تأثیر انتخاب حسابرس بر کیفیت گزارشگری مالی

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

محمد حسین فتحه ¹ , الهه باقری علی‌آبادی ² , میثم جعفری پور ³

1 - گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2 - گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/07/11 تاریخ پذیرش : 1402/09/14 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: کیفیت حسابرسی, کیفیت گزارشگری مالی, واژه‌های کلیدی: انتخاب حسابرس,

چکیده مقاله :

چکیده انتخاب حسابرس ازجمله تصمیمات بسیار مهمی است که توسط سهامداران یک شرکت اتخاذ می‌شود. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر انتخاب حسابرس بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران صورت گرفته است. به این منظور اطلاعات 133 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس متغیرهای پژوهش از طریق نرم‌افزار ره‌آورد نوین استخراج و به کمک رگرسیون روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته با رویکرد داده‌های پانل و به صورت اثرات ثابت مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. جهت اندازه‌گیری کیفیت گزارشگری مالی از اقلام تعهدی اختیاری تعدیل‌شده بر مبنای عملکرد استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه پژوهش نشان داد انتخاب حسابرس تأثیر مثبت و معناداری بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران داشته و فرضیه پژوهش در سطح اطمینان 95% مورد تائید قرار می‌گیرد. به عبارتی، انتخاب حسابرسانی که دارای کیفیت بالاتر و کارکنان آموزش‌دیده هستند، منجر به افزایش کیفیت حسابرسی و متعاقباً افزایش کیفیت گزارشگری مالی می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Abstract Choosing an auditor is one of the most important decisions made by the shareholders of a company. Therefore, the current research was conducted with the aim of investigating the effect of auditor selection on the quality of financial reporting of companies admitted to the Tehran Stock Exchange. For this purpose, the information of 133 companies admitted to the Tehran Stock Exchange was extracted based on the research variables through the Rahvard Nowin software and analyzed with the help of the regression of the generalized least squares method with the panel data approach and in the form of fixed effects. In order to measure the quality of financial reporting, discretionary accruals adjusted based on performance have been used. The results of the research hypothesis test showed that the selection of the auditor has a positive and significant effect on the quality of financial reporting of companies admitted to the Tehran Stock Exchange, and the research hypothesis is confirmed at the 95% confidence level. In other words, the selection of auditors with higher quality and trained staff leads to an increase in audit quality and subsequently to an increase in the quality of financial reporting.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• اسدی، غلامحسین. و اشکانی، بهروز (1396). بررسی تأثیر تغییر حسابرس بر قیمت سهام. دانش حسابرسی، 17(66)، 41-60. 52547/jipm.17.66.41 doi:


• آذین فر، کاوه، قدرتی زوارم، عباس، و نوروزی، محمد (1398). تأثیر ابعاد ریسک بر قیمت‌گذاری حسابرسی. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، (44)11، 174-15552547/jipm.44.11.155. doi:


• باباجانی، ابوالفضل، جبارزاده کنگرلویی، سعید، بحری ثالث، جمال، و پاک مرام، عسگر (1400). اثر عوامل مدیریت ریسک بنگاه بر کیفیت گزارشگری مالی با نقش تعاملی حاکمیت شرکتی. فصلنامه بورس اوراق بهادار، 14(56)، 75-110.52547/jipm.14.56.75 doi:


• بنی مهد، بهمن، و جعفری معافی، رضا (1390). کیفیت اقلام تعهدی و انتخاب حسابرس، مطالعات تجربی حسابداری مالی، شماره 33، صص 81-98. 52547/jipm.33. 98 doi:


• پاشایی، علی، و ملکیان، اسفندیار (1391). تأثیر نظام راهبری شرکتی بر انتخاب حسابرس در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، پژوهش‌های تجربی حسابداری، شماره 1، صص 21-31. 52547/jipm.1. 21 doi:


• تقی زاده خانقاه، وحید، و زینالی، مهدی (1394). نقش کیفیت گزارشگری مالی در کاهش اثرهای محدودکننده تقسیم سود بر سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در مراحل چرخه عمر. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 2، صص 182-161. 52547/jipm.2.161  doi:


• حساس یگانه، یحیی، بهشور، اسحاق، و شکری کیانی، مسعود (1397). رابطه بین شفافیت گزارشگری مالی و نرخ مؤثر مالیاتی. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، (38) 10، 30-1. 52547/jipm.38.10.1 doi:


• خدامرادی، محمد، و داورانی، مانا (1395). تغییر حسابرس و نقش آن در کیفیت گزارشگری مالی، دومین همایش ملی مدیریت و حسابداری، جیرفت.


• خوشکار، فرزین، به نژاد، میر اکبر، و بویه زاده، میترا. (1401). تأثیر حسابرسی داخلی بر رابطه بین تغییر اظهارنظر حسابرس و کیفیت گزارشگری مالی. چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 5(56)، 115-128. 52547/jipm.5.56.115 doi:


• رابطی خطیبی، محمد ابراهیم، خسروی پور، نگار (1402). بررسی اثرات وجود نظام کنترل داخلی و پیچیدگیهای سازمانی بر کیفیت گزارشگری مالی مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 120-99. (57)15. 52547/jipm.15.57.99 doi:


• رضایی پیته نوئی، یاسر، و عبداللهی، احمد (1398). قابلیت مقایسه صورت‌های مالی و احتمال گزارشگری متقلبانه. پژوهش‌های حسابداری مالی، 11(2)، 89-104. 52547/jipm.11.2.89 doi:


• رضوی عراقی، سیدمحمدرضا، جهانشاد، آزیتا، و مستوفی، امیر. (1397). تأثیر ضعف‌های عمده کنترل‌های داخلی بر ناکارایی سرمایه‌گذاری. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، (38)10، 167-143. 52547/jipm.38.10.143 doi:


• رمضان پور شلمانی، حسن (1399). مالکیت نهادی، تمرکز مالکیت و انتخاب حسابرس، همایش ملی بهبود و بازسازی سازمان و کسب‌وکار، تهران.


• طالب نیا، قدرت اله، و احمدزاده، علی (1391). شناسایی مفاد بندهای حاصل از عدم توافق گزارش های حسابرسی و اثرات آن بر بهبود کیفیت گزارشگری مالی(از دیدگاه مدیریت).پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی. 93-69 (16)4. 52547/jipm.16.4.69  doi:


• شماخی، حمیدرضا، و صفیلو، رضا (1395). بررسی رابطه حق‌الزحمه حسابرسی و انتخاب حسابرس، هفتمین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد و مدیریت، سوئد- دالارنا، مرکز ارتباطات دانشگاهی ICOAC، دانشگاه دولتی دالارنا.


• عرب‌صالحی، مهدی، و میرزائی، مهدی (1395). کیفیت گزارشگری مالی و کیفیت حسابرسی. حسابدار رسمی، شماره 33، صص 50-53. 52547/jipm.33. 53 doi:


• محسنی نیا، سعید، و باباجانی، جعفر (1399). بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی داخلی بر کیفیت گزارشگری مالی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های حسابداری مالی، 12(4)، 19-38. 52547/jipm.4.12.19 doi:


• مشایخ، شهناز، پارسایی، منا، و کرانی، اکرم (1400). رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها با کیفیت اطلاعات حسابداری و گزارش حسابرس.پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی. 64-41، (51)13. 52547/jipm.51.13.41  doi:


• مؤمنی، علیرضا، و کاظم پور، یونس (1399). بررسی رابطه بین اثربخشی کمیته حسابرسی و نوع مالکیت با مدیریت سود تعهدی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت امور مالی، تجارت، بانک، اقتصاد و حسابداری.


• نصیری، محمود، و قائمی، محمدحسین (1399). افزایش سرمایه و کیفیت گزارشگری مالی. مجله دانش حسابداری، 11(3)، 1-34. 52547/jipm.11.3.1 doi:


• نوروزی فیروز، ریحانه (1396). بررسی تأثیر ساختار مالکیت و محافظه‌کاری بر کیفیت گزارشگری مالی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه محدث نوری، دانشکده اقتصاد و علوم اداری.


• ولی زاده لاریجانی، اعظم، رحمانی، علی، و شعبانی اصلی، سمانه (1400). کیفیت واحد حسابرسی داخلی، کیفیت گزارشگری مالی و تأخیر در زمان صدور گزارش حسابرس مستقل. پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، 10(2)، 259-286. 52547/jipm.10.2.259 doi:

ولی نیا، سید نیما، رنجبر، محمدحسین، خدادادی، داوود، و سالاری، حجت‌الله (1401). واکنش بازار سهام به مدیریت سود، ریسک شرکت و ضعف کنترل‌های داخلی. دانش سرمایه‌گذاری، 11(42)، 563-578. 10.52547/jipm.11.42.563  doi:

• Abbott, L. J., Daugherty, B., Parker, S., & Peters, G. F. (2016). Internal audit quality and financial reporting quality: The joint importance of independence and competence. Journal of Accounting Research، 54(1)، 3-40. doi: 52547/jipm.54.1.3.


• Akeju, J. B., & Babatunde, A. A. (2017). Corporate Governance and Financial Reporting Quality in Nigeria. International Journal of Information Research and Review، 4(2): 3749-3753. doi: 52547/jipm.4.2.3749.


• Azzam, M., Alrabba, H., AlQudah, A & Mansur, H. (2020). A study on the relationship between internal and external audits on financial reporting quality.Management Science Letters، 10(4)، 937-942. doi: 52547/jipm.10.4.937.


• DeFond, M., & Zhang, J. (2017). A review of archival auditing research. Journal of Accounting and Economics. In Press، doi:10.1016/j.jacceco.2014.08.007.


• Herath, S. K., & Albarqi, N. (2018). Financial Reporting Quality: A Literature Review. International Journal of Business Management and Commerce، 2 (2): 1-14. doi: 52547/jipm.2.2.1.


• Kaklar, H. M., Kangarlouei, S. J., & Motavassel, M. (2012). Audit quality and financial
  reporting quality: Case of Tehran stock Exchange (TSE). Innovative Journal of
  Business and Management، 1(3).


• Kang, F. (2016). Founding family ownership and the selection of industry specialist auditors. Accounting Horizons، 28(2)، 261-276. doi: 52547/jipm.28.2.261.


• Khalil, U. F. (2022). Auditor choice and its impact on financial reporting quality: A case of banking industry of Pakistan. Asia Pacific Management Review.


• Kothari S. P, Leone AN, Wasley CH. (2005). Performance matched discretionary accrual measures. Joumal of Accounting and Economics، 39: 163-197.


• Ningtias, D. E., & Shonhadji, N. (2018). The Effect of Political Costs، Risk Litigation، Investor Protection Debt to Equity Ratio and Quality Audit Committee on the Quality of Accounting Information. Advanced Science Letters، 24(7): 4878-4881. doi: 52547/jipm.24.7.4878.


• Thuan, P. Q. (2020). Impact of auditors and internal control effectiveness on the financial reporting quality in small and medium-sized enterprises in Vietnam. Science & Technology Development Journal-Economics-Law and Management، 4(2)، 754-766. doi: 52547/jipm.4.2.754.


• Velte, P., & Freidank, C. C. (2015). The link between in-and external rotation of the auditor and the quality of financial accounting and external audit. European Journal of Law and Economics، 40(2)، 225-246. doi: 52547/jipm.40.2.225.


• Zandi, G., Sadiq, M., & Mohamad, S. (2019). Big-four auditors and financial reporting quality: evidence from Pakistan. Humanities & Social Sciences Reviews، 7(2)، 369-375. doi: 52547/jipm.7.2.369.