ارائه الگوی مؤلفه‌های مدیریت رفتارهای انحرافی مبتنی بر فرهنگ‌سازمانی در وزارت بهداشت و درمان: روش تحلیل تم

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

میثم مقصودی آشتیانی ¹ , محمدرضا ربیعی مندجین ² , وحید آرایی ³

1 - گروه مدیریت دولتی، واحد بین المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.
2 - استادیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت دولتی و خط مشی گذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1403/02/08 تاریخ پذیرش : 1403/02/29 تاریخ انتشار : 1403/04/20

کلید واژه: مدیریت رفتارهای انحرافی, فرهنگ‌سازمانی, تحلیل تم, وزارت بهداشت و درمان.,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مؤلفه‌های مدیریت رفتارهای انحرافی مبتنی بر فرهنگ‌سازمانی در وزارت بهداشت و درمان است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد، پیمایشی-توسعه ای و به لحاظ ماهیت داده ها از نوع کیفی است. جامعه آماري پژوهش از دو گروه تشکیل شده است. گروه اول شامل متخصصین و خبرگانی است که اعضاي هیئت علمی دانشگاه¬ها بوده¬اند و گروه دوم شامل کارشناسان خبره است که حداقل 10 سال سابقه در حوزه رفتار سازمانی و حوزه بهداشت و درمان داشته¬اند که با استفاده از روش نمونه¬گیری گلوله برفی و اشباع نظری، از میان آن ها 24 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته برگرفته از مبانی نظری می باشد. روش تجزیه و تحلیل پژوهش با استفاده از روش تحلیل تم می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که در مرحله کدگذاري اولیه، 118 کد استخراج شده از 24 مصاحبه دقیق با خبرگان و متخصصان حوزه پژوهش به 35 مفهوم انتزاعی تر تبدیل شده و در نهایت 6 مقوله شامل تقویت خلاقیت و نوآوری، ایجاد و ترویج فرهنگ اخلاقی سازمانی، شایسته سالاری، ارتقای معنویت سازمانی، مدیریت تعارض‌های شغلی و خانوادگی و سیستم راهبری سازمانی اثربخش شناسایی شده اند.

چکیده انگلیسی:

The aim of the present research is to provide a model of the components of deviant behavior management based on organizational culture in the Ministry of Health and Medicine. This research is in terms of practical purpose, in terms of approach, it is survey-developmental and in terms of the nature of the data, it is of qualitative type. The statistical population of the research consists of two groups. The first group includes specialists and experts who were members of the academic faculty of universities, and the second group includes experts who have at least 10 years of experience in the field of organizational behavior and healthcare, who were selected using the snowball sampling method and theoretical saturation, among them 24 people have been selected as a statistical sample. The data collection tool is deep and semi-structured interviews based on theoretical foundations. The research analysis method is using the theme analysis method. The results of the research show that in the initial coding stage, 118 codes extracted from 24 detailed interviews with experts and specialists in the field of research were converted into 35 more abstract concepts and finally 6 categories including strengthening creativity and innovation, creating and promoting organizational ethical culture, Meritism, promotion of organizational spirituality, management of occupational and family conflicts and effective organizational management system have been identified.

منابع و مأخذ:


منابع
1. اشکبوس، سمیرا، دارایی، مهری، پورحسینی، ابراهیم. (1400). ارائه مدل فرهنگ سازمانی در دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دو فصلنامه علمی جامعه شناسی آموزش و پرورش، 15(1)، 67-88.
2. آشنا، مصطفی، عباس¬پور، عباس ، دهقانان، حامد، حقیقی کفاش، مهدی. (1398). شناسایی رفتارهای منحرف سازمانی کارکنان و سازوکارهای کاهش آن در سازمانهای نظارتی: کاربردی از روش کیو سورت، چشم¬انداز مدیریت دولتی، 10(1)، 39-58.
3. افشار، ابراهیم. (1392). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه ای، تهران: نشر نی.
4. خمش¬آیا، رخیده¬محدرضا، دهقان، مائده، بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد سازمانی با تأکید بر نقش میانجی هوش فرهنگی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهر ایلام). (1398). فصلنامه علمی فرهنگ ایلام، 20(62)، 213-244.
5. رحمتی پس ویشه. (1401). بررسی عوامل مؤثر بر تمایل کارمندان به رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای انحرافی، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.
6. زینلی، سینا، منظری توکلی، علیرضا، سلاجقه، سنجر. (1398). تبیین عوامل مرتبط با رفتارهای انحرافی کارکنان با توجه به نقش سبک رهبری مدیران و ارائه الگوی مناسب، مجله دانشکده پزشکی، 62(4)، 511-525.
7. سیاوشی، ملیحه، عصمتی مقدم، محمدرضا. (1398). بررسی نقش عدم امنیت شغلی کمی و کیفی در بروز رفتارهای انحرافی کاری در یک سازمان نظامی، مدیریت منابه انسانی پایدار، 1(1)، 75-93.
8. شاهوردی شهرکی، آسیه، نیسی، عبدالکاظم، هاشمی شیخ¬شبانی، اسماعیل. (1396). اثر فرهنگ سازمانی و ابعاد ساختار سازمانی بر عملکرد شغلی و نوآوری: نقش واسطه ای هوش سازمانی، مشاوره شغلی و سازمانی، 9(30)، 116-144.
9. صیرفیان باب‌الدشتی، مهران، نظری، رسول، مشکل¬گشا، الهام. (1401). ارائه مدل اثر فرهنگ سازمانی بر تسهیم دانش و ایجاد چابکی سازمانهای ورزشی در شرایط بحرانی با رویکرد پدافند غیرعامل، فصلنامه مدیریت در ورزش، 2(3)، 48-61.
10. عباس¬پور، عباس، نیک¬مراد، زهره، طاهری، مرتضی، رحیمیان، حمید. (1401). کنترل عوامل مؤثر بر رفتارهای انحرافی کاری کارکنان اداری دانشگاه‌ها، 11(4)، 65-92.
11. قائدامینی هارونی، عباس، ابراهیم¬زاده دستجردی، رضا، صادقی ده¬چشمه، مهرداد. (1401). شناسایی ابعاد رفتارهای انحرافی در محیط کار با استفاده از رویکرد فراترکیب، مدیریت فرهنگ سازمانی، 20(3)، 647-676.
12. کاظمی، فضل اله، نظری، یونس، زارع، امین، و رمضان، مجید. (1399). رهبری ماکیاولی و رفتار انحرافی کارکنان: تبیین نقش میانجی گر رهبری غیراخلاقی خودکامه و بدبینی سازمانی، اخلاق در علوم و فناوری، 15(2)، 140-149.
13. کرمی، غلامرضا، تاجیک، کامران. (1394). تدوین مدل گزاشگری حسابداری تورمی در ایران، بررسی های حسابداری و حسابرسی، 22(1)، 124-105.
14. مولوی، زینب، نوری، لیلا. (1401). رفتارهای انحرافی مثبت و عوامل مؤثر در بروز آن در میان کارکنان سازمان‌های دولتی، مورد مطالعه: سازمان‌های دولتی استان قم، مدیریت سازمان¬های دولتی، 10(3)، 75-86.
15. Adams, R., Martin, S., & Boom, K. (2018). University culture and sustainability: Designing and implementing an enabling framework. Journal of cleaner production, 171, 434-445.
16. Anderson, R. (2007). Thematic content analysis: descriptive presentation of qualitative data. usa: scientific research publishing Inc.
17. Braun, V.; Clarke, V., & Rance, N. (2014). How to use thematic analysis with interview data. the counselling & psychotherapy research handbook, london: sage publications.
18. Chen, Y., Li, S., Xia, Q., & He, C. (2017). The relationship between job demands and employees counterproductive work behaviors: the mediating effect of psychological detachment and job anxiety‚ Frontiers in Psychology, 2 (8), 1890.
19. Connor‚ P.J.O., Stone, Sh., Walker, B.R., & Jackson Chris‚ J. (2017). Deviant behavior in constrained environments: sensation-seeking predicts workplace deviance in shallow learners‚ Personality and Individual Differences‚ 108 (1)‚ 20-25.
20. Danish, R. Q., Holbrook, A., Latif, Y., & Shaheen, U. (2016). Impact of intellectual capital on organizational creativity through technical innovation in telecom sector sizes. Journal of Statistics, 23(1).
21. Gatling, A., Shum, C., Book‚ L., & Bai‚ B. (2017). The influence of hospitality leaders relational transparency on followers trust and deviance behaviors: mediating role of behavioral integrity‚ International Journal of Hospitality Management‚ 62 (1)‚ 11–20
22. Jiang, H., Jiang, X., & Sun, P. Li, X. (2020). Coping with workplace ostracism: the roles of emotional exhaustion and resilience in deviant behavior, Management Decision, 59 (2), 358-371.
23. Malik, P., & Lenka, U. (2019). Exploring interventions to curb workplace deviance: lessons from air india, Tourism Review, 74 (3), 563-585.
24. Narayanan, K., & Murphy, S.E. (2017). Conceptual framework on workplace deviance behaviour: a review‚ Journal of Human Values, 23 (3), 218-233.
25. Poldner, K., Dentoni, D., & Ivanova, O. (2017). Aesthetic mediation of creativity, sustainability and the organization. Journal of cleaner production, 140, 1936-1947.
26. Silva, H.M.S., & Ranasinghe, R.M.I.D. (2017). The impact of job stress on deviant workplace behaviour: a study of operational level employees of comfort apparel solutions company in sri lanka‚ International Journal of Human Resource Studies, 7 (1), 74-85.
27. Streubert Speziale H.J., Streubert Streubert, H.J. (2011). Qualitative research in nursing: advancing the humanistic imperative. (5th ed). New York.
28. Toirova, Y., Sung, S. Y., Choi, J. N., Kim, M. S,. (2022), Examining organizational citizenship behavior as a remedy for deviant behavior, Journal of Business Ethics, 129(1), 43-57.
29. Turel, O. (2017). Organizational deviance via social networking site use: the roles of inhibition, stress and sex differences‚ Personality and Individual Differences‚ 29 (119)‚ 311–316.
30. Zahid, B. A. and Nauman, N.( 2023) Examining the relationship between rudeness at work and deviant behaviors considering the role of interpersonal conflict and organizational climate.South Asian Journal of Business Studies, 8(3), 266–282.