توسعه و گستردگی شهرها از عوامل اصلی در تغییرات کاربری اراضی است که عدم توجه به آن سبب مشکلات زیستمحیطی، اقتصادی- اجتماعی شده است. از اینرو، تحقیق حاضر به بررسی تطبیقی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در دو کلانشهر تبریز و کرج در بازهی زمانی 2000 تا 2017 پرداخته است چکیده کامل
توسعه و گستردگی شهرها از عوامل اصلی در تغییرات کاربری اراضی است که عدم توجه به آن سبب مشکلات زیستمحیطی، اقتصادی- اجتماعی شده است. از اینرو، تحقیق حاضر به بررسی تطبیقی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در دو کلانشهر تبریز و کرج در بازهی زمانی 2000 تا 2017 پرداخته است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی میباشد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش شیگرا و مدل هلدرن استفاده شده است. نتایج تحقیق نمایانگر رشد سریعتر کرج نسبت به تبریز میباشد؛ به طوری که تبریز 2/4 درصد و کرج 7 درصد توسعه پیدا کرده است و این توسعه در بازههای تعیین شده به ترتیب 5/1، 2 و 5/0 درصد در تبریز و 4، 2 و 1 درصد در کرج میباشد. در کرج مراتع با بیشترین تخریب (10 درصد)، و در تبریز کاربری مختلط باغی و زراعی با 5/4 درصد بیشترین تخریب را داشته است. نتایج مدل هلدرن نشان میدهد که رشد کرج صد درصد از رشد جمعیت پیروی کرده است و رشد بالای جمعیت اثر رشد بدقواره شهری را خنثی کرده است و در تبریز 55/0 درصد از رشد، ناشی از افزایش جمعیت و 45/0 درصد از رشد، ناشی از رشد بیقواره شهری میباشد.
پرونده مقاله
سوانح طبیعی در دنیا همواره با چالشی بزرگ در راه توسعه پایدار مورد توجه بوده است. در نتیجه، راههای رسیدن به این توسعه به وسیله الگوهای کاهش آسیبپذیری ضرورت پیدا کرده است. در این میان تبیین رابطه تابآوری در برابر سوانح طبیعی، در واقع نحوه تأثیرگذاری ظرفیتهای اجتماعی، چکیده کامل
سوانح طبیعی در دنیا همواره با چالشی بزرگ در راه توسعه پایدار مورد توجه بوده است. در نتیجه، راههای رسیدن به این توسعه به وسیله الگوهای کاهش آسیبپذیری ضرورت پیدا کرده است. در این میان تبیین رابطه تابآوری در برابر سوانح طبیعی، در واقع نحوه تأثیرگذاری ظرفیتهای اجتماعی، اقتصادی، نهادی، سیاسی و اجرایی جوامع در افزایش تابآوری و شناخت ابعاد تابآوری در اجتماع است. بنابراین کاهش خطر سوانح از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف اصلی از انجام این پژوهش تحلیل وضعیت تاب آوری در بافت مسئله دار فرحزاد و ارائه الگوی بهینه در این بافت ها با استفاده از تکنیک تی تکنمونه ای و معادلات ساختاری است. نتایج آزمون تی تک نمونه ای از شاخص های تاب آوری اجتماعی، تابآوری اقتصادی و تاب آوری مدیریتی- نهادی نشان داده است که، برای ارزیابی شاخص تاب آوری اجتماعی از 7 متغیر استفاده شده است. تحلیل اطلاعات جمع آوری شده نشان می دهد که میزان رضایتمندی مردم منطقه از متغیرهای توانایی انطباق با آشفتگی ها و تنش ها ، میزان مشارکت برای رفع بحران ، تمایل اجتماعی به مشارکت ، مشارکت در تصمیم گیری، پیوندهای اجتماعی با همسایگان و درک محلی از خطر بالاتر از حد متوسط بوده و رضایتمندی قابل قبولی در این خصوص وجود دارد. مقدار خطای آلفای (Sig) آزمون T برای این 6 متغیر برابر با 00/0 است، از آنجا که این میزان خطا، از میزان خطای قابلقبول برای آزمون یعنی از 05/0 کمتر است، در نتیجه می توان استدلال کرد که تفاوت میزان رضایت مشاهده شده برای این سنجه ها با حد متوسط رضایتمندی به حدی است که در سطح اطمینان بالای 99 درصد معنی داری است. اما متغیر دانش و آگاهی نسبت به بحران، میزان رضایتمندی مردم منطقه در حد متوسط بوده و نارضایتی محسوسی در این خصوص مشاهده می شود و از آنجا که مقادیر Sig مشاهده شده برای تمامی این شاخص ها کمتر از 05/0 میباشد، میتوان نتیجه گرفت که تفاوت مشاهده شده در دیدگاه پرسش شوندگان از حد متوسط رضایتمندی جامعه کاملاً معنی دار بوده است. در نهایت خود شاخص تاب آوری اجتماعی با میانگین 50/3 و سطح معنی داری کمتر از 05/0 (000/0) بالاتر از حد متوسط می باشد و رضایت مندی مردم محله فرحزاد از شاخص تاب آوری اجتماعی را نشان می دهد.
پرونده مقاله
تصویر ذهنی عبارت است از تصویر یا برداشتی که هر انسان از خود، دیگران و محیط اطراف دارد. هدف از این پژوهش بررسی تصویر ذهنی مردان و زنان از فضاهای شهری و پی بردن به چگونگی تفاوت موجود در تصویر ذهنی آنها بر اساس سلسله مراتب تصویر ذهنی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و د چکیده کامل
تصویر ذهنی عبارت است از تصویر یا برداشتی که هر انسان از خود، دیگران و محیط اطراف دارد. هدف از این پژوهش بررسی تصویر ذهنی مردان و زنان از فضاهای شهری و پی بردن به چگونگی تفاوت موجود در تصویر ذهنی آنها بر اساس سلسله مراتب تصویر ذهنی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و در آن از روشهای پیمایشی و توصیفی– تحلیلی استفاده شده و ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه، با حجم نمونه بهدست آمده از فرمول کوکران و نقشههای کروکیوار است. در تحلیل دادههای بهدست آمده از آزمونهای مقایسهای، توصیفی و تحلیل محتوا بهره گرفته شده است. نتایج بهدست آمده نشان داد که بین مردان و زنان از نظر تصویر ذهنی از فضاهای شهری تفاوت معناداری وجود دارد و مقدار میانگین رتبهای نشان داد که تصویر ذهنی در مردان در مقایسه با زنان قویتر است. همچنین تصویر ذهنی مردان در مقایسه با زنان از کلیت بیشتری برخوردار است و در مقابل زنان بیشتر با جزییات تصویر ذهنی خود را شکل میدهند. مردان در ارایهی تصویر ذهنی خود عمدتاً در تمامی سطوح سلسله مراتب تصویر ذهنی به نام مکانها با نقاط ثقل مختلف و با تأکید بر راهها اشاره میکنند در مقابل زنان در جزییترین نقشهها هم کمتر به نام مکانها اشاره میکنند و در تصویر ذهنی آنها تعاملات اجتماعی و فضایی با تکیه بر محل سکونت به عنوان نقطهی ثقل بیشتر به چشم میخورد و عمده تأکید آنها بر نشانهها است.
پرونده مقاله
مجتمعهای مسکونی در عصر حاضر به گونهای طراحی میشوند که میزان تبادلات اجتماعی در آنها کاهش پیدا کرده است. یکی از عواملی که نقش تعاملات اجتماعی را در مجتمعهای مسکونی کم رنگ کرده است، مسئله امنیت محیطی میباشد. بدین جهت در این پژوهش به بررسی نقش تعاملات اجتماعی در ایجا چکیده کامل
مجتمعهای مسکونی در عصر حاضر به گونهای طراحی میشوند که میزان تبادلات اجتماعی در آنها کاهش پیدا کرده است. یکی از عواملی که نقش تعاملات اجتماعی را در مجتمعهای مسکونی کم رنگ کرده است، مسئله امنیت محیطی میباشد. بدین جهت در این پژوهش به بررسی نقش تعاملات اجتماعی در ایجاد امنیت محیطی، در مجتمعهای مسکونی پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر روش پیمایشی- همبستگی میباشد. این پژوهش در ابتدا به بررسی مبانی نظری و دیدگاههای صاحبنظران در زمینه های تعاملات اجتماعی و امنیت محیطی پرداخته است. سپس شاخص های تأثیر گذار استخراج و با استفاده از مدل مفهومی پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفته شده است. جامعه آماری در این پژوهش از میان مجتمعهای مسکونی شهر تهران در نظر گرفته شده است که با توجه به مشخصهها و مؤلفههای طرح مطالعاتی و گستردگی جامعه آماری، مجتمع مسکونی اکباتان به عنوان بخش کوچکتر جامعه آماری در نظر گرفته شد و در نهایت، با تحلیل اطلاعات بهدست آمده، فرضیه ی پروژه مورد آزمون قرار گرفت. با توجه به اطلاعات بهدست آمده مشخص گردید که بین تعاملات اجتماعی و امنیت محیطی در مجتمع مسکونی رابطه معناداری وجود دارد.
پرونده مقاله
هم زمان با دگرگونی تعاملات برنامهریزی و بازار توسعه شهری تحت تأثیر فرایندهای جهانی شدن و رقابت شهری، شاخصهای رشد اقتصادی شهرها نیز شکل جدیدی یافتهاند؛ به طوری که برخی از مراکز تولیدی و کارخانجات باموفقیت توانستهاند پایه اقتصادی شهرها را از راه توسعه بخش تجارت و بازر چکیده کامل
هم زمان با دگرگونی تعاملات برنامهریزی و بازار توسعه شهری تحت تأثیر فرایندهای جهانی شدن و رقابت شهری، شاخصهای رشد اقتصادی شهرها نیز شکل جدیدی یافتهاند؛ به طوری که برخی از مراکز تولیدی و کارخانجات باموفقیت توانستهاند پایه اقتصادی شهرها را از راه توسعه بخش تجارت و بازرگانی با ارزش افزوده بالا تنوع بخشند؛ و برخی دیگر در این کار موفق نبودهاند. این در حالی است که در کشور ما در عمل، به تسهیل فرایندهای بازرگانی و بازاریابی، در مقیاسهای اقتصادی و بسترهای الکترونیکی و دیجیتالی در جهت دستیابی به شهرهای اقتصادی توجه کمی معطوف شده است. از این رو این مقاله سعی دارد بر اساس متدلوژی تحلیل مضمون، برای بازاریابی حسی که اخیرا” از جدیدترین و مهمترین روشهای بازرگانی و بازاریابی در دنیا است در شبکههای اجتماعی که این روزها به یکی از محبوبترین ابزارها در فضای مجازی تبدیل شده است؛ در راستای دستیابی به شهر اقتصادی چارچوبی مفهومی ارائه دهد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد، اکتشافی، و از لحاظ نحوه تجریه و تحلیل دادهها کیفی میباشد. بدین منظور گروهی از متخصصان بازاریابی انتخاب شدند و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. در این پژوهش از روش نمونهگیری هدفمند استفاده شد و فرایند انتخاب خبرگان و انجام مصاحبه با آنها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و مجموعا 16 مصاحبه صورت گرفت. سرانجام نتایج تحقیق منجر به ارائه الگوی مفهومی بازاریابی حسی در شبکههای اجتماعی بر اساس پنج بعد حواس پنجگانه، احساسات، تفکر، عمل و رابطه شد.
پرونده مقاله
پژوهش حاضر بر آن بوده است تا فراتحلیلی بر نگاه آسیبشناسانه در مطالعات اسنادی داخلی مبتنی بر سطح منطقه داشته باشد. فرایند کار در مطالعات اسنادی چون اسناد فرادست و گزارشات، برخی از پیشنویسهای منتشر شده و منتشر نشده، طرحهای پوشش دهنده استانی، رسالههای دکتری و پایاننا چکیده کامل
پژوهش حاضر بر آن بوده است تا فراتحلیلی بر نگاه آسیبشناسانه در مطالعات اسنادی داخلی مبتنی بر سطح منطقه داشته باشد. فرایند کار در مطالعات اسنادی چون اسناد فرادست و گزارشات، برخی از پیشنویسهای منتشر شده و منتشر نشده، طرحهای پوشش دهنده استانی، رسالههای دکتری و پایاننامههای کارشناسی ارشد و مقالات مشتمل بر دو مرحله بوده است؛ مرحله اول بر اساس روش شیوههای اسنادی و جمعآوری منابع و اسناد اولیه و ثانویه (آسیبهای دستهبندی شده) و در مرحله دوم بر اساس روشهای فراتحلیل، تحلیل محتوا، گرندد تئوری (آسیبهای موردی آشکار و مستتر) پیگیری شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد در مرحله اول مهمترین نتایج آسیبهای دستهبندی شده تأکید بر: رویکرد اسناد، روش و رویه، مدیریت منطقه، مسائل اقتصادی، مفاهیم و اندیشهها، حوزه عملی و اجرا داشتهاند و در مرحله دوم نیز در میان 54 پژوهش مورد بررسی در زمینه ماهیت پژوهش بیشترین فراوانی با 42 مورد با تحقیقات کاربردی، در زمینه روش تحقیق بیشترین فراوانی با 25 مورد با پیمایشی– میدانی، در زمینه فنون گردآوری دادهها بیشترین فراوانی معادل 27 مورد مبتنی بر پرسشنامه بودهاند. همچنین از 31 مورد دارای پایایی ابزار سنجش، 27 مورد آنها دارای میانگین بین 7/0 تا 9/0 بودهاند. همچنین 43 مورد آنها دارای فرضیه و یا پرسش پژوهش بودهاند و نهایتاً باتوجه به بهکارگیری اکثریت پژوهشها از چهارچوب تحلیلی، بهکارگیری ماهیت پژوهش در استفاده از نظریات نشان میدهد که 48 مورد آنها صرفاً مبتنی بر نظریه آزمایی بودهاند و مابقی آنها نیز نوعی نظریهآزمایی بودهاند که با ارائه الگوها و پیشنهادهایی میتوان آنها را در زمره پژوهشهای مبتنی بر ارائه نظریه جای داد؛ اگر چه به طور کامل دارای خط و مشی و اصول یک پژوهش بنیادی و نظریه ساز نبودهاند.
پرونده مقاله
شهرها با چالشهای زیستمحیطی، اجتماعی و اقتصادی فزایندهای مواجه بوده که در کنار هم تابآوری شهری را تهدید میکنند. مناطق شهری و ساکنانی که در آنجا زندگی و کار میکنند، همواره در معرض استرسهای مزمن، حاد و شوکها، بوده که با تأثیرات محیط طبیعی از جمله تغییر اقلیم، زلزله چکیده کامل
شهرها با چالشهای زیستمحیطی، اجتماعی و اقتصادی فزایندهای مواجه بوده که در کنار هم تابآوری شهری را تهدید میکنند. مناطق شهری و ساکنانی که در آنجا زندگی و کار میکنند، همواره در معرض استرسهای مزمن، حاد و شوکها، بوده که با تأثیرات محیط طبیعی از جمله تغییر اقلیم، زلزله، سیل و... تقویت میشوند و از آن جایی که جمعیت جهان در حال افزایش است و از 7.7 میلیارد در سال 2020 به 9.7 میلیارد در سال 2050 تخمین زده میشود، مشکلات و چالشهای بیشمار دیگری نیز از جمله شیوع اپیدمیهای فرگیر را پیش رو خواهد داشت. در این بین برنامهریزی شهری در پی آن است که با تغییر رویکرد به تابآوری شهری کمک نماید. لذا تابآوری شهری مفهومی است که با برنامهریزی شهری تقویت میشود. یکی از این راه حلهای افزایش تابآوری مجموعه اقداماتی با عنوان راهحلهای مبتنی بر طبیعت NBS ست این راه حلها برگرفته از یک رویکرد سیستمی برای تقویت نگهداری، بهبود و احیای تنوع زیستی و اکوسیستمها در مناطق شهری، گسترش منابع زیرساخت سبز و سازگاری اقلیم مبتنی بر اکوسیستم است.
پرونده مقاله
همهگیری و شیوع گسترده ویروس کرونا با شتابی کمسابقه، زیست بشری و بهطور خاص شهرها را در معرض یک مخاطره دشوار داده که این بار بیش از آسیبهای موضوعی و موضعی، کلیت و بقای جوامع شهری را در تمام ارکان آن، در معرض آسیب قرار داده است. مدیریت بحران اجتماعمحور بهعنوان روشی چکیده کامل
همهگیری و شیوع گسترده ویروس کرونا با شتابی کمسابقه، زیست بشری و بهطور خاص شهرها را در معرض یک مخاطره دشوار داده که این بار بیش از آسیبهای موضوعی و موضعی، کلیت و بقای جوامع شهری را در تمام ارکان آن، در معرض آسیب قرار داده است. مدیریت بحران اجتماعمحور بهعنوان روشی نوین در مدیریت بحران بهمنظور مشارکت تمام اقشار جامعه در زمینهی مخاطرات، اثرات بسزایی در کاهش آسیبپذیری و درنتیجه زمان پایداری در برابر بلایا در شهرها دارد لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل عوامل مؤثر برافزایش تابآوری جوامع در برابر همهگیری کرونا با رویکرد مدیریت بحراناجتماعمحور است. این پژوهش به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و ازلحاظ هدف کاربردی است. شناسایی مؤلفههای پژوهش از طریق بررسی مبانی نظری و تئوریک پژوهش و انجام تحلیل دلفی با مشارکت متخصصین رشتة برنامهریزی شهری در دانشگاهها و مراکز پژوهشی بهعنوان اعضای پانل صورت گرفته است. برای گردآوری دادههای موردنیاز از روش کتابخانهای و از روش پیمایشی بهصورت پرسشنامه استفاده شد. در بخش تجزیهوتحلیل از مدل تحلیل عاملی تأییدی در قالب مدلسازی معادلات ساختاری در نرمافزار AMOS نوع مؤلفهها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر مؤلفهها مورد تحلیل قرار گرفت. تحلیل ساختار ارتباطی عوامل مؤثر شناساییشده با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی نشان میدهد که عوامل شناساییشده دارای ارتباط ساختاری معنادار در خلق جوامع تاب آور در برابر کرونا در شهر زنجان میباشد. نتایج همچنین نشان میدهد که عامل مشارکت و شبکههای اجتماعی (F1) با بار عاملی 89/0، عامل سرمایه اجتماعی (F2) با بار عاملی 88/0، دانش و مهارتها (F3) با بار عاملی 85/0 و آگاهی (F4) با بار عاملی 75/0 بیشترین تأثیر را در خلق جوامع تاب آور در برابر بیماری کرونا دارند.
پرونده مقاله
بر اساس یافتههای این پژوهش از بین ۲۷ عامل شناسایی شده مؤثر در بازآفرینی بافت منطقه هشت تبریز ۹ عامل به عنوان پیشران حیاتی جهت سناریوسازی انتخاب شدند. در بین سناریوها نیز سناریوهای قوی به عنوان سناریوهای مطلوب انتخاب شد. در بین سناریوهای قوی سناریوهای اول، دوم، سوم و چکیده کامل
بر اساس یافتههای این پژوهش از بین ۲۷ عامل شناسایی شده مؤثر در بازآفرینی بافت منطقه هشت تبریز ۹ عامل به عنوان پیشران حیاتی جهت سناریوسازی انتخاب شدند. در بین سناریوها نیز سناریوهای قوی به عنوان سناریوهای مطلوب انتخاب شد. در بین سناریوهای قوی سناریوهای اول، دوم، سوم و چهارم به دلیل بالا بودن درجه مطلوبیت جزء برترین سناریوها مشخص گردید. نتایج نشان میدهد جهت بازآفرینی منطقه هشت تبریز توجه به بهبود وضعیت شاخصهای: عوامل مدیریتی، توسعه گردشگری، مرمت آثار تاریخی و مدیریت ترافیکی الزامی است. چون شاخصهای مذکور در آستانه تبدیل به بحران هستند و ادامه روند مذکور مانع بازآفرینی مطلوب منطقه هشت تبریز میشود.
پرونده مقاله
قرارگیری اکثر شهرها در حریم گسل های فعال، باعث افزایش آسیب پذیری ابنیه شهری در مقابل زلزله شده است. شهر مرند در پهنهبندی زلزله، در حریم 15 کیلومتری خط گسل فعال آذربایجان قرار گرفته است. وجود بافتهای حاشیه ای و فرسوده، باعث آسیب مضاعف این بافت ها در برابر زلزله خواهد ش چکیده کامل
قرارگیری اکثر شهرها در حریم گسل های فعال، باعث افزایش آسیب پذیری ابنیه شهری در مقابل زلزله شده است. شهر مرند در پهنهبندی زلزله، در حریم 15 کیلومتری خط گسل فعال آذربایجان قرار گرفته است. وجود بافتهای حاشیه ای و فرسوده، باعث آسیب مضاعف این بافت ها در برابر زلزله خواهد شد. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل ریسک زلزله در سکونتگاه های انسانی شهر مرند با روش شناسی توصیفی _ تحلیلی پرداخته است. جامعه آماری این تحقیق بافت های فرسوده شهر مرند می باشد. برای ارزیابی ریسک زلزله در منطقه مورد مطالعه، ابتدا مدل ارزیابی و ریسک زلزله در بافت فرسوده شهر مرند، ارائه گردیده و سپس با وزن دهی به شاخصها با استفاده از نظر متخصصان علوم شهری و پردازش اطلاعات در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، از طریق مدل همپوشانی وزن دار، نقشه پهنه بندی آسیبپذیری بافت فرسوده شهر مرند استخراج گردید. از شاخص های کیفیت بنا، قدمت بنا، نوع سازه، فاصله از معابر، نوع نما، تراکم ساختمانی و تراکم جمعیتی برای ارزیابی میزان آسیب پذیری بافت فرسوده استفاده شده است. بر اساس نقشه های مستخرج از مدل همپوشانی وزن دار، 40 درصد از مساحت بافت فرسوده شهر مرند با مساحت 372958 متر مربع (2/37 هکتار) در معرض آسیب پذیری خیلی بالا و بالا در برابر زلزله قرار گرفته اند.
پرونده مقاله