اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ بذر بر رفع خواب و خصوصیات جوانه‏زنی بذر و رشد هتروتروفیک گیاهچه کرفس کوهی (Kelussia odoratissma L.) و ارزیابی سازگاری آن با شرایط آب و هوایی شهرستان بروجرد

محورهای موضوعی : زراعت

اسفندیار حسنی مقدم ¹ , مهدی شعبان ² , عباس دهشیری ³ , فرشید حسنی ⁴ , مظفر دولتشاه ⁵

1 - استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
2 - مربی، گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران
3 - استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
4 - استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج
5 - کارشناس‌ارشد پژوهشی، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، لرستان، خرم آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1401/07/10 تاریخ پذیرش : 1401/08/26 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: خواب بذر, جوانه&rlm, زنی, کرفس کوهی, ویگور,

چکیده مقاله :

کرفس کوهی یکی از گونه های در حال انقراض بوده که برای جلوگیری از انقراض این گیاه ارزشمند لازم است ضمن حفاظت منابع طبیعی آن، تلاش هایی برای بازسازی مراتع تخریب یافته صورت گیرد. این امر مستلزم مطالعه فیزیولوژی جوانه زنی شکست خواب بذر این گیاه است زیرا بذرهای گیاه کرفس کوهی دارای خواب می باشند که این خواب موجب کاهش قوه نامیه آنها می شود. این تحقیق به منظور بررسی اثر تیمارهای مختلف شکست خواب، بر جوانه زنی و رشد گیاهچه کرفس کوهی اجرا شد. آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار صورت گرفت. تیمارهای آزمایش شامل نیترات پتاسیم 3/0 درصد، اسید جیبرلیک 250 پی پی ام، اسید جیبرلیک 500 پی پی ام، اسید جیبرلیک 1000 پی پی ام، تیمار دوددهی، تیمار آب گرم با دمای 90 درجه سانتی گراد، تیمار آبشویی، تیمار دمایی (4، 60، 80 و 120 درجه سانتی گراد به مدت 4، 6، 8 و 10 هفته)، تیمار خراش دهی و تیمار شاهد بودند. نتایج نشان داد اثر تیمار رفع خواب بر همه خصوصیات مرتبط با جوانه زنی و رشد گیاهچه کرفس کوهی معنی دار بود. هم‌چنین نتایج نشان داد هیچ کدام از تیمارها به جز تیمار نگهداری بذرها در دمای 4 درجه سانتی‌گراد منجر به جوانه زنی بذر کرفس کوهی نشد. با افزایش مدت زمان نگه داری بذر کرفس کوهی در دمای 4 درجه سانتی‌گراد درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک ریشه چه، طول و وزن خشک ساقه چه، طول و وزن خشک گیاهچه، ویگور بذر و گیاهچه نیز افزایش یافت. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که بهترین تیمار جهت رفع خواب بذر و رشد گیاهچه کرفس کوهی نگه داری بذرهای آبنوشی شده در دمای 4 درجه سانتی گراد به مدت 10 هفته می باشد. نتیجه ارزیابی سازگاری گیاهچه کرفس کوهی نشان داد در منطقه بروجرد رشد یافته و قابلیت سازگاری با این منطقه را دارا می باشد.

منابع و مأخذ:

• Agha Alikhani, M. and F, Ghoshchi. 2004. Applied Plant Ecology. Islamic Azad University of Varamin-Pishva Publications. 217 pages.


• Anwar, M.P., Jahan, R., Rahman, M.R., Islam, A.K.M.M. and F.M.J, Uddin. 2021. Seed priming for increased seed germination and enhanced seedling vigor of winter rice. Earth and Environmental Science, 756: 012047.


• Baskin, C.C., Baskin, J.M. and G.R, Hoffman. 1992. Seed dormancy in the prairie forb Echinacea angustifolia (Asteraceae): afterripening pattern during cold stratification. International. Journal of Plant Science, 153(2): 239–243.


• Baskin, J.M. and C.C, Baskin. 2004. A classification system for seed dormancy. Seed Science Research, 14: 1-16


• Copeland, L.O. and M.B, Mc Donald. 2001. Principles of Seed Science and Technology. Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.


• Copeland, L.O. and M.B, Mc Donald. 1995. Principals of seed science and technology. Chapman and Hall, New York. 236 p.


• Etemadi, N., Haghighi, N., Nikbakht, A. and Z, Zamani. 2010. Methods to promote germination of Kelussia odoratissima Mozaff an Iranian endemic medicinal plant. Herba polonica, 56(2): 21-28.


• Fang, S., Wang, J., Wei, A. and Zhu, Z. 2006. Methods to break seed dormancy in Cyclocarya paliurus (Batal) Iljinskaja, Scientia Horticulture, 110: 305–309.


• Farhoudi, R. and Makizadeh Tafti, M. 2014. Study on Dormancy failure of Kelussia odoratissma under application of gibberellic acid and cold treatments. Iranian Journal of Seed Science and Technology, 3 (2): 241-249. (In Persian)


• Flematti, G.R., Ghisalberti, E.L., Dixon, K.W. and Trengove, R.D., 2004. A Compound from Smoke That Promotes Seed Germination, Science, 305: 977-986.


• Garcı´a-Gusano, M., Martı´nez-Go´mez, P. and Dicenta, F. 2004. Breaking seed dormancy in almond (Prunus dulcis). Scientia Horticulture, 99: 363–370


• Gour, L., Ramakrishnan, R.S., Panwar, N.K., Sharma, R., Pathak, N. and G.K, Koutu. 2019. Seed priming: An old empirical technique with new contemporary perspectives in respect to Pisum sativum L: A review. Agricultural Reviews, 40: 136-142.


• Haider, I. and H, Rehman. 2022. The impact of different seed priming agents and priming durations on stand establishment and biochemical attributes of Stevia rebaudiana Bertoni. Saudi Journal of Biological Sciences, 29(4): 2210-2218.


• Kirmizi, S., Guleruz, G. and H, Arsalan. 2010. Effects of moist chilling, gibberellic acid, and scarification on seed dormancy in the rare endemic Pedicularis olympica. Turkish Journal of Botany, 34: 235-242.


• Kulkarni, M.G., Ghebrehiwot, H.M., Kirkman, K.P. and J, Van Staden. 2012. Response of grass seedlings to smoke-water and smoke-derived butenolide in the absence of macronutrients (nitrogen, phosphorus, and potassium). Rangeland Ecology and Management, 65(1): 31- 38.


• Lemmens, E., Deleu, L.J., De Brier, N., De Man, W.L., De Proft, M., Prinsen, E. and J.A, Delcour. The impact of hydro-priming and osmo-priming on seedling characteristics, plant hormone concentrations, activity of selected hydrolytic enzymes, and cell wall and phytate hydrolysis in sprouted wheat (Triticum aestivum L.). ACS Omega, 4: 22089-22100.


• Mackay,W.A., Davis, T.D. and D, Sankhala. 2001. Influence of scarification and temperature on seed germination of Lupinus arboreus. Seed Science and Technology, 29: 543-548.


• Mim, T.F., Anwar, M.P., Ahmel, M., Sriti, N., Moni, E.H., Hasan, A.K. and S, Yeasmin. 2021. Competence of different priming agents for increasing seed germination, seedling growth and vigor of wheat. Fundamental and Applied Agriculture, 6: 444-459.


• Mirmazloum, I., Kiss, A., Erdélyi, É., Ladányi, M., Németh, É.Z. and P, Radácsi. 2020. The effect of osmopriming on seed germination and early seedling characteristics of Carum carvi Agriculture, 10: 94.


• Mondal, S. and B, Bose. 2019. Impact of micronutrient seed priming on germination, growth, development, nutritional status and yield aspects of plants. Journal of Plant Nutrition, 42: 2577-2599.


• Ofoea, R., Lokanadha, R., Gunupurua, G.W., Gefu, W.P., Bourlaye, F. and L.A, Thomasb,. 2022. Seed priming with pyroligneous acid mitigates aluminum stress and promotes tomato seed germination and seedling growth. Plant Stress, 4: 100083.


• Olmez, Z., Yahyaglu, Z. and A, Omer. 2004. Effect of H2So4, GA3 and KNo3 treatment on germination of Caper seeds. Pakestanian Journal of Biological Science, 7(6):879-882.


• Omidbaigi, R., Sefidkon, F. and K, Saeedi. 2008. Essential oil content and composition of Kelussia odoratissima as an Iranian endemic plant. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 11: 594-7.


• Rajabian, T., Saboora, A., Hassani, B. and H, Fallah Hosseini. 2007. Effects of GA3 and chilling on seed germination of Ferula assa-foetida, as a medicinal plant. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 23(3): 396-403.


• Sato, A. and H, Okubo. 2006. Increase in the expression of an alpha amylase gene and suger accumulation induced during cold period in Hyacinth bull. Journal of American society in Horticulture Science, 131(2): 185-191.


• Slater, R.J. and J.A, Bryant. 1982. RNA Metabolism during breakage of seed dormancy by low temperature treatment of fruits of Acer platanoides. Annals of Botany, 50:141-149.


• Sozzi, G. and A, Chiesa. 1995. Improvement of caper (Capparis spinosa) seed germination by breaking seed coat-induced dormancy. Scientia Horticulturae, 62: 255-261.


• Tajbakhsh, M. 1998. Seed (Cognition-Certification and Control). Ahrar Tabriz Press. 177 p.


• Yamauchi, Y., Ogawa A., Kuwahara A., Hanada Y., Kamiya, Y. and S, Yamaguchi. 2004. Activation of gibberellin biosynthesis and response pathways by low temperature during imbibition of Arabidopsis thaliana seeds. Plant andCell, 16: 367-378.


• Zulfiqar, F. 2021. Effect of seed priming on horticultural crops. Scientia Horticulturae, 286: 110197