), 1-24.
25) Chambers, R. J. (1966). A study of a price level study. Abacus, 2(2), 97-118.
26) Chordia, T., & Shivakumar, L. (2005). Inflation illusion and post‐earnings‐announcement drift. Journal of Accounting Research, 43(4), 521-556.
27) Demerjian, P., Donovan, J., & Larson, C. (2016). Fair value accounting and debt contracting: Evidence from adoption of SFAS 159. Journal of Accounting Research, 54(4), 1-36.
28) Dietrich, J., Harris, M. S., & Muller, K. A. (2000). The reliability of investment property fair value estimates. Journal of Accounting and Economics, 30(2), 125-158.
29) Edwards, J., & O’Keefe, W. (1981). Financial reporting in an inflationary environment. Business Horizons, 24(4), 21-29.
30) Elliott, B., & Elliott, J. (2013). Financial accounting and reporting. Pearson Education.
31) Godfrey, J., Hodgson, A., Tarca, A., Hamilton, J., & Holmes, A. (2010). Accounting theory (7th ed.). Australia: John Wiley & Sons.
32) Greiner, A. J. (2015). The effect of the fair value option on bank earnings and regulatory capital management: Evidence from realized securities gains and losses. Advances in Accounting, 31(1), 33-41.
33) Hidgson, C. (1998). Goodwill. British Accounting Review, 20, 141-158.
34) Kumarasiri, J., & Fisher, R. (2011). Auditors' Perceptions of Fair‐Value Accounting: Developing Country Evidence. International Journal of Auditing, 15(1), 66-87.
35) Laux, C., & Leuz, C. (2009). The crisis of fair-value accounting: Making Sense of the recent debate. Accounting, Organizations and Society, 34(6-7), 826-834.
36) Liao, L., Kang, H., Morris, R. D., & Tang, Q. (2013). Information asymmetry of fair value accounting during the financial crisis. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 9(2), 221-236.
37) Muller III, K. A., Riedl, E. J., & Sellhorn, T. (2011). Mandatory fair value accounting and information asymmetry: Evidence from the European real estate industry. Management Science, 57(6), 1138-1153.
38) Palea, V. (2014). Fair value accounting and its usefulness to financial statement users. Journal of Financial Reporting and Accounting, 12(2), 102-116.
39) Ramanna, K. (2013). Why “fair value” is the rule: How a controversial accounting approach gained support. Harvard Business Review, 91(3), 99-101.
40) Riahi-Belkaoui, A. (2004). Accounting theory. Cengage Learning EMEA.
41) Schroeder, R. G., Clark, M. W., & Cathey, J. M. (2001). Accounting: Theory and Analysis. John Wiley & Sons.
42) Sikalidis, A., & Leventis, S. (2016). The Impact of unrealized fair value adjustments on dividend policy. European Accounting Revie, 25(3), 451-485.
43) Thompson, G. (1987). Inflation accounting in a theory of calculation. Accounting Organizations and Society, 12(5), 523-543.
44) Vergauwe, S., & Gaeremynck, A. (2019). Do measurement-related fair value disclosures affect information asymmetry?. Accounting and Business Research, 49(1), 68-94.
45) Walton, P. (Ed.). (2012). The Routledge companion to fair value and financial reporting. Routledge.
46) Whittington, G. (1983). Inflation accounting: An introduction to the debate. New York: Cambridge University Press.
47) Whittington, G. (2017). Value and Profit: An Introduction to Measurement in FinancialReporting. Cambridge University Press
48) Wolk, H. I., Dodd, J. L., & Rozycki, J. J. (2013). Accounting theory: Conceptual issues in a political and economic environment. Los Angeles: Sage.
یادداشت‌ها