تأثیر رویکردهای اخلاقی حسابداران بر کیفیت اطلاعات حسابداری با نقش تعدیل‌کنندگی اندازه و اهرم مالی شرکت

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

مهدی خلیل پور ¹ , یحیی کامیابی ² , سید علی نبوی چاشمی ³

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران
2 - دانشیارگروه حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/04/11 تاریخ پذیرش : 1398/06/14 تاریخ انتشار : 1398/07/15

کلید واژه: کیفیت اطلاعات حسابداری, کیفیت حسابداری, رویکردهای اخلاقی حسابداران, تصمیم‌گیری اخلاقی.: Quality of Accounting Information, Accounting Quality, Ethical Approaches of Accountants, Ethical Decision Making,

چکیده مقاله :

امروزه رعایت اخلاق در حسابداری، بحثی در خور مطالعه بوده چون حرفه حسابداری با بحران‌های اخلاقی بیگانه نیست. پژوهش حاضر به دنبال تأثیر رویکردهای اخلاقی حسابداران بر کیفیت اطلاعات حسابداری می‌باشد. متغیرهای تحقیق شامل اخلاق فردی با 7 بعد به عنوان متغیرهای مستقل و کیفیت اطلاعات حسابداری به عنوان متغیر وابسته و دو متغیر اندازه شرکت و اهرم مالی به عنوان متغیرهای تعدیل‌کننده می‌باشد. در این تحقیق برای اندازه‌گیری متغیر مستقل رویکردهای اخلاقی حسابداران از پرسشنامه استاندارد مقیاس اخلاقی چند بعدی و برای اندازه‌گیری کیفیت اطلاعات حسابداری نیز از مدل تعدیل‌شده جونز استفاده شده است. جامعه آماری شامل 398 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار می‌باشد که 85 شرکت حائز شرایط به عنوان نمونه انتخاب شدند. در نهایت 198 پرسشنامه برای تحلیل قسمت اخلاق در نظر گرفته شد. ارزیابی مدل‌ها و آزمون فرضیات بر اساس مدل یابی معادلات ساختاری به روش کم‌ترین مجذورات جزئی صورت گرفته است. نتایج آزمون فرضیه‌ها در مورد اثر اخلاق فردی نشان می‌دهد که متغیر اخلاق به‌طور مستقیم بر کیفیت اطلاعات حسابداری اثر مستقیم دارد. با ورود متغیر تعدیل‌کننده اندازه شرکت، نتیجه کلی بدین صورت گردید که در شرکت‌های کوچکتر اثر رویکردهای اخلاقی بر کیفیت اطلاعات حسابداری مستقیم بوده و به موازات افزایش اندازه شرکت‌ها، این رابطه مثبت کمرنگ می‌شود. همچنین در مورد متغیر تعدیل‌کننده اهرم مالی شرکت نیز نتیجه بدین صورت گردید که در شرکت‌های با اهرم مالی پایین‌تر اثر رویکردهای اخلاقی بر کیفیت اطلاعات حسابداری مثبت بوده و به موازات افزایش اهرم مالی شرکت‌ها، این تأثیر مستقیم کمرنگ می‌شود. Today, ethics in accounting is a worthwhile study because the accounting profession is not alien to ethical crises. Research variables include individual ethics with 7 dimensions as independent variables and the quality of accounting information as a dependent variable, and the company's size and financial leverage as moderating variables. In this research, the modified Jones model has been used to measure the independent variable of accounting ethics approaches from the standard multi-dimensional ethics scale questionnaire and to measure the quality of accounting information. The statistical population consisted of 398 active companies in the stock exchange, of which 85 qualified companies were selected as samples. Finally, 198 questionnaires were considered for the analysis of the ethics section. The hypothesis test results show the effect of individual ethics The ethical variable directly affects the quality of accounting information. By entering the company size moderator variable, The overall result is that in smaller companies, ethical implications for the quality of accounting information are positive and as the company grows, this positive relationship is diminished. Also, in the case of the financial leverage modifier variable, the result was that in lower-margin companies, the effect of ethical implications on the quality of accounting information was positive, and this positive relationship diminished as corporate leverage increased.

منابع و مأخذ:

1)     ابریشمی، حمید، (1390)، "مبانی اقتصادسنجی"، (جلد اول)، دانشگاه تهران نویسنده: دامودار گجراتی.

2)     ابریشمی، حمید، (1390)، "مبانی اقتصادسنجی"، (جلد دوم)، دانشگاه تهران نویسنده: دامودار گجراتی.

3)     آذر، عادل و غلامزاده قنواتی، (1391)، "مدل‌سازی مسیری-ساختاری در مدیریت کاربرد SMARTPLS"، انتشارات نگاه دانش.

4)     اصغرپور، محمد جواد، (1385)، "تصمیم‌گیری‌های چند معیارها، تهران"، انتشارات دانشگاه تهران.

5)     اعتمادی، حسین و زهر دیانتی دیلمی، (1388)، "تأثیر دیدگاه اخلاقی مدیران مالی بر کیفیت گزارشگری مالی"، فصلنامهٔ اخلاق در علوم و فنّاوری، سال سوم، شماره‌های 1 و 2.

6)      بولو، قاسم، یحیی حساس یگانه، فریدون رهنمای رودپشتی و شهرام چهارمحالی، (1396)، "الگوی رویکرد حسابداران و حسابرسان به استانداردهای حسابداری و تأثیر آن بر کیفیت اطلاعات حسابداری"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال نهم، شماره 33، صص 125-148.

7)     تقی پوریان، یوسف، (1386)، "ارائه مدلی برای گزینش و استخدام کارکنان با استفاده از منطق فازی"، سخنرانی در همایش ملی سیستم‌های فازی.

8)     تقی پوریان، یوسف، هاشم نیکو مرام و عباس طلوعی، (1392)، "تبیین رویکردهای اخلاقی حسابداران و تأثیر آن بر ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری و ارائه مدل مؤثر (با استفاده از FUZZY- DEA)"، رساله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

9)     جبارزاده، کنگرلویی، (1389)، "رابطه اخلاقیات و فرهنگ با محافظه‌کاری و مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، رساله دکتری حسابداری واحد علوم و تحقیقات تهران.

10) جبارزاده، کنگرلویی، سمیه فاتحی و مرتضی متوسل، (1395)، "ایدئولوژی‌های اخلاقی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌ها"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 8، شماره 23، صص 23 تا 40.

11) خالقی مقدم، حمید، (1374)، "سودمندی در پیش‌بینی، معیاری برای ارزیابی اطلاعات حسابداری"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 10 و 11.

12) رباط میلی، مژگان، حسین علوی طبری و علی ثقفی، (1393)، "کیفیت اطلاعات حسابداری و تعدیل قیمت سهام"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، سال سوم، شماره 10، صص 21-45.

13) رحمانی، علی و غلام غلام‌زاده لداری، (1387)، "معیارهای اندازه‌گیری جریان‌های نقدی در تجزیه‌وتحلیل شرکت‌ها"، حسابدار، شماره 203.

14) سرلک، نرگس، (1387)، "اخلاق حسابداری "فصلنامهٔ اخلاق در علوم و فنّاوری"، سال سوم، شماره‌های 1 و 2.

15) سرمد، زهره، عباس بازرگان و الهه حجازی، (1376)، "روش‌های تحقیق در علوم رفتاری"، چاپ اول، تهران، انتشارات آگاه.

16)  عباس زاده، میرمحمد، (1391)، "مقدمه‌ای بر مدل یابی معادلات ساختاری به روش PLS و کاربرد آن در علوم رفتاری"، انتشارت دانشگاه ارومیه.

17) فرقاندوست حقیقی، کامبیز، بهمن بنی مهد و حیدر و ولی لر، (1393)، "بررسی تطبیقی ماکیاولیسم میان حسابداران، حسابرسان، پزشکان و مهندسان"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 6، شماره 23، صص 41 تا 53.

18) کردستانی، غلامرضا و ضیاالدین مجدی، (1386)، "بررسی رابطه بین ویژگی‌های کیفی سود و هزینه سرمایه سهام"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 48.

19) لاری دشت بیاضی، محمود، حمید خادم، امین رستمی و عباس لاری دشت بیاض، (1395)، "رفتار اخلاقی حسابداران تفاوت بین عقاید و عمل"، مطالعات حسابداری و حسابرسی، شماره 22.

20) مشایخی، بیتا، مهدی محمدآبادی و رضا حصارزاده، (1388)، "تأثیر محافظه‌کاری حسابداری بر پایداری و توزیع سود"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 56.

21) مشایخ، شهناز سیده سمانه شاهرخی، (1386)، "بررسی دقت پیش‌بینی سود توسط مدیران و عوامل مؤثر بر آن"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره ۱۴، شماره ۵۰.

22) مهدوی، غلامحسین و فهیمه ابراهیمی، (1392)، "ارزش‌های حرفه‌ای و ادراک اخلاقی حسابرسان داخلی"، دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، فصلنامه حسابداری سلامت 2(3)، صص 54-67.

23) مهدوی، غلامحسین و صفدر علیپور، (1389)، "رویکردهای تصمیم‌گیری اخلاقی مدیران مالی شرکت‌ها "، مجله دانش حسابداری، سال اول، شماره 2.

24) وکیلی فرد، حمیدرضا، سعید جبارزاده کنگرلوئی و اکبر پوررضا سلطان احمدی، "بررسی ویژگی‌های تقلب در صورت‌های مالی"، حسابدار، شماره 210.

25)  Abbott, James, (1996), "Measuring Quality with Fuzzy Logic", The Tourist Magazine, No. 4.

26)  Alas, R, (2006), “Ethics in Countries with different Cultural Dimensions”, Journal of Business Ethics, 69 (3).

27)  Barth M. W. Beaver and W, (2001), "Landsman, The relevance of the Value Relevance Literature for Financial Accounting Standard Setting: Another View", Journal of Accounting and Economics, Vol. 31, PP. 77-104.

28)  Barua A, (2006), "Using the FASB’ s Qualitative Characteristics in Earning Quality Measure", ProQuest Information and Learning Company; UMI Number: 320814.

29)  Byrnes N, (2002), "Accounting in Crisis", Business Week, 28.

30)  Conroy Stephen J, Emerson Tisha L. N., Pons Frank, (2010), "Ethical Attitudes of Accounting Practitioners: Are Rank and Ethical Attitudes Related?", Journal of Business Ethics 91, PP. 183–194

31)  Davidson, R. A., Douglas P. C. and shwartz, B. N, (2000), "Differences in Ethical Judgments' Between Male and Female Accountants", Working Paper, PP. 1-24.

32)  Dechow, P. M., R. G. Sloan, and A. P. Sweeney, (1996), “Causes and Consequences of Earningsmanipulation: An Analysis of Firms Subject to Enforcement Actions by the SEC”, Contemporary Accounting Research 13 (1), PP. 1-36.

33)  Flanagan, J. and Clarke, K, (2007), " Beyond a Code of Professional Ethics: A Holistic Model of Ethical Decision-Making for Accountants", Abacus. Vol. 43, No. 4, PP. 488-518.

34)  Keller, A. C., Smith, K. T. and Smith, L. M, (2007), "Do Gender, Educational Level, Religiosity, and Work Experience Affect the Ethical Decision-making of U.S. Accountants?", Critical Perspectives on Accounting. Vol. 18, PP. 299-314.

35)  liou, Tian- shy & ching- wen change, (2006), "Subjective Appetraisal of Service Quality Using Fuzzy Linguistic Assessment", Journal of Quality & Reliability Management, Vol 23, PP. 228- 243.

36)  Low, M., Davey. H. and Hooper, K, (2008), "Accounting Scandals, Ethical Dilemmas and Educational Challenges", Critical Perspectives on Accounting. Vol. 19, PP. 222-254.

37)  Ronen, J. & Yaari, V, (2008), "Earnings Management Ebook [online], available at: http://www.springerlink.com/content/978-0-387-25769-3.

38)  Roychowdhury S, and Watts R.L, (2007), "Asymmetric Timeliness of Earnings, Market-to-book and Conservatism in Financial Reporting", Journal of Accounting & Economics, PP. 44, 2-31.

39)  Shawver, T. J., Bancroft, P. C. and Sennetti, J. T, (2009), "Gender Differences in Ethical Orientation and Evaluation by IPO Accountants", Working Paper, PP. 1-34.

40)  Singhapakdi, A, (1999), "Perceived Importance of Ethics and Ethical Decisions in Marketing", Journal of Business Research, Vol. 45, PP. 89-99.

41)  Waddock S, (2005), "Hollow Men and Women at the Helm Hollow Accounting Ethics", Issues in Accounting Education, Vol.20.

42)  Watson, G. W., Berkley, R. A. and Papamarcos, S. D, (2009), "Ambiguous Allure: The Value–Pragmatics Model of Ethical Decision Making", Business and Society Review. Vol. 114, No. 1, PP. 1-29.

43)  Schlenker, B. R. and D. R. Forsyth, (1977), “On the Ethics of Psychological Research”, Journal of Experimental Social Psychology, Vol. 13(4), PP. 369-396.

44)  McNamara, K, (2008), “Best Practices in the Application of Professional Ethics”, In A. Thomas & J. Grimes (Eds.), Best practices in school psychology V (PP. 1933–1941). Bethesda, MD: National Association of School Psychologists.

45)  Cherrington, D, (1993), The Work Ethic: Working Values and Values that Work, New York: Amacom

 

 

یادداشت‌ها