• XML

    isc pubmed crossref medra doaj doaj
  • فهرست مقالات


      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس گیاهان دارویی بیلهر، چویر و زیره ایرانی ( Dorema aucheri ، Ferulago angolata و Bunium persicum) در استان کرمان (ایران)
        در این تحقیق سه گونه بیلهر، چویر و زیره ایرانی (Ferulago angulata, Bunium persicum, Dorema aucheri) در تابستان 1391 از ارتفاعات شهرستان بردسیر استان کرمان، در مرحله میوه‌دهی جمع‌آوری و در سایه خشک شد. از دو گیاهFerulago angulata و Bunium persicumبا روش تقطیر با آب (طرح چکیده کامل
        در این تحقیق سه گونه بیلهر، چویر و زیره ایرانی (Ferulago angulata, Bunium persicum, Dorema aucheri) در تابستان 1391 از ارتفاعات شهرستان بردسیر استان کرمان، در مرحله میوه‌دهی جمع‌آوری و در سایه خشک شد. از دو گیاهFerulago angulata و Bunium persicumبا روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس‌گیری و از گیاه Dorema aucheri با استفاده از هگزان عصاره‌گیری شد. ترکیب‌های شیمیایی گیاهان توسط روش کروماتوگرافی گازی متصل به شناساگر طیف نگار جرمی (GC-MS) شناسایی شد. مهمترین ترکیب‌های شیمیایی عصاره گیاه D. aucheri شامل دی‌اتیل فتالات (15/79 درصد) و دی بوتیل فتالات (73/5 درصد)، در گونه F. angulata به‌ترتیب بتا-اوسیمن (02/40 درصد)، آلفا-فلاندرن (47/14 درصد) و بتا- فلاندرن (43/14 درصد) عمده‌ترین ترکیب‌های اسانس و در اسانس گیاه زیره کرمانی نیز به‌ترتیب: کومین آلدئید (53/20 درصد)، گاما-ترپینن (93/23 درصد)، 3-کارن-10-آل (99/27 درصد) و 2-کارن-10-آل (49/9 درصد) از مهمترین ترکیبات اسانس گیاه گزارش شد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی، فیتوشیمیایی و بررسی اثر آنتیاکسیدانی عصاره اندامهای مختلف گیاه دارویی باریجه ( Ferula gummosa Boiss. ) در دو رویشگاه مختلف استان خراسان رضوی
        باریجه با نام علمی Ferula gummosa Boiss. متعلق به تیره‌ چتریان (Apiaceae) گیاهی چند ساله، مونوکارپیک و بومی ایران است و یکی از ارزشمندترین گیاهان دارویی در نواحی کوهستانی ایران محسوب می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی اتنوفارماکولوژی، آنتی‌اکسیدانی و ارزیابی مهمترین مواد مو چکیده کامل
        باریجه با نام علمی Ferula gummosa Boiss. متعلق به تیره‌ چتریان (Apiaceae) گیاهی چند ساله، مونوکارپیک و بومی ایران است و یکی از ارزشمندترین گیاهان دارویی در نواحی کوهستانی ایران محسوب می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی اتنوفارماکولوژی، آنتی‌اکسیدانی و ارزیابی مهمترین مواد موثره ثانوی (فنل و فلاونویید کل) در عصاره متانولی اندام‌های مختلف گیاه باریجه (برگ، گل، ریشه) در دو رویشگاه استان خراسان رضوی بوده است. در این تحقیق عملیات صحرایی طی ماه‌های اردیبهشت تا تیر سال 1391 در دو منطقه، اندام‌های مختلف گیاه از دو رویشگاه طبیعی استان خراسان رضوی (1760-2010 متر) به‌صورت تصادفی و سه بار تکرار جمع‌آوری گردید. همزمان به‌منظور مطالعات اتنوفارماکولوژی با همراهی یک درمانگر محلی (پیرمرد 67 ساله) مهمترین اطلاعات سنتی در مورد اندام‌های گیاه، نحوه مصرف و عملکرد دارویی آنها کسب و ثبت و آزمایش‌ها در سه تکرار انجام شد. اندازه‌گیری متغیرهای شیمیایی با روش‌ اسپکتروفتومتری: فنل کل به روش فولین سیکالتو و فلاونوئید کل به روش آلومینیوم کلراید و فعالیت آنتی‌اکسیدانی نیز توسط رادیکال‌های آزاد DPPH اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که مردم بومی منطقه از ریشه و صمغ باریجه به‌عنوان ضداسپاسم، مسکن و ضدعفونی‌کننده قوی در درمان-اسهال، صرع، میگرن و زخم‌ها استفاده و همچنین از دوده ریشه‌ها و دانه‌های اسفند برای ضدعفونی کردن محیط و درمان سرماخوردگی، سرفه، ‌آلرژی و رماتیسم استفاده می‌شود. بیشترین فنل کل ‌(16/18 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در هر گرم وزن خشگ گیاه)، فلاونوئیدکل (20/15 میلی‌گرم معادل کوئرستین در هر گرم) متعلق به عصاره متانولی ریشه گیاه در رویشگاه پناهگاه حیات وحش حیدری نیشابور (2010متر) بوده و بیشترین عملکرد آنتی‌اکسیدانی نیز مربوط به عصاره‌ متانولی گل‌های گیاه باریجه در منطقه قوچان با 5/84 درصد مهار رادیکال‌های آزاد می‌باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - ارزیابی تغییرات ریختشناسی و میزان موسیلاژ در تودههای اسفرزه Plantago ovata Forsk. ( استان گلستان)
        اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) از مهمترین گیاهان دارویی متعلق به تیره بارهنگ می‌باشد. این گیاه در برخی نقاط استان گلستان به صورت خودرو رشد می‌یابد و در صنایع دارویی کاربرد زیادی دارد. تحقیق حاضر با هدف مقایسه صفات ریخت‌شناسی و ماده مؤثره موسیلاژ در بین توده‌های مختلف اس چکیده کامل
        اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) از مهمترین گیاهان دارویی متعلق به تیره بارهنگ می‌باشد. این گیاه در برخی نقاط استان گلستان به صورت خودرو رشد می‌یابد و در صنایع دارویی کاربرد زیادی دارد. تحقیق حاضر با هدف مقایسه صفات ریخت‌شناسی و ماده مؤثره موسیلاژ در بین توده‌های مختلف اسفرزه استان گلستان صورت پذیرفت. این پژوهش در بین 4 توده استان گلستان (قره‌ماخر، دوزاولوم، اینچه‌برون و مرتع آرامگاه) بر اساس طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد و برای بررسی صفات ریخت‌شناسی توده‌ها (ارتفاع بوته، تعداد و طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، طول برگ) به رویشگاه‌های آنها مراجعه و صفات ثبت شدند. مراحل استخراج موسیلاژ، توزین وزن هزاردانه و اندازه‌گیری فاکتور تورم نیز در آزمایشگاه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه شاهد انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد بین توده‌های مختلف در صفات طول برگ و وزن هزار دانه در سطح احتمال 1 درصد و در صفات تعداد سنبله، طول سنبله و فاکتور تورم در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. تفاوت بین ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، میزان تورم برای هر گرم موسیلاژ و مقدار موسیلاژ در بین توده‌ها معنی‌دار نبود. به‌طورکلی نتایج نشان داد، بیشترین مقدار موسیلاژ در توده منطقه قره‌ماخر با 216/0 گرم مشاهده گردید و برای صفت فاکتور تورم نیز، بررسی مقایسه میانگین‌ها نشان داد بیشترین فاکتور تورم در توده قره‌ماخر و مرتع آرامگاه با میزان 25/14 میلی‌لیتر بدست آمد. اینچه‌برون با میزان 75/13 میلی‌لیتر نیز کم‌ترین فاکتور تورم را دارا بود و به‌طور کلی توده قره‌ماخر برای تمام صفات به‌عنوان توده برتر معرفی می‌گردد و می‌توان در برنامه‌های اصلاحی از آن بهره برد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گونههای گیاهان دارویی منطقه رینه آمل
        به‌طور کلی شناسایی و معرفی تنوع گونه‌های گیاهی یک منطقه به‌عنوان بستر تحقیقات زیست‌محیطی با هدف حفظ گنجینه ژنی و امکان استفاده اصولی از آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. منطقه رینه (2300 متر) با مساحت 700 هکتار در فاصله ۷۹ کیلومتری از مسیر شهرستان آمل به تهران و جنوبی‌ترین ناحیه چکیده کامل
        به‌طور کلی شناسایی و معرفی تنوع گونه‌های گیاهی یک منطقه به‌عنوان بستر تحقیقات زیست‌محیطی با هدف حفظ گنجینه ژنی و امکان استفاده اصولی از آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. منطقه رینه (2300 متر) با مساحت 700 هکتار در فاصله ۷۹ کیلومتری از مسیر شهرستان آمل به تهران و جنوبی‌ترین ناحیه استان مازندران در دامنه‌های شمالی رشته کوه البرز قرار گرفته‌ است. در این تحقیق و به‌روش عملیات صحرایی در فاصله اردیبهشت تا تیرماه 1392 تعداد 70 گونه گیاهی متعلق به 21 تیره و 46 جنس شناسایی شد که به‌ترتیب تیره کاسنی با 16 گونه (86/22درصد)، تیره نعناع با 12 گونه (14/17 درصد)، تیره نیام داران با 6 گونه (57/8 درصد)، تیره گندمیان با 6 گونه (57/8 درصد) و تیره شب بو با 5 گونه (14/7 درصد) بیشترین تعداد گونه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند و اینکه فرم‌های همی کریپتوفیت با 43/51 درصد و تروفیت‌ها 29/34 درصد از مهمترین گروه‌های ساختاری طیف‌زیستی منطقه به روش رانکیه و در بررسی پراکنش جغرافیایی عناصر گیاهی براساس روش Zohary، Thakhtajan و Leonard نیز مشخص شد که 57/48 درصد گونه‌ها (34 گونه) به ناحیه رویشی ایران تورانی مربوط بوده و سایر گونه‌ها علاوه بر ناحیه رویشی ایران تورانی در سایر نواحی رویشی نیز یافت می‌شوند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی، عملکرد آنتیاکسیدانی عصاره متانولی گیاه دارویی زولنگ ( Eryngium caucasicum Trauve. ) و معرفی طیف فلورستیک گیاهان دارویی رویشگاه لاریم مازندران
        گیاه دارویی و بومی زولنگ (.Eryngium caucasicum Trauve) متعلق به تیره‌ چتریان (Apiaceae) گیاهی علفی، مونوکارپیک و از مهمترین سبزیجات محلی دارویی در فرهنگ مردم شمال ایران محسوب می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی و ارزیابی عملکرد آنتی‌اکسیدانی عصار چکیده کامل
        گیاه دارویی و بومی زولنگ (.Eryngium caucasicum Trauve) متعلق به تیره‌ چتریان (Apiaceae) گیاهی علفی، مونوکارپیک و از مهمترین سبزیجات محلی دارویی در فرهنگ مردم شمال ایران محسوب می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی و ارزیابی عملکرد آنتی‌اکسیدانی عصاره متانولی سرشاخه‌های گلدار گیاه زولنگ از رویشگاه ساحلی واقع در روستای لاریم جویبار بوده است. در عملیات صحرایی طی ماه‌های اسفند تا آذرماه 1391-92، ضمن تعیین مهمترین شاخصه‌های مربوط به خاک، اقلیم و فنولوژی، سرشاخه‌های گلدارگیاه زولنگ در خردادماه جمع‌آوری گردید، همزمان مهمترین گونه‌های دارویی آن رویشگاه شناسایی و مهمترین اطلاعات سنتی در مورد نحوه مصرف و عملکرد دارویی آنها به‌همراه زولنگ از مردم محلی کسب و ثبت گردید. در بررسی فنولوژیکی، تعداد 10 پایه گیاه که از نظر ریختی و رویشی شرایط نسبتاً یکسانی داشتند انتخاب و علامت‌گذاری گردید و تقریباً هر ماه به‌طور متناوب مورد بازدید و تاریخ وقوع پدیده‌های حیاتی گیاه تا مرحله خشک شدن آن در طبیعت ثبت گردید. تعیین پراکنش جغرافیایی و اشکال زیستی گونه‌ها نیز به‌ترتیب با روش زوهری و طبقه‌بندی راون کیه بدست آمد. عصاره متانولی گیاه با استفاده از روش خیساندن و فعالیت آنتی‌اکسیدانی با استفاده از روش اسپکتروفوتومتری (رادیکال‌های آزاد (DPPH محاسبه گردید. نتایج بررسی‌های صحرایی نشان داد، رشد بهاره گیاه از فروردین‌ماه و در خاک‌هایی با بافت ما‌سه‌ای لومی، 5/10EC=، اسیدیته 63/6 و در اقلیم مدیترانه‌ای رشد رویشی گیاه از اواخر فروردین‌ماه آغاز و در خردادماه وارد فاز گلدهی شده و سپس در شهریور خزان کرده و مجدداً در مهرماه ماه وارد رشد پاییزه می‌شود. مردم محلی از برگ‌های جوان گیاه به‌عنوان یک مقوی بهاره و گرم در درمان فشار خون، رماتیسم، درد، تصفیه خون و دفع سموم از کلیه و کبد استفاده می‌شود. در این تحقیق تعداد 43 گیاه دارویی در رویشگاه زولنگ با غالبیت تیره‌های Fabaceae (7 گونه)، Asteraceae (6 گونه)، Lamiaceae (4 گونه) شناسایی شدند و از نظر شکل زیستی تروفیت‌ها با 18 گونه (86/41 درصد)، بیشترین تعداد گونه‌ها را به خود اختصاص دادند و بیشتر متعلق به خاستگاه اروپا- سیبری، مدیترانه‌ای (53/39 درصد) و اینکه عملکرد بهینه عصاره متانولی گیاه در مهار رادیکال‌های آزاد DPPH با میزان (IC50=177.3 ug/ml) در توجیه علمی استفاده‌های رایج زولنگ به‌عنوان ضد درد و دفع سموم از کبد و کلیه قابل بحث است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - بررسی تغییرات مهمترین مواد موثره ثانوی و فعالیت آنتیاکسیدانی اندامهای مختلف گیاه دارویی سنجد (L Elaeagnus angustifolia ) در رویشگاههای مختلف استان خراسان رضوی
        سنجد با نام علمیL. Elaeagnus angustifolia از گونه‌های بسیار مهم غذایی و دارویی است که تاریخ شناسایی و استفاده آن به زمان‌های گذشته مربوط می‌شود. رویشگاه‌های مختلف با شرایط آب و هوایی متنوع اثرات متفاوتی بر کیفیت و کمیت مواد موثره گیاهان دارند. مناطق خشک و نیمه خشک کشور چکیده کامل
        سنجد با نام علمیL. Elaeagnus angustifolia از گونه‌های بسیار مهم غذایی و دارویی است که تاریخ شناسایی و استفاده آن به زمان‌های گذشته مربوط می‌شود. رویشگاه‌های مختلف با شرایط آب و هوایی متنوع اثرات متفاوتی بر کیفیت و کمیت مواد موثره گیاهان دارند. مناطق خشک و نیمه خشک کشور خصوصاً استان خراسان با رویشگاه‌های مختلف عرصه‌ای بالقوه برای رشد و نمو این گونه دارویی ایجاد کرده است. جهت انجام این پژوهش، در فصل رویشی و زایشی اندام‌های گیاه سنجد (برگ، میوه وگل) از چهار رویشگاه مختلف منطقه درگز (چهلمیر، قرخ قیز، آرتیان و سنگ سوراخ) واقع در استان خراسان رضوی جمع‌آوری شدند. سنجش فلاونوئید، پلی‌فنل، آنتوسیانین به روش اسپکتروفتومتری و فعالیت آنتی‌اکسیدانی به سه روش RP و TAC، DPPHصورت گرفت. میزان مواد موثره در اندام‌های مختلف گیاه سنجد ثابت نبود به‌طوری‌ که نتایج نشان داد که بیشترین میزان فلاونوئید و فنل درمنطقه قرخ قیز به‌دلیل افزایش تنش شوری (6/4Ec=) مشاهده شد. بیشترین میزان آنتوسیانین‌ها و فعالیت آنتی‌اکسیدانی نیز در این منطقه به‌دلیل وجود این تنش شوری افزایش یافت. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - بررسی اثر دگرآسیبی عصاره آبی گیاه درمنه کوهی .( Artemisia aucheri Boiss ) بر جوانهزنی و رشد اولیه بادام کوهی ( Amygdalus scoparia
        این تحقیق با هدف تعیین اثر دگرآسیبی عصاره آبی درمنه کوهی (Artemisia aucheri Boiss.) بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه بادام کوهی (Amygdalus scoparia) و به‌صورت آزمایشگاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار عصاره آبی اندام هوایی درمنه کوهی در پنج غلظت 15، 30، 45، 60 و چکیده کامل
        این تحقیق با هدف تعیین اثر دگرآسیبی عصاره آبی درمنه کوهی (Artemisia aucheri Boiss.) بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه بادام کوهی (Amygdalus scoparia) و به‌صورت آزمایشگاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار عصاره آبی اندام هوایی درمنه کوهی در پنج غلظت 15، 30، 45، 60 و 75 گرم در لیتر و آب مقطر (شاهد) در سه تکرار انجام و نتایج پس از تجزیه واریانس یک‌طرفه، مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون چند دامنه‌ای دانکن به عمل آمد. نتایج نشان داد بین میانگین خصوصیات مورد بررسی بادام کوهی در تمام تیمارهای اعمالی تفاوت معنی‌داری (05/0=α) وجود دارد به‌طوری‌که آستانه تأثیرپذیری برای متغیرهای طول ریشه‌چه و وزن خشک ساقه‌چه غلظت 15 گرم در لیتر، برای متغیرهای درصد جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه، وزن ‌تر ساقه‌چه، وزن ‌تر ریشه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه غلظت30 گرم در لیتر و برای متغیرهای سرعت جوانه‌زنی و تعداد برگچه غلظت 45 گرم در لیتر بود. نتایج حاصل ازمقایسه میانگین‌ها نشان داد کمترین تأثیر را غلظت 15 گرم در لیتر و بیشترین تأثیر را غلظت 60 و 75 گرم در لیتر بر صفات مورد بررسی بادام کوهی نسبت به شاهد دارد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - بررسی تغییرات فنل و آنتوسیانین کل در اندامها و مراحل مختلف رشد میوه در دو گیاه دارویی آلو ( Prunus spinosa L. ) و ازگیل ( Mespilus germanica L. ) در رویشگاههای طبیعی استان گلستان
        دو گیاه آلو (Prunusspinosa L.) و ازگیل (Mespilusgermanica L.) از درختچه‌های خاردار متعلق به تیره گل‌سرخیان می‌باشند که به‌صورت خودرو در اغلب جنگل‌های استان گلستان می‌رویند و در طب سنتی منطقه از هر دو گیاه به‌عنوان ضد التهاب، ضد عفونی‌کننده و مقوی قلب استفاده می‌شود. در چکیده کامل
        دو گیاه آلو (Prunusspinosa L.) و ازگیل (Mespilusgermanica L.) از درختچه‌های خاردار متعلق به تیره گل‌سرخیان می‌باشند که به‌صورت خودرو در اغلب جنگل‌های استان گلستان می‌رویند و در طب سنتی منطقه از هر دو گیاه به‌عنوان ضد التهاب، ضد عفونی‌کننده و مقوی قلب استفاده می‌شود. در این تحقیق اندام‌های دو گیاه از رویشگاه‌های مختلف استان (گرمابدشت- 700 متر و روستای زیارت -1215 متر) به‌صورت تصادفی جمع آوری شد و به‌ترتیب اثر میزان ارتفاع روی میزان فنل کل (در برگ و میوه نارس آلو) و آنتوسیانین کل (در برگ‌های ازگیل و گل‌های آلو)؛ همچنین تغییرات مقدار فنل کل در میوه آلو در 4 مرحله از بلوغ (نارس، بالغ، رسیده و بعد از بلوغ) بررسی شد. مقدار فنل کل با روش فولن-سیکالتو و مقدار آنتوسیانین کل با روش اختلاف pH با دستگاه اسپکتروفوتومتر در 3 تکرار سنجش و مقایسه شد. نتایج نشان داد که مقدار فنل کل در برگ‌‍های آلو از میوه‌های آن بیشتر بود. مقدار فنل کل در میوه‌های آلو به‌طور پیوسته در طی بلوغ کاهش می‌یافت. مقایسه میانگین داده‌ها تحت ANOVA در سطح 5 درصد نشان داد که عامل ارتفاع در همه موارد (به غیر از مقدار فنل کل در میوه‌های نارس آلو) اثر معنی‌داری داشته است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        9 - بررسی عملکرد آنتیاکسیدانی و میزان فنل عصارههای مختلف صمغ گیاه آنغوزه (Ferula assa-foetida L. ) در خراسان جنوبی
        در این تحقیق به منظور ارزیابی عملکرد آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات فنلی عصاره‌های آبی و هیدروالکلی گیاه آنغوزه (.Ferula assa-foetida L)، صمغ گیاه از رویشگاه طبیعی آن واقع در شهرستان بیرجند (1470 متر) جمع‌آوری شد. عصاره‌ها با روش خیساندن، اندازه‌گیری میزان فنل کل با استفاده از چکیده کامل
        در این تحقیق به منظور ارزیابی عملکرد آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات فنلی عصاره‌های آبی و هیدروالکلی گیاه آنغوزه (.Ferula assa-foetida L)، صمغ گیاه از رویشگاه طبیعی آن واقع در شهرستان بیرجند (1470 متر) جمع‌آوری شد. عصاره‌ها با روش خیساندن، اندازه‌گیری میزان فنل کل با استفاده از معرف فولین سیکالتو برحسب میلی‌گرم بر گرم اسیدگالیک و فعالیت آنتی‌اکسیدانی نیز به روش اسپکتوفوتومتری براساس میزان مهار رادیکال‌های آزاد DPPH سنجیده شد. نتایج نشان داد عصاره هیدروالکلی گیاه به‌دلیل کثرت مواد موثره فنلی (228 mgEGA) و میزان IC50 عصاره با مقدار 415/0 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر از خاصیت آنتی‌اکسیدانی بیشتری نسبت به عصاره آبی در مهار رادیکال‌های آزاد برخوردار است. پرونده مقاله