نگاهى تطبیقى به طنز و طنزپردازى در ادبیات ایران و عرب با تکیه بر طنز عبید زاکانى و نمونه هایى از طنز شاعران عصر انحطاط

محورهای موضوعی : شعر

زهرا اسدى ¹

1 - عضو هیئت علمى دانشگاه آزاد اسلامى واحد جیرفت

تاریخ دریافت : 1391/06/31 تاریخ پذیرش : 1391/06/31 تاریخ انتشار : 1387/05/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

مقالة حاضر چنانکه از عنوان آن برمى آید، تطبیقى است بین طنز و طنزپردازى در ادبیاتایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانى به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شدهاست. در این مقاله کوشیده ام تصویر کاملى از عبید ارائه دهم، اما به منظور پرهیز از برخى سوءتفاهمات اجتماعى لازم دیدم از ذکر پاره اى از طنزهاى درخشان او صرف نظر کنم.طنز پیش درآمدى است که مى توان به راحتى کسى را با آن دست انداخت، از میدان به در کرد و بدى هایش را آشکار ساخت. با استهزا مى توان کسى را تحقیر کرد و او را مضحکةعام و خاص ساخت. در ادبیات عرب، شاعر با هجو شخصى یا قومى سعى مى کند حریفرا از میدان خارج کند، با توجه به تأثیرگذارى طنز در بیان زشتى ها و عیب هاى جامعه، چهدر مقولة سیاسى، و یا اجتماعى مى توان اذعان کرد که زبان طنز رساتر و برتر از زبان دیگرنوشته ها است. در طنز، خنده هدف نیست، بلکه وسیله اى است براى بهتر بیان کردنو انتقال هدف موردنظر از نویسنده به خواننده. در ابتداى مقاله نیز تعریف طنز از نظرصاحب نظران ارائه شده است.

چکیده انگلیسی:

The present article is a comparison between Iran and Arab’s satire. Obeid Zakani’s satire as an Iranian satire has been compared to an Arabic one. Satire is a kind of prelude in which we can taunt, defeat or reveal someone’s weak points easily. In Arabic literature, the poet tries to defeat a person or tribe by using satire in his poetry. Satire’s aim is not “laugh’’; it is a means of expressing and transferring the aim of writer to the reader in a better way.

منابع و مأخذ:

ابراهیم کاورى. صادق. 1381 ه . ش. طنز و طنزپردازى در شعر عرب. تهران: واحد علوم و تحقیقات.
الایوبى، یاسین. 1995 م. آفاق الشعرالعربى والعصر والمملوکى. لبنان: جروس پرس.
باشا. عمرموسى. 1989 م. تاریخ الادب العربى، العصر المملوکى. دمشق: دارالفکر.
عبیدزاکانى، نظام الدین عبدا.... 1374 ه. ش. اخلاق الاشراف. به تصحیح وتوضیح على اصغر حلبى. تهران:
اساطیر.
. 1383 ه . ش. رسالة دلگشا. به تصحیح وتوضیح عل ىاصغر حلبى. تهران: اساطیر.
درودیان، ولى الله. 1377 ه . ش. برگزیده و شرح آثار عبیدزاکانى. تهران: فرزان.
الزیات، احمدحسن. 1999 م. تاریخ الادب العربى. بیروت: دارالمعرفه.
الفاخورى، حنا. 1991 م. تاریخ الادب العربى. بیروت: دارالجبل.
فروخ، عمر. تاریخ الادب العربى. بیروت: دارالعلم الملایین.
الکتبى، ابن شاکر. 1973 م. فوات الوفیات. بیروت: دار صادر.
محمّد خلیفه، احمد عبدالمجید. 2002 م. الشاب الظرایف. قاهره: مکتبهًْ الادب.
نظام تهرانى، نادر. 1380 ه . ش. تاریخ الادب فى عصر الانحطاط. نشر فرهیخته.