بررسی تأثیر توسعه بنادر بر رشد اقتصادی مناطق میزبان

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

سیامک علمی ¹ (گروه اقتصاد و مدیریت، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران)
کامبیز هژبرکیانی ² (گروه اقتصاد و مدیریت، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران)
عباس معمارنژاد ³ (گروه اقتصاد و مدیریت، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران)
یگانه موسوی جهرمی ⁴ (گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/10/03 تاریخ پذیرش : 1401/12/06 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: F43, R11, واژه‌های کلیدی: رشد اقتصادی, اقتصاد بندر, ظرفیت عملیات بنادر, عملیات تخلیه و بارگیری بنادر. طبقه بندی JEL : P25,

چکیده مقاله :

چکیده امروزه بنادر با در اختیار داشتن حدود 80 درصد از تجارت جهانی مهم‌ترین دریچه تجارت ملی و بین‌المللی محسوب می‌‌شوند. علی‌رغم اهمیت روز افزون بنادر در توسعه حمل‌ونقل، بنادر و فعالیت‌های مربوط به آن در ایران کاملاً مغفول مانده‌اند. ارتباط معنادار بین توسعه‌یافتگی مناطق بندری با ظرفیت و حجم فعالیت‌های صورت‌گرفته در بنادر این سوال مهم را برمی‌انگیزد که تأثیر خالص فعالیت‌های صورت‌گرفته در بنادر بر رشد مناطق میزبان چگونه است؟ در مطالعه حاضر با استفاده از داده‌های شش استان شامل سیستان و بلوچستان، خوزستان، بوشهر، هرمزگان، گیلان و مازندران طی دوره زمانی 1384 تا 1396 موضوع فوق بررسی می شود. نتایج حاکی از آن است که ظرفیت عملیات در بنادر ، توسعه انسانی، نرخ رشد اقتصادی در ابتدای دوره، اشتغال، سرمایه‌گذاری دولت در بنادر، بودجه جاری دولت، دستمزد، فناوری، ساختار تولید و شهرنشینی اثر مثبت و معنادار و هزینه حمل‌ونقل تأثیر منفی و معناداری بر تولید اقتصادی استان ها داشته‌اند

چکیده انگلیسی:

Abstract With having 80 percent of world trade, ports nowadays are the most important national and international window towards trade. Despite their Increasing importance in development of transportation, ports and the relevant activities are completely neglected in Iran. Significant relationship between ports development and their capacity and throughput drive an important question: what is the net effect of port throughput on the host areas growth? The present study analyses the question using data of six provinces including Khoozestan, Booshehr, Hormozgan, Gilan, Mazandaran, and Sistan and Baluchestan during 2005-2017 (1384-1396). Results show that ports capacity, human development, economic growth at the initial period, employment, government investment in ports, government's current budget, wage, technology, production structure and urbanization have significant positive impact on economic output of the provinces while the transportation cost has a negative one.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• احسانی‌فر، یحیی؛ (1394)؛ "تاثیر اجرای استراتژی افزایش ترانزیت از طریق بندر چابهار بر توسعه محلی"؛ نشریه صنعت حمل‌ونقل دریایی.


• باسخا و همکاران، (1389)، "رتبه بندی شاخص کیفیت زندگی در استان های کشور"، فصل نامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال نهم، شماره 37.


• بردی آنامرادنژاد، رحیم؛ جانباز قبادی، غلامرضا و ابراهیمی، کمیل؛ (1390)؛ "بررسی نقش بندر در توسعه و تحول شهر بندر انزلی"؛ نخستین همایش ملی آرمان‌شهر ایران (ارائه به صورت پوستر).


• جعفری، حسن؛ سعیدی، سید ناصر و جعفری، حمید؛ (1391)؛ "توسعه بنادر کشور راهبردی موثر در توسعه دریامحور"؛ اولین همایش ملی توسعه سواحل مکران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران.


• حسینی، سیده مریم، دائی کریم زاده، سعید، بختیاری، صادق (1397)، " ارتباط بین توسعه مالی، رشد اقتصادی و مصرف انرژی در منتخبی از کشورهای در حال توسعه" ، فصلنامه اقتصاد مالی ، سال دوازدهم، شماره 45


• رجب زاده، آرمین، محبوب لاله، مینا، عباسی استمال ، محمدرضا (1388) ، "بررسی تاثیر زیرساخت های حمل و نقل بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران"، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 3 شماره 7


• سعیدی، سید ناصر و مرادپور، کمال؛ (1392)؛ "نقش بنادر در فرایند توسعه اقتصادی کشور"؛ ماهنامه علمی و تحقیقاتی بندر و دریا.


• کیانی‌مقدم، منصور؛ جعفرزاده کناری، مهدی و بخشی‌زاده علیرضا؛ (1392)؛ « ارزیابی کارایی نسبی بنادر ایران با تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)»؛ نشریه علمی-پژوهشی اقیانوس‌شناسی، سال چهارم، شماره 13، بهار 1392.

نورمحمدی، خسرو، عرب مازار، عباس، مهرگان، نادر، پرتویی، بامداد (1399) ، "تحلیل اثرگذاری مخارج دولت بر نابرابری درآمدی در استان های کشور روش GMM "، فصلنامه اقتصاد مالی، سال چهاردهم، شماره 53

• Bottasso, A., Conti, M., de Sa Porto, P. C., Ferrari, C., & Tei, A. (2018). Port infrastructures and trade: empirical evidence from Brazil. Transportation Research Part A: Policy and Practice,


• Bottasso, A., Conti, M., Ferrari, C., & Tei, A. (2014). Ports and regional development: a spatial analysis on a panel of European regions. Transportation Research Part A: Policy and Practice


• Bottasso, A., Conti, M., Ferrari, C., Merk, O., & Tei, A. (2013). The impact of port throughput on local employment: Evidence from a panel of European regions. Transport Policy


• Chowdhury, A. K., & Erdenebileg, S. A., (2006). Geography against development: A case for landlocked developing countries


• Chai, S. N. (2005). Can ports contribute to the economic development of the regions they serve?: an examination of the potential, if any, of using the Kenya Ports Authority as an engine for Kenya's economic recovery and development.


• Jiang, X., He, X., Zhang, L., Qin, H., & Shao, F. (2017). Multimodal transportation infrastructure investment and regional economic development: A structural equation modeling empirical analysis in China


• Park, J. S., & Seo, Y. J. (2016). The impact of seaports on the regional economies in South Korea: Panel evidence from the augmented Solow model. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review


• Radelet, S., & Sachs, J. D. (1998). Shipping Costs, Manufactured Exports, and Economic Growth.


• Sánchez, R. J., & Wilmsmeier, G. (2010). Contextual port development: A theoretical approach. In Essays on port economics (pp. 19-44). Physica, Heidelberg.


• Shan, J., Yu, M., & Lee, C. Y. (2014). An empirical investigation of the seaport’s economic impact: Evidence from major ports in China. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 69, 41-53.


• Song, L., & van Geenhuizen, M. (2014). Port infrastructure investment and regional economic growth in China: Panel evidence in port regions and provinces. Transport Policy,


• )2017(. “Review of Maritime Transport.” http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/rmt2015_en.pdf


• سالنامه های مرکز آمار ایران سالهای 1384 تا 1396، amar.org.ir


• سازمان بنادر و دریانوردی، pmo.ir


• بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، cbi.ir