بررسی تطبیقی ساختار تقابلی شعر «پادشاه فتح» از نیما یوشیج و «اسطورۀ آفرینش» بر پایۀ نظریۀ لوی استروس
محورهای موضوعی : شعر
حسین شهرآئینی
1
(دانشگاه آزاد سبزوار)
علی عشقی سردهی
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ،واحد سبزوار،دانشگاه آزاد اسلامی،سبزوار،ایران)
سید علی اکبر شریعتی فر
3
(استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران)
کلید واژه: پادشاه فتح, اسطورۀ آفرینش, شعر نیما, تقابل واژگان, الگوپذیری, ادبیات تطبیقی.,
چکیده مقاله :
تقابل¬های دو¬گانه، ساده¬ترین و در عین حال مهم¬ترین رابطۀ میان واژه¬هاست که در علم ساختارگرایی مورد بررسی قرار می¬گیرد. اعتقاد به ستیز دو بُن مایۀ خیر و شرّ، در ساختار نظام خلقت که با اسطورۀ آفرینش آغاز می شود؛ در شعر نیما یوشیج به عنوان شاعری اسطوره¬ساز، جایگاه ویژه¬ای دارد. این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل تقابل¬های به کار رفته در شعر پادشاه فتح نیما یوشیج و تطبیق آن با ساختار تقابلی اسطورۀ آفرینش، نوشته شده است. از آنجا که مشهورترین نظریه¬پرداز تقابل¬های دوگانه در اسطوره، لوی استروس، قوم شناس فرانسوی است؛ کوشیده شده تا این تقابل¬ها بر پایۀ نظریۀ او ارائه گردد. یافته¬های این پزوهش نشان دهندۀ آن است که در ساختار اسطورۀ آفرینش، تقابل¬های دو¬گانه، جایگاه نخست را به خود اختصاص داده است و نیما یوشیج با الگوپذیری از ساختار تقابلی این اسطوره، علاوه بر کاربرد انواع تقابل¬ها در شعر پادشاه فتح، کوشیده است تا با بازآفرینی این اسطوره در قالب شعر، نارضایتی خود را از اوضاع سیاسی و اجتماعی نشان دهد.
Dual contrasts are the simplest yet most significant relationship between words examined in structuralism. The belief in the dualistic struggle between good and evil, inherent in the structure of the creation of the universe, which begins with the "creation myth" itself. this holds a special place in Nima Youshij's poetry as a myth-making poet. This research aims to elucidate the contrasts employed in Nima Youshij's poetry "Padshah-e Fat’h" and compare it with the structural contrast of "creation myth". Given that Claude Lévi-Strauss, the French anthropologist, is the most famous theorist of dualistic contrasts in myth, an attempt has been made to present these contrasts based on his theory. The findings of this research indicate that dual contrasts take precedence in the structure of "creation myth", and Nima Youshij, by adopting the contrastive structure used in this myth, has endeavored not only to apply various contrasts in the poetry of "Padshah-e Fat’h" but also to express his dissatisfaction with the political and social conditions by re-enacting this myth in his poetry.
استروس، کلود لوی. (1373). بررسی ساختار اسطوره. ترجمه بهار مختاریان و فضل¬الله پاکزاد، ارغنون، شماره 4، صص 135-160
استروس، کلود لوی. (1376). اسطوره و معنا. ترجمه شهرام خسروی، تهران: مرکز
الیاده، میرچا. (1362) چشم اندازه¬های اسطوره. ترجمه جلال ستاری، تهران: توس
امین پور، قیصر. (1384). سنّت نوآوری در شعر معاصر. چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی
ایگلتون، تری. (1368). پیرامون زبان و زبان شناسی. ترجمه عباس مخبر، چاپ دوم، تهران: آگاه
برسلز، چارلز. (1393). درآمدی بر نظریه¬ها و روش¬های نقد ادبی. ترجمه مصطفی عابدینی فرد، چاپ سوم، تهران: نیلوفر
بندهش. (1397). ترجمه مهرداد بهار، چاپ ششم، تهران: توس
بهار، مهرداد. (1375). پژوهشی در اساطیر ایران. ویراست دوم، تهران: آگه
بهار، مهرداد. (1384). از اسطوره تا تاریخ. گردآورنده ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران: چشمه
پورداود، ابراهیم. (2536). یشت ها ا. به کوشش بهرام فره وشی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران
جلالی مقدم، مسعود. (1372). آئین زروانی. تهران: گوته
دریابندری، نجف. (1379). افسانۀ اسطوره. تهران: کارنامه
رضایی، مهدی. ( 1384). آفرینش و مرگ در اساطیر. چاپ دوم، تهران: اساطیر
سرکاراتی، بهمن. (1378). سایه¬های شکار شده. مقاله «بنیان اساطیری حماسۀ ایران» تهران: قطره
شمیسا، سیروس. (1383). راهنمای ادبیات معاصر. تهران: میترا
شهرستانی، محمدبن عبدالکریم. (1362). توضیح الملل. ترجمه مصطفی خالقداد هاشمی، چاپ ششم، تهران: اقبال
صفوی، کوروش. ( 1386). آشنایی با معنی شناسی. تهران: پژواک کیوان
فتوحی رود معجنی، محمود. ( 1389). بلاغت تصویر. چاپ دوم، تهران: سخن
کزازی، میرجلال الدین. (1368). از گونه¬ای دیگر. تهران: مرکز
کزازی، میرجلال الدین.(1376). رؤیا، حماسه، اسطوره. چاپ دوم، تهران: مرکز
معین، محمد.( 2535). مزدیسنا و ادب پارسی. جلد اول، تهران: دانشگاه تهران
موله، م. (1377). ایران باستان. ترجمه ژاله آموزگار، تهران: توس
مینوی خرد. ( 1364). ترجمه احمد تفضلی، چاپ دوم، تهران: توس
نیما یوشیج. (1387). یادداشت های روزانه. به کوشش شراگیم یوشیج، تهران: مروارید
نیما یوشیج. (1389). مجموعۀ کامل اشعار. تدوین سیروس طاهباز، چاپ دهم، تهران: نگاه
واحد دوست، مهوش. (1387). نهادینه¬های اساطیری در شاهنامۀ فردوسی. چاپ دوم، تهران: سروش
هینلز، جان راسل. (1385). شناخت اساطیر ایران. ترجمه و تألیف محمد حسین باجلان فرخی، چاپ دوم، تهران: اساطیر.