تحلیل دگرمفهومی در داستان «کبابِ غاز» براساس دیدگاه «باختین»

محورهای موضوعی : شعر

لیلا هاشمیان ¹ , ابراهیم واشقانی فراهانی ² , فردین شریف‌نیا ³

1 - عضو هیئت علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان (استادیار).
2 - عضو هیئت علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام‌نور تهران (استادیار مسئول).
3 - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا.

تاریخ دریافت : 1393/03/11 تاریخ پذیرش : 1393/03/11 تاریخ انتشار : 1392/09/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

این نوشتار کوشیده است ویژگی‌های دگرمفهومی از دیدگاه باختین را در داستان کوتاهِ کبابِ غاز سیدمحمدعلی جمال‌زاده بررسی کند. بررسی ویژگی‌هایی همچون سبک‌خنده‌دار، زبان، واقعیت معاصر، قلمرو شخصیت، گفتمان، انکسار و انحراف نویسنده در داستان، دیدگاه تازه‌ای به مخاطب می‌دهد تا لایه‌های دیده نشده یا سطحی نگریسته‌شده برای او آشکار شود. همچنین بتواند زبان و گفتار نویسنده و شخصیت‌های داستانی را بشناسد؛ حتی با مکالمه‌گرایی و نسبی‌گراییِ باورها در داستان آشنایی پیدا کند. از آنجاکه جمال‌زاده را آغازگرِ واقع‌گرایی در داستان‌نویسی می‌دانند، این مقاله به بررسی دگرمفهومی در یکی از داستان‌های او می‌پردازد. داستانی که طنزگونه است؛ و خنده‌ـ که در دگرمفهومی اهمیت فراوانی داردـ در آن جریان دارد.

چکیده انگلیسی:

This paper is an attempt to analyze the Bakhtinian concept of heteroglossia in Mohammad-Ali Jamalzadeh’s short story “Kabaab-e Ghaaz” (The Roasted Duck). Analysis of such features as comic style, language, contemporary reality, character zones, discourse, and the author’s refraction and deviation gives the reader new insights into so far neglected or superficially considered layers and enables him/her to become more acquainted with the author’s language as well as with the relativism and dialogism of the ideological system of the story. Analysis of heteroglossia in Jamalzadeh’s works is important in that he is accredited with the beginning of realism in Iranian fiction. “Kabaab-e Ghaaz” is a comic short story and laughter, which is central to heteroglossia, acts as one of its conspicuous elements.

منابع و مأخذ:

آلن، گراهام. (١٣٨٠). بینامتنیت. ترجمة پیام یزدان‌جو. تهران: نشر مرکز. چاپ اول.

باختین، میخاییل. (۱٣٨٧). تخیل مکالمه‌ای (جستارهایی دربارة رمان). ترجمة رؤیا پورآذر. تهران: نشر نی. چاپ اول.

پوینده، محمدجعفر. (١٣٧٧). درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات. تهران: انتشارات نقش جهان. چاپ اول.

دهباشی، علی. (۱٣٨٢). برگزیدة آثار سیدعلی جمال‌زاده. تهران: انتشارات سخن و شهاب ثاقب. چاپ دوم.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. (١٣٨٧). ادوار شعر فارسی (از مشروطیت تا سقوط سلطنت). تهران: انتشارات سخن. چاپ پنجم.

فلکی، محمود. (١٣٨٢). روایت داستان (تئوری‌های پایه‌ای داستان‌نویسی). تهران: نشر بازتاب نگار. چاپ اول.

میرصادقی، جمال. (١٣٨٢). داستان‌نویس‌های نام‌آور معاصر ایران. تهران: نشر اشاره. چاپ اول.

یونسی، ابراهیم. (١٣٨٢). هنر داستان‌نویسی. تهران: انتشارات نگاه. چاپ هفتم.