بررسی تطبیقی مدایح نبوی سیّدای نسفی و صفی الدین حلّی
محورهای موضوعی : شعرابراهیم فلاح 1 , محمدرضا حاجیان 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
شاعران مسلمان در ادب عربی و فارسی از دیرباز در صدر سروده‌های خود، علاوه بر حمد خداوند، سروده‌های ارزشمندی در قالب مدایح نبوی به پیشگاه پیامبر(ص) تقدیم نموده‌اند که نشان از اعتقاد و پای‌بندی‌شان به آن حضرت دارد. با توجه به اینکه پیامبر(ص) بنیانگذار دین مبین اسلام و خاتم پیامبران است، پرداختن به خصوصیات روحی و معنوی آن حضرت از دریچه مدایح نبوی امری ضروری است. از آنجایی که نقش و جایگاه پیامبر(ص) به عنوان نگین نبوت، در نظام هستی دارای اهمیت به خصوص می باشد. شاعران مسلمان برای متبرک کردن اشعارشان به این موضوع اهتمام ویژه‌ای داشتند و بخشی از اشعارشان را به آن اختصاص داده‌اند. زیرا روح و جان شاعران مسلمان سرشار از علاقه قلبی به حضرت بوده و در شعرشان صادقانه زبان به فضایل آن حضرت گشوده‌اند. پژوهش حاضر با کاربست روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به شواهدی از اشعار این شاعران، به بررسی تطبیقی مدایح نبوی نسفی و حلّی پرداخته است.
Muslim poets in Arabic and Persian literature have long presented valuable poems in the form of prophetic praise to the Prophet (PBUH), in addition to praising God which shows their belief and commitment to him. Considering that the Prophet (PBUH) is the founder of the religion of Islam and the Prophets Seal, it is necessary to investigate the mental and spiritual characteristics of that Imam through the lens of prophetic praise. Since the role and position of the Prophet (PBUH) as the jewel of prophecy in the system of existence has a particular importance. Muslim poets paid special attention to this issue in order to bless their poems and dedicated some of their poems to it. Because the souls of Muslim poets are full of heartfelt love for the Imam and in their poetry, they have sincerely spoken about the virtues of the Imam. The present study, using a descriptive-analytical method and citing evidence from the poems of these poets, has investigated a comparative study of Nasfi and Halli prophetic praises.
قرآن کریم. مترجم: محمد صادقی تهرانی.
احمدی بیرجندی، احمد و سیدعلی نقوی زاده. 1377ش، مدایح رضوی در شعر فارسی، چاپ سوم، مشهد: آستان قدس رضوی.
انوشه، حسن و دیگران. 1380ش، دانشنامه ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
آشتیانی، سید جلال الدین. 1380ش، شرح مقدمه قیصری(بر فصوص الحکم محی الدین عربی)،قم: بوستان کتاب.
بستانی، فؤاد افرام. 1388ش، المجانی الحدیثة، قم: انتشارات ذوی القربی.
بیهقی، ابوبکر احمد بن احمد. 1361ش، دلایل النبوة، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
حلّی، صفی الدین. 1418ق، دیوان صفی الدین حلّی، چاپ اول، بغداد: مطبعة المعارف.
خلیلی، خلیل الله. بی تا، آثار هرات،کابل: بی نا.
سالم، محمود محمد. 1996م، المدائح النبویة حتی نهایة العصر المملوکی، دمشق: دار الفکر.
سبحانی، جعفر. 1383ش، منشور جاوید، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
سیدای نسفی. 1990م، کلیات،تصحیح جابلقا داد علیشایف، دوشنبه: نشر دانش.
سیّدای نسفی، میر عابد. 1382ش، دیوان نسفی، تصحیح حسن رهبری، چاپ اول، تهران: الهدی.
طباطبائی، سیدمحمدحسین. 1363ش، تفسیر المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی همدانی، تهران: نشر بنیاد علمی.
عاملی، سید جعفر. 1388ش، سیرت جاودانه، ترجمه و تلخیص کتاب الصحیح مِن سیرة النبی الأعظم(ص)، مترجم: محمد سپهری، چاپ پنجم تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
عبدالجلیل، ج. م. 1381ش، تاریخ ادبیات عرب، مترجم: آذرتاش آذرنوش، تهران: امیرکبیر.
عمرانی، فاطمه. 1386ش، المدائح النبویّة فی الشعر الأندلسی، قم: المجمع العالمی لأهل البیت.
غلوش، جواد احمد. 1959م، شعر صفی الدین حلّی، بغداد: مطبعة المعارف.
غنیمی هلال، محمد. 1373ش، ادبیات تطبیقی، مترجم: سید مرتضی آیت الله زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
فاخوری، حنّا. 1368ش، تاریخ ادبیات زبان عربی، مترجم: عبدالمحمد آیتی، چاپ دوم، تهران: توس.
فروخ، عمر. 1979م، تاریخ الأدب العربی، بیروت: دار العلم للملایین.
لوبون، گوستاو. 1378ش، تمدن اسلام و عرب،مترجم: محمدفخر داعی گیلانی، تهران: افراسیاب.
مجلسی، محمدباقر. 1362ش، بحار الأنوار، تحقیق سیدجواد علوی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر. 1385ش، جلاء العیون، مشهد: نشر واسع دامنیه.
مشکور، محمدجواد. 1368ش، خلاصه ادیان، تهران: شرق.
مصطفی، ابراهیم و دیگران. 1385ش، المعجم الوسیط، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرتضوی.
معلوف، لویس. 1384ش، منجدالطلاب، مترجم: محمد بندر ریگی، چاپ هفدهم، تهران: نشر اندیشه اسلامی.
ندا، طه. 1383ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه هادی نظری منظم، تهران: نشر نی.
یعقوبی، ابن واضح احمد. 1378ش، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
مقالات
امین مقدسی، ابوالحسن. 1377ش، «مدح پیامبر(ص) از دیدگاه صفی الدین حلّی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 146 و 147، صص 70- 91.
امین مقدسی، ابوالحسن. 1384ش، «مقارنه مدائح نبوی عطار و صفی الدین حلّی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 174، صص 78- 59.
گنجی، نرگس و فاطمه اشراقی. 1392ش، «تضمین و گونه‌های آن در چکامه‌های صفی الدین حلّی»،مجله ادب عربی دانشگاه تهران، شماره 1، سال 5، صص 171- 192.
_||_
The Holy Quran.
Translator: Mohammad Sadeghi Tehrani.
Ahmadi Birjandi, Ahmad and Seyed Ali Naghavizadeh. 1998, Razavi Praises in Persian Poetry, Third Edition, Mashhad: Astan Quds Razavi.
Anousheh, Hassan and others. 2001, Encyclopedia of Persian Literature, Tehran: Printing and Publishing Organization.
Ashtiani, Seyed Jalaluddin 2001, Explanation of Qeisari's introduction (on the chapters of the ruling of Mahi Al-Din Arabi), Qom: Bustan Ketab.
Bostani, Fouad Afram. 2009, Al-Majani Al-Hadith, Qom: Zuy al-Qorba Publications.
Beyhaqi, Abu Bakr Ahmad bin Ahmad 1982, Reasons for Prophecy, translated by Mahmoud Mahdavi Damghani, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.
Halli, Safiuddin. 1418 AH, Diwan Safi al-Din Halli, first edition, Baghdad: Al-Ma'arif Press.
Khalili, Khalilullah Bi Ta, Works of Herat, Kabul: Bi Na.
Salem, Mahmoud Mohammad 1996, Prophetic Praises until the end of the Mamluki era, Damascus: Dar al-Fikr.
Sobhani, Jafar 2004, Eternal Charter, first edition, Qom: Imam Sadegh (AS) Institute.
Seyeda Nasfi. 1990, Generalities, edited by Jabalqa Dad Alishaev, Monday: Danesh Publishing.
Seyeda Nasfi, Mir Abed. 2003, Divan Nasfi, edited by Hassan Rahbari, first edition, Tehran: Al-Huda. Tabatabai, Seyed Mohammad Hossein 1984, Tafsir Al-Mizan, Translator: Mohammad Baqer Mousavi Hamedani, Tehran: Scientific Foundation Publishing.
Ameli, Seyed Jafar 2009, Immortal Nature, translation and summary of the correct book from the biography of the Great Prophet (PBUH), Translator: Mohammad Sepehri, fifth edition Tehran: Publications of the Institute of Islamic Culture and Thought.
Abdul Jalil, J., History of Arabic Literature, Translator: Azartash Azarnoush, Tehran: Amirkabir.
Imrani, Fatemeh. 2007, Prophetic Praises in Poetry of Al-Adalasi, Qom: Al-Majma Al-Alami Leahl Al-Bayt.
Gholush, Javad Ahmad 1959, Poetry of Safi al-Din Halli, Baghdad: Encyclopedia Press.
Ghanimi Hilal, Mohammad 1994, Comparative Literature, Translator: Seyed Morteza Ayatollah Zadeh Shirazi, Tehran: Amirkabir.
Fakhouri, Hanna. 1989, History of Arabic Language Literature, Translator: Abdolmohammad Ayati, Second Edition, Tehran: Toos.
Frokh, Omar. 1979 AD, History of Arabic Literature, Beirut: Dar Al-Alam Lelmalaein.
Lubon, Gustav. 1999, Islamic and Arab Civilization, Translator: Mohammad Fakhr Daei Gilani, Tehran: Afrasiab.
Majlisi, Mohammad Baqir 1983, Bahar Al-Anvar, research by Seyed Javad Alavi, Tehran: Dar Al-Kotob Al-Eslami.
Majlisi, Mohammad Baqir 2006, Jala Al-Oyun, Mashhad: publication of Vase Damaniya.
Mashkur, Mohammad Javad 1989, Summary of Religions, Tehran: Shargh.
Mostafa, Ibrahim and others. 2006, Al-Wasit Dictionary, second edition, Tehran: Mortazavi Publications.
Ma'loof, Lewis. 2005, Manjad Al-Talab, Translator: Mohammad Bandar Rigi, 17th edition, Tehran: Islamic Thought Publishing.
Neda, Taha. 2004, Comparative Literature, translated by Hadi Nazari Manzam, Tehran: Ney Publishing.
Yaqubi, Ibn Wadhid Ahmad 1999, Yaghoubi History, translated by Mohammad Ibrahim Ayati, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Articles
Amin Moghaddasi, Abul Hassan 1998, "Praise of the Prophet (PBUH) from the perspective of Safi al-Din Halli", Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, No. 146 and 147, pp. 70-91.
Amin Moghaddasi, Abul Hassan 2005, "Comparison of the Prophetic Praises of Attar and Safi al-Din Halli", Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, No. 174, pp. 78-59. Ganji, Narges and Fatemeh Ishraqi. 2013, "Guarantee and its types in the writings of Safi al-Din Halli", Journal of Arabic Literature, University of Tehran, No. 1, Year 5, pp. 171-192.