شرح و توصیف سـراپـانـامۀ ذوالفقار محمدی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات کردی و لکی

علی حیدری ¹ , نصرت الله احمدی فرد ²

1 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
2 - دکترای زبان و ادبیات فارسی و مدرّس دانشگاه علوم پزشکی ایلام ، ایلام، ایران

تاریخ دریافت : 1401/06/07 تاریخ پذیرش : 1401/12/01 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: شعر, لکی, سراپانامه, ذوالفقار محمدی,

چکیده مقاله :

سراپانامه یا پیکرسرایی، نوعی از شعر است که در آن شاعر به تصویرگری پیکر معشوق می‌ پردازد. هدف شاعر در این نوع از شعر علاوه بر بیان احساسات عاشقانه، تصویرگری پیکر معشوق است. شاعر همچون نقاشی زبردست به وسیلۀ کلمات، معشوق خیالی یا واقعی خود را به تصویر می‌کشد. این نوع از شعر، در بین شاعران کرد، لر و لک‌زبان، مرسوم بوده و معمولاً افرادی که به شاعری شهرت داشته‌ اند، یک یا چند نمونه از این نوع شعر را سروده ‌اند. وزن اکثر این اشعار ده‌هجایی بوده و غالباً در زبان معیار غرب ایران سروده شده ‌اند. اما شاعران بومی متأخر، به جای زبان معیار غرب کشور، به زبان محلی خود طبع‌ آزمایی کرده‌اند. مرحوم ذوالفقار محمدی، شاعر گمنام اما توانای ایلامی یکی از شاعرانی است که سراپانامه ‌ای نغز سروده است. این سراپانامه در قالبی نو و در وزن هجایی سروده شده است. تنوع تشبیهات بکر و واج‌ آرایی، ترکیب ‌سازی و تصویرگری از مهم‌ ترین ویژگی ‌های ادبی این سراپانامه است. توجه به طبیعت پیرامون، دلبستگی شاعر به آداب و سنّت ‌های بومی و ملی در انتخاب مشبهٌ‌ به‌ ها در این سراپانامه کم‌ نظیر است.

چکیده انگلیسی:

Sarapanameh (Peikarsarayee) is a type of poetry in which the poet renders the figure of the beloved. The purpose of the poet in this type of poetry is to illustrate the body of the beloved in addition to expressing the romantic feelings. The poet like an expert painter represents her imaginary or real lover through words. This type of poetry is common among Kurdish, Loor and Laki poets, and usually famous poets have written one or more examples of this type of poetry. The rhyme of most of these poems is ten-syllable and they are often written in the standard language of western Iran. But the previous native poets have tried with their local language instead of the standard language of the west of the country. The late Zulfaqar Mohammadi, an unknown but talented elite poet, was one of the poets who wrote this kind of poem. This Sarapanameh is written in a new format and in syllabic rhyme. The variety of pure similes and phonology, composition, and imagery are among the most important literary features of this one. The poet's interest to local and national customs and traditions, and paying attention to the surrounding nature is exceptional in the selection of terms.

منابع و مأخذ:

- حافظ، خواجه شمس­‌الدین(1370). دیوان حافظ. تصحیح غنی- قزوینی، به کوشش ع. جربزه‌­دار، چاپ سوم، تهران: اساطیر.

- حیدری، علی، و شهبازی، علی(1394). معرفی اجمالی خانه داجیوند و نمونه­هایی از اشعارش. دومین همایش ادب محلی و محلی سرایان ایران زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، 27 و 28 آبان 94.

- خالقی مطلق، جلال(1375 الف). تن‌­کامه‌­سرایی در ادب فارسی. ایران‌­شناسی، 8(1)، 15-54.

- خالقی مطلق، جلال(1375ب). زیبایی کمال مطلوب در زن در فرهنگ ایران. ایران‌شناسی، 8(1)، 703 - 716.

- غضنفری، اسفندیار(1378).گلزار ادب لرستان. خرم آباد: چاپخانه دانش.

- فرهمند، اسد(1395) . سراپانامه‌­سرایی در شعر لکی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان.

- مصفی، ابوالفضل(1366). فرهنگ اصطلاحات نجومی. چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

- نظامی گنجوی، نظام الدین الیاس(1363). مخزن­‌الاسرار. به تصحیح حسن وحید دستگردی، چاپ دوم، تهران: علمی.