نمادگرایی در دو رمان «جزیره سرگردانی» و «حبی الأول»

محورهای موضوعی : شعر

زهره رنجبرپور ¹ , علی اصغر روانشاد ² , مختار عابدی ³

1 - کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
2 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد، یزد، ایران(استادیار)
3 - کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

تاریخ دریافت : 1395/09/04 تاریخ پذیرش : 1395/09/04 تاریخ انتشار : 1395/08/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

سیمین دانشور و سحر خلیفه، دو نویسنده مشهور ایرانی و فلسطینی از جمله افرادی هستند که در آثارشان از نماد استفاده کرده‌اند. در این مقاله سعی شده است تا جنبه‌های نمادین مضامین مشترکی که هر دو نویسنده در اثر خود جزیره سرگردانی و حبی الأول از آن‌ها به عنوان نماد استفاده کرده‌اند و برخی معانی آن‌ها استخراج گردد. اینگونه برمی‌آید که هر دو نویسنده در آثار خود، موضع‌گیری صریحی نسبت به قضایای سیاسی و اجتماعی کشورشان داشته‌اند که با واقعیت موجود در جامعه همخوانی دارد و این موضع‌گیری در گفت‌وگو و شخصیت‌های داستانی نمایانگر است. گفت‌وگو با توجه به فضای داستان، نقش اساسی در معرفی شخصیت‌ها و خصوصیت‌های روحی و خلقی آنان دارد و به پیشبرد داستان کمک شایانی کرده است.

چکیده انگلیسی:

Simin Daneshvar and Sahar khalifeh are two famous Iranian and Palestinian authors who have applied symbols in their works. The present paper attempts to study the symbolic aspects and some of the meanings applied in Wandering Island by Simin Daneshvar and Hobbi Al Awal by Sahar khalifeh. It is resulted out that both authors were biased on political and social issues of their countries which is harmonic with the existing fact of today's society; the biasedness is observable in dialogues and characters. The dialogue plays an important role in characters introduction and their characteristics and helps the story process a lot.

منابع و مأخذ:

بحراوی، حسن. 1998م، بنیة الشکل الروائی(الفضاء، الزمن، الشخصیة)، چاپ اول، بیروت: المرکز الثقافی العربی.

پاینده، حسین. 1392ش، گشودن رمان(رمان ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی)، چاپ اول، تهران: انتشارات مروارید.

پورنامداریان، تقی. 1368ش، رمز داستان‌های رمزی در ادب فارسی، چاپ سوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

حسینی، مهری، شخصیت‌پردازی در داستان،20/05/1389: zanjereh.persianblog.ir.

حنیف، محمد. 1379ش، راز و رمزهای داستان‌نویسی، تهران: انتشارات مدرسه.

خلیفه، سحر. 2011م، حبی الأول، لا مک: المؤسسة الراعیة.

دانشور، سیمین. 1372ش، جزیره سرگردانی، انجمن پیچک.

شکری، غالی. 1366ش، ادب مقاومت، ترجمه محمد حسین روحانی، تهران: نشر نو.

شمیسا، سیروس. 1383ش، نقد ادبی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات فردوس.

شوقی ضیف، و همکاران. 2004م، المعجم الوسیط، الطبعة الرابعة، مجمع اللّغة العربیّة: مکتبة الشروق الدولیة.

الصمادی، وائل علی فالح. 2010م، صورة المرأة فی روایات سحر خلیفة، عمان: مؤسسة دروب للنشر والتوزیع.

فرزاد، عبدالحسین. 1381ش، درباره نقد ادبی، چاپ چهارم، چاپ سارنگ.

فضیلت، محمود. 1390ش، زبان تصویر علم بیان و ساختار تصویرهای ادبی، چاپ اول.

لاینز، جان. 1383ش، مقدمه‌ای بر معناشناسی زبان‌شناختی، ترجمه حسین واله، چاپ اول.

لوشر، مارکس. 1376ش، روان‌شناسی رنگ‌ها، ترجمه ویدا ابیدزاده، چاپ دوازدهم، انتشارات درسا. 

لوکاچ، جورج. 1380ش، نظریه رمان، ترجمه حسن مرتضوی، چاپ اول، تهران: نشر قصه.

مختار عمر، احمد. 1386ش، معناشناسی، ترجمه دکتر سید حسین سیدی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، ش467.

میرصادقی، جمال و میمنت صادقی. 1377م، واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی، تهران: کتاب مهناز.

میرصادقی، جمال. 1376ش، ادبیات داستانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی.

نشّاش، عبدالهادی. 1994م، الإنتفاضة الفلسطینیة الکبری، دمشق: دارالینابیع للطباعة والنشر والتوزیع.

یونسی، ابراهیم. 1386ش، هنر داستان‌نویسی، تهران: انتشارات نگاه.

 

مقالات

اکبری، فاطمه. 1390ش، «مقاله رمز و تفاوت آن با نماد و نشانه»، مجله رشد آموزش زبان و ادبیات فارسی، ش2.

جبری، سوسن. 1391، «تجربه گفت‌وگو در«چشم خفته» سیمین دانشور»، کتاب ماه ادبیات، ش62.

سراجی، افسانه، و همکاران. 1394ش، «نقد تطبیقی عنصر رنگ در ادیسه هومر و شاهنامه فردوسی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، ش33، صص21-33.

قبادی، حسینعلی و همکاران. 1390ش، «تحلیل گفتمانی جزیره سرگردانی و پیوند معنایی آن با دیگر رمان‌های سیمین دانشور»، مجله ادب پژوهشی، ش 15،صص35 تا57.

قبادی، حسینعلی. نوری خاتونباری، علی. 1390ش، «نمادپردازی در رمان‌های سیمین دانشور»، نشریه علمی-پژوهشی گوهر گویا، صص63-86.

گوشه‌گیر، عزت السادات. «مقاله نگاهی به جزیره سرگردانی»، مجله ایران‌شناسی، سال هفتم.

محسنی، مینو. 1384ش، «سیمین دانشور اولین و برجسته‌ترین زن در ادب فارسی»، مجله گزارش، ش 163، صص57-60.

معروف، یحیی و باقری، بهناز. 1390ش، «مقاله جایگاه نمادین رنگ در ادبیات مقاومت؛ نمونه موردپژوهانه سمیح قاسم»، نشریه ادبیات پایداری، دانشگاه کرمان، سال سوم، ش5.

نیکوبخت، ناصر. 1391ش، «مقاله الگوی تحول نقش زن از همسر خانه‌دار تا مصلح اجتماعی بر اساس نشانه‌شناسی اجتماعی رمان‌های «سو و شون» و «عادت می‌کنیم»»، فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، ش3.