اثر محلول پاشی برگی کیتوزان و پودر پوست میگو بر رنگدانه های فتوسنتزی، برخی شاخص های رشد و اسانس گیاه دارویی زوفا
فاطمه خوش اقبال قرابایی
1
(
زیست شناسی، علوم پایه، دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران
)
عبدالله قاسمی پیر بلوطی
2
(
مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی،، تهران، ایران
)
شکوفه انتشاری
3
(
گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
)
سید جواد داورپناه
4
(
مرکز تحقیقات زیست فناوری کاربردی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله( عج)، تهران، ایران
)
کلید واژه: اسانس, پوست میگو, زوفا, کیتوزان, ,
چکیده مقاله :
یکی از راه های افزایش تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان استفاده از الیسیتورها است. کیتوزان یک الیسیتور زیستی است که از استیل زدایی کیتین موجود در پوسته خارجی سخت پوستانی مثل میگو به دست می آید. پوست میگو بخشی از ضایعات جامد میگو را تشکیل داده و سالانه مقدار زیادی از آن دور ریخته می شود. این پژوهش به منظور بررسی اثر محلول پاشی کیتوزان با غلظت های 25/0 و 5/0 گرم در لیتر و پودر پوست میگو با غلظت های 5/2 و 5 گرم در لیتر بر گیاه دارویی زوفا به صورت گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد، طی بهار تا پاییز 1396 انجام شد. اسانس گیری از اندامهای هوایی زوفا به روش تقطیر با آب و شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس توسط GC-FID و GC/MS صورت گرفت. در کل 33 ترکیب از اسانس زوفا در همه تیمارها شناسایی شد که 89 تا 95 درصد از ترکیب اسانس را تشکیل می داد. ترکیبات غالب اسانس در همه تیمارها سیس پینوکامفون (09/55–19/43 درصد) و بتا پینن (04/15 – 31/8 درصد) بود. محلول پاشی های کیتوزان، پوست میگو و محلول های توام پوست میگو و کیتوزان موجب افزایش درصد اسانس و سیس پینوکامفون شدند ولی از نظر آماری تنها اثر کیتوزان 5/0 گرم در لیتر معنی دار بود. تیمارهای کیتوزان موجب کاهش ولی پوست میگو و محلول های توام کیتوزان × پوست میگو باعث افزایش ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی، کلروفیل a وb و کلروفیل کل شد. با این حال، هیچ کدام به لحاط آماری معنی دار نبود. با توجه به نتایج این مطالعه، به نظر می رسد که علاوه بر کیتوزان از پوست میگو با غلظت های بیشتر هم می توان برای افزایش مواد موثره گیاه دارویی زوفا استفاده کرد.
چکیده انگلیسی :
One of the methods to increase the secondary metabolites production in plants is to use elicitors and chitosan is a biotic elicitor obtained from the deacetylation of chitin in the outer shell of crustaceans such as shrimp. Shrimp skin is part of shrimp solid waste discarded in large amount every year. This research was carried out to investigate the effect of foliar application of chitosan elicitor (0.25 and 0.5 g/l) and shrimp skin powder (2.5 and 5 g/L), on medicinal plant Hyssopus officinalis in potted form at the Experimental Farm of Islamic Azad University, Shahre-kord Branch during spring to fall 2017. The essential oils obtained from aerial part of hyssop by hydro-distillation. The essential oils were analyzed by GC-FID and GC/MS. Totally, 33 compounds identified representing more than 89-95% of the oil composition. The predominant components of the essential oil in all treatments were cis-pinocamphon (43.19-55.09%) and beta-pinene (8.31-15.04%). Foliar application of chitosan, shrimp skin and shrimp skin × chitosan increased the percentage of essential oil and cis-pinocamphon, but statistically only the effect of chitosan 0.5 was significant. Chitosan treatments decreased plant height, shoot fresh and dry weight, chlorophyll a, chlorophyll b and total chlorophyll of hyssop but shrimp skin and chitosan × shrimp skin solutions increased. Although, no one was significant. According to the results of this study, it seems that in addition to chitosan, shrimp skin with higher concentrations can be used to increase effective substances of the medicinal plant Hyssopus officinalis.